ماده شیمیایی (chemical) به طیف گسترده ای از مواد طبیعی و ترکیبات ساخته دست بشر گفته می شود که به بخش جدایی ناپذیری از زندگی همه ما تبدیل شده است. ماده شیمیایی می تواند یک ترکیب ساده یا مخلوطی از چندین ترکیب شیمیایی به شکل مایع ، جامد یا گاز باشد.
مواد شیمیایی بخشی از زندگی روزمره ما هستند. تمام مواد زنده و غیر زنده از مواد شیمیایی تشکیل شده است و تقریباً هر محصول تولیدی با استفاده از ترکیبات شیمیایی ساخته می شود.
به عبارت دیگر مواد شیمیایی در غذایی که می خوریم ، هوایی که تنفس می کنیم ، آبی که می نوشیم و زمینی است که روی آن می ایستیم و تمام بافت های بدن ما وجود دارند. بسیاری از این ترکیبات سرطان زا ، برخی مشکوک وهمگی بطور بالقوه سمی می باشند.
مواد شیمیایی در صورت استفاده صحیح می توانند به میزان قابل توجهی در بهبود کیفیت زندگی ، سلامتی و رفاه ما نقش داشته باشند. اما برخی از این ترکیبات بسیار خطرناک هستند و در صورت عدم مدیریت صحیح می توانند بر سلامتی و محیط زیست تأثیر منفی بگذارند.
تاثیرات مخرب یک ماده شیمیایی بر سلامتی
همه ما برخلاف آنچه تصور می کنیم به سادگی در معرض آسیب ناشی از مواد شیمیایی قرار می گیریم. مثلا آب آشامیدنی به طور روزمره با آرسنیک ، آمونیاک یا آزبست آلوده می شود بعضی اوقات این مواد شیمیایی ناشی از آلودگی محیط هستند و گاهی اوقات به طور طبیعی اتفاق می افتند و کاملاً پیش پا افتاده هستند. این مواد شیمیایی در زیر سطوح تعیین شده ،هیچ تأثیری بر سلامتی انسان ندارند بنابراین نوشیدن یک لیوان آب حاوی آرسنیک کاملاً بی خطر است.
اگرچه وجود مقادیر کمی آرسنیک در آب ممکن است برای سلامتی خطرناک نباشد اما ملایم ترین مواد شیمیایی نیز می توانند در مقادیر زیاد سمی باشند. به عنوان مثال ممکن است نوشیدن آب آلوده به آرسنیک طی 10 ساعت به صورت متناوب تا 20 لیتر، ظاهرا هیچ عوارضی در شما ایجاد نکند اما بر سطح سدیم بدن تاثیر گذاشته و می تواند منجر به کما و حتی مرگ شود.
کلر یکی دیگر از ترکیباتی است که برای ضدعفونی کردن آب آشامیدنی شهری به وفور مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده که همه ما روزانه از طریق مصرف آب با آن در ارتباط هستیم باعث حساسیت های پوستی شده و تحقیقات نشان می دهد که احتمال سرطانزایی را در انسان افزایش می دهد زیرا با مواد آلی موجود در آب ترکیب شده و به تری هالومتان های خطرناک تبدیل می شود.
بنابراین هر نوع ماده شیمیایی اعم از گاز ، مایع یا جامد که احتمال آسیب زایی داشته باشد به عنوان یک ماده شیمیایی خطرناک شناخته می شود. بنزین ، گازوئیل ، LPG ، روغن های هیدرولیک ، گریس ، چربی گیرها ، رنگ ها ، مواد رقیق کننده و مواد شیمیایی که برای درمان ملانوز در میگوها استفاده می شوند همگی از مواد شیمیایی تشکیل شده اند و در صورت عدم استفاده صحیح می توانند خطرناک باشند.
علاوه بر این مواد شیمیایی خاصی مانند دود تولید شده هنگام جوشکاری ، گرد و غبار ناشی از سمباده زنی ، گاز مونواکسید کربن ناشی از سوخت موتورها ، سولفید هیدروژن حاصل از ماهی های پوسیده یا جیوه موجود در غذاهای دریایی یا ترکیبات پرکننده دندان می توانند برای سلامتی مضر باشند.
بعضی از این مواد شیمیایی اگر در معرض آن ها باشید می توانند برای سلامتی مضر باشند و برخی دیگر ممکن است خطرات فیزیکی – شیمیایی داشته باشند. به عنوان مثال در صورت ترکیب یا ذخیره سازی در کنار ترکیبات ناسازگار ، اشتعال زا یا قابل انفجار خطر ساز خواهند شد.
