والیبال سومین ورزش گروهی پرطرف‌دار بعد از فوتبال و بسکتبال است. این بازی در ایران هم طرف‌داران بسیاری دارد و هر مسابقه‌ای که تیم والیبال ایران در آن شرکت دارد مردم را پای تلویزیون می‌کشد. در این مقاله، با این ورزش جذاب بیشتر آشنا می‌شویم و درباره بعضی مسائل فنی مانند تکنیک های والیبال و مهارت های والیبال کمی توضیح می‌دهیم، سپس مزیت‌های فوق‌العاده آن برای سلامتی جسمی و روانی را بررسی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
چطور والیبال بازی کنیم؟
برای انجام این ورزش یک تور و توپ والیبال لازم دارید. هر تیم یک طرف تور می‌ایستد و سعی می‌کند توپ را از روی تور وارد زمین حریف کند. تیم حریف هم باید توپ را با حداکثر ۳ حرکت به زمین طرف مقابل بازگرداند. این حمله و دفاع تکرار می‌شود تا اینکه یکی از تیم‌ها نتواند توپ را برگرداند یا یکی از خطاهای والیبال رخ دهد.
در مسابقات رسمی، هر تیم والیبال ۶ نفر است، اما در بازی‌های تفریحی این تعداد بیشتر یا کمتر هم می‌شود. این ورزش در سراسر جهان به دو صورت سالنی و ساحلی برگزار می‌شود که هر دو جزو بازی‌های المپیک هستند و لیگ‌های حرفه‌ای دارند. در سال ۲۰۲۰، تیم والیبال ایران به المپیک توکیو راه یافت، اما از دور رقابت‌ها حذف شد.
قوانین والیبال
- از هر تیم فقط باید ۶ بازیکن داخل زمین باشد که ۳ نفر در ردیف جلو و ۳ نفر در ردیف عقب می‌ایستند.
- یک بازیکن اجازه ندارد ۲ بار پشت‌سر هم به توپ ضربه بزند. (این کار یکی از خطاهای والیبال است.)
- اگر توپ روی خط‌های مشخص‌کننده محدوده زمین فرود بیاید، داخل محسوب می‌شود و تیم مقابل امتیاز می‌گیرد.
- در صورتی که توپ به آنتن‌ها یا قسمت داخلی تور بخورد یا خارج از مرزهای زمین فرود بیاید، امتیاز به تیم مقابل داده می‌شود.
- بازیکن‌ها اجازه دارند با هر قسمتی از بدنشان به توپ ضربه بزنند یا آن را دریافت کنند، مثلا با پا، سینه یا سر.
- حمل‌کردن توپ، نگه‌داشتن آن یا گرفتنش جزو خطاهای والیبال هستند.
- وقتی سرویس زده شد، بازیکنان می‌توانند موقعیتشان در زمین را تغییر بدهند.
تاریخچه والیبال
ویلیام مورگان در سال ۱۸۹۵ والیبال را اختراع کرد. وی که در انجمن مسیحی مردان جوان (YMCA) مربی ورزش بود، قصد داشت ورزشی را طراحی کند که کمتر از بسکتبال خشن باشد و افراد میان‌سال و غیرحرفه‌ای بتوانند از آن بهره ببرند. خوشبختانه مردم از این ورزش جدید خوششان آمد و طرف‌داران زیادی پیدا کرد. والیبال در سال ۱۹۶۴ جزو بازی‌های المپیک شد که مدال طلای بخش مردان به شوروی و مدال طلای بخش زنان به ژاپن رسید.
فواید والیبال
۱. سوزاندن کالری
بر اساس پژوهش‌ها، می‌توانیم با ۲۰ دقیقه بازی والیبال ۱۲۶ کالری بسوزانیم. هرچه بازیکن برای ضربه‌زدن به توپ بیشتر در زمین والیبال جابه‌جا شود، میزان کالری سوزانده‌شده در هر دقیقه هم افزایش می‌یابد.
۲. افزایش سوخت‌وساز بدن
برای افزایش سوخت‌وساز، بدن باید مدام انرژی مصرف کند و فعالیت ورزشی روشی عالی برای انجام این کار است. وقتی بازیکن برای دریافت توپ شیرجه می‌زند یا برای زدن آبشار می‌پرد، عضلات درگیر می‌شوند و بدن انرژی بیشتری مصرف می‌کند. در چنین وضعیتی، توزیع انرژی بین اندام‌های بدن در بهینه‌ترین حالت ممکن قرار می‌گیرد.