مواد شیمیایی همچنین در صورت استفاده نادرست ، ذخیره یا دفع غیر اصولی می توانند بر محیط زیست نیز تأثیر سوء بگذارند.
10ماده شیمیایی خطرناک موجود در اطراف ما
دانشمندان اکنون متوجه شده اند که مواد شیمیایی موجود در مجموعه وسیعی از کالاهای خانگی سمی تر از آن هستند که قبلا تصور می شد. بنابراین در حال حاضر حفظ سلامتی فقط با رژیم غذایی و ورزش امکان پذیر نیست بلکه باید مواجهه با مواد شیمیایی سمی را نیز به حداقل رساند. برای آگاهی بیشتر برخی از این مواد در ادامه مقاله ذکر شده اند.
1– عطرها و خوشبو کننده های هوا
مطالعه انجام شده توسط آژانس حفاظت از محیط زیست نشان داده است که مواد شیمیایی بالقوه خطرناک را می توان در رایحه ها مشاهده کرد. مواد شیمیایی سمی مانند بنزالدهید ، کافور ، اتیل استات ، بنزیل استات ، لینالول ، استون و متیلن کلراید که در ترکیب عطر و ادکلن ها وجود دارند، می توانند در صورت استنشاق باعث سرگیجه ، حالت تهوع ، خواب آلودگی ، تحریک گلو ، چشم ها ، پوست و ریه ها ، آسیب کلیه و سردرد شوند.
خوشبو کننده های هوا ترکیباتی هستند که به ایجاد حس خوب در خانه های ما کمک می کنند ، اما مطالعه ای که توسط دانشگاه کالیفرنیا در برکلی انجام شد، نشان داد که در صورت استفاده بیش از حد یا در مکان های فاقد تهویه این ترکیبات باعث افزایش سطح سمی آلاینده ها می شوند.
استفاده از خوشبو کننده های هوا در خانه شما را مریض نمی کند اما باید اطمینان حاصل کنید که حل تهویه می شود تا سطح مواد شیمیایی سمی مانند اترهای گلیکول بر پایه اتیلن و پارادی کلروبنزن با جریان هوا کاهش یافته و بر سلامتی شما تأثیر منفی نگذارند.
2- تشک ها
بسیاری از تشک ها حاوی مقادیر بالایی از یک ترکیب بالقوه مضر به نام PBDE هستند. مشکلات سلامتی مرتبط با قرار گرفتن در معرض PBDE شامل آسیب مغزی و تولید مثلی ، کاهش کیفیت اسپرم و مشکلات تیروئید است . مسئله نگران کننده در این خصوص این است که ما یک سوم زندگی خود را در رختخواب می گذرانیم. اکنون استفاده از این ماده در کانادا و آمریکا ممنوع شده است.
3- محصولات پاک کننده
احتمالاً می دانید که در بسیاری از محصولات پاک کننده ای که هر روز استفاده می کنید مواد شیمیایی مضری وجود دارد که می تواند سلامت شما را به خطر بیاندازد. محصولات طبیعی مانند جوش شیرین ، پودر صابون یا لیمو و آب گرم اغلب بدون کاربرد ماده شیمیایی سمی به همان خوبی کار می کنند.
یکی از محصولات پاک کننده ای که به وفور در منازل استفاده می شود وایتکس یا هیپوکلریت سدیم است که به جز عوارض پوستی در صورت مواجهه مستقیم، استشمام بوی آن نیز می تواند به ریه ها آسیب رسانده و سبب مشکلات تنفسی شود. در هنگام استفاده از این ماده همیشه از دستکش استفاده کنید و هرگز در محیط بسته از آن استفاده نکنید.
4-ظروف پلاستیکی غذا و بطری های آب
بسیاری از ظروف پلاستیکی از مواد شیمیایی مانند فتالات ساخته شده اند که می توانند با ایجاد اختلال در سیستم غدد درون ریز بدن ، اثرات سوء بر رشد ، تولید مثل و سیستم عصبی انسان داشته باشند و از آنجا که پلاستیک با گذشت زمان تجزیه می شود، باعث نشت این مواد شیمیایی خطرناک در غذای شما خواهد شد. بنابراین تا جاییکه ممکن است از ظروف شیشه ای استفاده کنید.
اکنون همه ما می دانیم که بطری های پلاستیکی برای محیط زیست مناسب نیستند آنها همچنین می توانند مواد شیمیایی سمی را به نوشیدنی های شما اضافه کنند. اکنون بیشتر بطری ها فاقد BPA هستند که بسیار خبر خوبی است اما آنها تنها ماده شیمیایی مضری نیستند که در بطری ها وجود دارند بنابراین اگر می توانید برای حفظ سلامت خودتان از لیوان استفاده کنید.
5-لوازم آرایشی و بهداشتی
یک فرد روزانه بطور متوسط بین شش تا 12 مورد لوازم آرایشی استفاده می کند که بیشتر آنها شامل مواد شیمیایی سمی و بالقوه مضر هستند. همیشه خوب است که به دنبال مواد آرایشی فاقد عطرهای مصنوعی یا ساخته شده از روغن های طبیعی باشید. خرید محصولات ارگانیک میزان قرار گرفتن در معرض ترکیبات شیمیایی خطرناک را تا حد زیادی کاهش می دهد.
6- مواد ضد تعریق
بیشتر افراد برای جلوگیری از بوی بدن از لوسیون های ضد عرق استفاده می کنند اما یکی از مواد مسدود کننده عرق که در بسیاری از ضد تعریق ها یافت می شود آلومینیوم است. در سال های اخیر سوالاتی در مورد اینکه آیا آلومینیوم موجود در ضد تعریق ها می تواند به پیشرفت سرطان پستان کمک کند ، مطرح شده است. در حالی که مطالعات فعلا بی نتیجه هستند ، سازمان غذا و داروی ایالات متحده نیاز به برچسب هشدار دهنده بر روی همه ضد تعریق ها را در صورت وجود آلومینیوم الزامی کرده است.
7- نرم کننده های پارچه
نرم کننده ها با پوشاندن لباس های شما با یک لایه نازک از مواد شیمیایی بالقوه سمی ، مانند نمک های آمونیوم کوانتومی کار می کنند. اینها می توانند باعث تحریک پوست ، مشکلات تنفسی و سردرد شوند.
8- ظروف نچسب
در حالی که وسایل آشپزی نچسب می توانند به راحتی تمیز شوند و در زمان شما صرفه جویی کنند اما هزینه این امر سنگین خواهد بود زیرا در دمای بالا ، پلی تترا فلور اتیلن که باعث نچسبیدن تفلون می شود ، گاز سمی تولید می کند که با مشکلات تولید مثلی و سایر موارد بهداشتی مرتبط است. بنابراین بهتر است ظروف استیل یا آهنی استفاده کنید.
9- حشره کش ها
سعی کنید از مصرف حشره کش ها در داخل خانه ( و به طور ایده آل خارج از خانه) خودداری کنید ، زیرا محققان حشره کش ها را با آسیب عصبی در کودکان مرتبط دانسته اند. با تمیز کردن خرده ریزها و ذخیره مواد غذایی در ظروف در بسته می توانید به راحتی از ورود حشرات به خانه جلوگیری کنید.
10-غذای کنسرو شده
بیس فنول (A (BPA که در بیشتر ظروف غذای کنسروی یافت می شود یک ماده شیمیایی مختل کننده هورمون است که با ناباروری مردان ، بیماری های قلبی و دیابت مرتبط است. اگرچه برخی از تولید کنندگان مواد شیمیایی را از قوطی های خود حذف کرده اند اما مشخص نیست که جایگزین ها کاملا ایمن هستند یا خیر.
عوارض قرار گرفتن در معرض ماده شیمیایی
مشکلات سلامتی که می تواند در اثر کار با مواد شیمیایی خطرناک ایجاد شود از سوزش خفیف چشم و پوست تا عوارض شدید مانند نقایص مادرزادی و سرطان را شامل می شود. عوارض این ترکیبات می توانند حاد یا طولانی مدت باشند و برخی از این ترکیبات می توانند اثر تجمعی داشته باشند. برخی از رایج ترین خطرات قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی عبارتند از:
بروز آلرژی
بیماری های پوستی
ابتلا به انواع سرطان
مشکلات تولید مثل و نقایص مادرزادی
بیماری های تنفسی
مسمومیت
علاوه بر این برخی از مواد شیمیایی خطرات ایمنی مانند خطر آتش سوزی ، انفجار یا خفگی یا ترکیبی از این موارد را به همراه دارند. بنابراین برای حفظ سلامتی خودتان تا حد امکان از مواجهه مستقیم با ترکیبات شیمیایی خودداری کنید.
بین ماهی ها، کدوم ماهی جیوه بیشتری داره و خطرناک تره؟
مواد شیمیایی تراریخته تو اکثر مواد غذایی وجود داره و خیلی باید دقت بشه موقع خرید…
تراریخته که مواد شیمیایی نیست اون یک نوع اصلاح ژنتیکیه