۳. تقویت اندام‌های حیاتی بدن
دانشمندان پی برده‌اند که فعالیت فیزیکی سلامت اندام‌های حیاتی بدن مانند کلیه‌ها و شش‌ها را تضمین می‌کند. وقتی ورزش می‌کنیم، بدن باید خون بیشتری به عضلات بفرستد تا اکسیژن لازم را دریافت کنند. این کار قلب و شش‌ها را به فعالیت بیشتر وامی‌دارد. قلب سالم از بسیاری بیماری‌ها پیشگیری می‌کند و برای سلامت عمومی بدن مفید است.
۴. کاهش استرس و اضطراب
در دنیای امروزی، مسائل زیادی هستند که مدام به ما استرس وارد می‌کنند. اگر برای کاهش استرس کاری نکنیم، تأثیرات نامطلوب بسیاری بر سلامتمان می‌گذارد. ورزش، به‌خصوص ورزشی که نیازمند تمرکز باشد، راه‌حلی عالی برای غلبه بر استرس است.
والیبال نیازمند تمرکز دائمی است که باعث می‌شود بازیکن مسائلش را فراموش و تمام حواسش را متوجه بازی کند. بنابراین بازیکن در طول بازی ذهن آرام دارد و از فشار اضطراب کاسته می‌شود.
۵. پیشگیری از تجمع چربی اضافه در بدن و چاقی
هنگام ورزش‌کردن مدام انرژی مصرف می‌کنیم که مانع تجمع چربی در بدن و چاقی می‌شود. تجمع چربی در بدن احتمال بروز حمله قلبی و سایر بیماری های قلبی را افزایش می‌دهد. والیبال ورزش پرتحرکی است که انرژی زیادی می‌طلبد و با جلوگیری از تجمع چربی در بدن، از چاق‌شدن بازیکن پیشگیری می‌کند.
۶. بهبود هماهنگی عضلات و اعصاب
برای تکان‌دادن هر عضله‌ای مغز پیغامی را از طریق اعصاب به آن عضله می‌فرستد. اجرای تکنیک های والیبال نیازمند حرکات بسیار سریع و ناگهانی است که موجب بهبود هماهنگی عضلات با اعصاب می‌شود.
۷. پیشگیری از پوکی استخوان
کم‌تحرکی موجب بروز پوکی استخوان می‌شود که تضعیف استخوان‌ها و به‌تبع آن، ضعف عضلات و کل بدن را در پی دارد. ورزش و تقویت عضلات با کارکشیدن مداوم از آنها استخوان‌ها را تقویت می‌کند. جالب است که استخوان‌های تقویت‌شده هم از عضلات حمایت می‌کنند و چرخه‌ای مثبت برای تقویت کل بدن ایجاد می‌شود.
بعضی از مهارت های والیبال مانند سرویس‌زدن و شیرجه‌زدن برای دریافت توپ، به‌مرور استخوان‌ها را تقویت می‌کنند و تراکمشان را افزایش می‌دهند. بر اساس پژوهش‌ها، تراکم استخوان بازیکنان این رشته از تراکم استخوان کسانی که کمتر ورزش می‌کنند بیشتر است.
۸. افزایش تمرکز
بازیکن والیبال باید حواسش به خیلی چیزها باشد، مثلا:
- موقعیت و حرکات هم‌تیمی‌هایش؛
- حرکات توپ؛
- حرکت‌های بازیکنان تیم حریف.
مغز بازیکن باید تمام این اطلاعات را تحلیل کند تا او بتواند تکنیک های والیبال را به‌خوبی اجرا کند، بنابراین این رشته ورزشی باعث افزایش تمرکز بازیکن می‌شود.
۹. افزایش سرعت و چابکی
وقتی برای اولین بار مشغول یادگرفتن مهارت های والیبال می‌شوید، پی می‌برید که کمی کند هستید، زیرا اجرای تکنیک های والیبال نیازمند سرعت و انعطاف‌پذیری زیادی است. با تمرین‌کردن، به‌مرور زمان سرعت واکنش و انعطاف‌پذیری شما افزایش می‌یابد.
۱۰. افزایش آمادگی جسمانی
کم‌تحرکی به‌مرور باعث کاهش آمادگی جسمانی، محدودیت‌های فیزیکی، گرفتگی عضلات و درد می‌شود. ورزش‌کردن با افزایش آمادگی جسمانی، از بروز این عوارض پیشگیری می‌کند و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن و افزایش قدرت فرد می‌شود.
۱۱. تقویت نظم فردی
ایجاد عادت منظم بودن یکی از مزیت‌های والیبال است، زیرا فرد باید مرتب در تمرین‌ها شرکت کند و با سایر بازیکنان هماهنگ شود.
۱۲. تقویت کنترل احساسات
مانند بسیاری از ورزش‌ها، کنترل احساسات در والیبال هم ضروری است. اگر بازیکنان اختیار احساساتشان را در دست نداشته باشند، به‌راحتی روحیه خود را از دست می‌دهند و بازی را می‌بازند. بر اساس پژوهش‌ها، عملکرد بازیکنان والیبال هنگام کنترل خشم و غلبه بر اضطراب خیلی عالی است.
۱۳. بهبود عملکرد دستگاه تنفسی
هنگام بازی والیبال، بدن به مقدار زیادی اکسیژن نیاز دارد و با افزایش ضربان قلب و تنفس، اکسیژن بیشتری به عضلات می‌رسد. این فعالیت منجر به تقویت دستگاه تنفسی و تنفس سالم می‌شود.
۱۴. افزایش هماهنگی دست و چشم
وقتی چشم بازیکن به توپ والیبال است، بدن به‌طور غریزی حرکت می‌کند و لازمه اجرای تکنیک های والیبال مانند دریافت توپ و ضربه‌زدن به آن، هماهنگی عضلات دست با اطلاعاتی است که از طریق چشم دریافت می‌شوند. چشم ما اغلب در تخمین فاصله ها و سرعت خطا می‌کند، اما تمرین والیبال سبب می‌شود هماهنگی چشم و دست به‌مرور زمان افزایش یابد.
۱۵. بهبود خلق‌وخو
وقتی پزشک تشخیص می‌دهد که فرد دچار اضطراب یا افسردگی است، اغلب ورزش‌کردن را برای رفع اضطراب و غلبه بر افسردگی پیشنهاد می‌کند. ورزش با رفع تنش بدن عضلات را آرام می‌کند و خلق‌وخو را بهبود می‌بخشد.
۱۶. تقویت حافظه
بر اساس پژوهش‌ها، کسانی که ورزش می‌کنند در پیری کمتر دچار ضعف حافظه می‌شوند. ورزش سبب تقویت مغز می‌شود، به‌خصوص والیبال که حسابی از مغز کار می‌کشد و برای هماهنگی چشم و بدن سلول‌های مغز را درگیر می‌کند. هر ورزشی که از سلول‌های مغزی کار می‌کشد، سبب تقویت حافظه می‌شود.
چند توصیه برای شروع والیبال
- داشتن رژیم و تغذیه مناسب: بدن ورزشکاران به انرژی زیادی نیاز دارد و مصرف مقدار زیادی کربوهیدارت و مایعات به آنها توصیه می‌شود.
- استراحت به مقدار کافی: خواب کافی برای بهبود وضعیت بدن و ترمیم آن ضروری است.
- گرم‌کردن بدن قبل از ورزش: گرم‌کردن بدن قبل از ورزش بسیار مهم است، به‌ویژه ورزش سنگینی مانند والیبال.
- داشتن پشتکار: حرفه‌ای شدن در والیبال نیازمند تمرکز و پشتکار است.
- نوشیدن آب کافی: ورزشکار هنگام ورزش آب زیادی از دست می‌دهد که باید آن را با نوشیدن مایعات جبران کند.
- عضویت در تیم‌های محلی و باشگاه‌ها: برای تقویت مهارت های والیبال خود، لازم است مدام تمرین کنید، پس چه بهتر که عضو باشگاهی در محل خود شوید یا به تیم مدرسه بپیوندید.
شما بگویید
والیبال ورزش پرطرف‌داری است که فواید بسیاری دارد، از افزایش آمادگی جسمانی گرفته تا تقویت حافظه و بهبود خلق‌وخو. بازی جذاب تیم والیبال ایران باعث شده است که این ورزش در کشور ما هم محبوبیت زیادی داشته باشد.
شما چقدر به تکنیک های والیبال تسلط دارید؟ آیا عضو تیم هستید و مرتب تمرین می‌کنید؟ اگر توصیه‌ای برای ارتقای مهارت های والیبال دارید، لطفا آن را در بخش دیدگاه‌ها برایمان بنویسید.
