تقریبا همه ما روزهای ناخوشی همراه با حالت تهوع و استفراغ را از سر گذرانده‌ایم، اما این حالت برای افرادی با بیماری‌های خاص که به درمانهای ویژه مثل شیمی‌درمانی یا جراحی نیاز دارند بیشتر رخ می‌دهد. قرص دمیترون یا اندانسترون یکی از داروهای تجویزی برای رفع حالت تهوع و استفراغ است. می‌دانید دمیترون چطور عمل میکند و نحوه مصرف و عوارض جانبی آن چیست؟ برای آشنایی بیشتر با این دارو تا انتهای مقاله همراهمان باشید.
قرص دمیترون برای چیست؟
انداسترون یا دمیترون نوعی داروی پیشگیری از حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا جراحی است. دمیترون حاوی انداسترون هیدروکلراید دی‌هیدراته است و زیرواحد‌های مربوط به حالت تهوع و استفراغ را مسدود میکند.
هرچند این دارو در دسته داروهای ضدتهوع جای می‌گیرد، ممکن است برای اهداف دیگری هم تجویز شود. در ایران، دمیترون ۴ میلی‌گرم با قیمت تقریبی ۱۹هزار تومان به‌ازای هر بسته عرضه میشود البته یکی از اسامی تجاری معروف دمیترون زورفان (Zofran) است.
نکات مهم قبل از مصرف دمیترون
قبل از مصرف دمیترون، پزشک را از این موارد مطلع کنید:
- بیماری قلبی؛
- سابقه بی‌نظمی ضربان قلب؛
- بیماری کبدی؛
- میزان کم منیزیم یا پتاسیم خون؛
- بارداری یا قصد بارداری؛
- شیردهی؛
- واکنش غیرطبیعی یا حساسیت به اندانسترون، گرانیسترون، غذاها، رنگ‌ها یا مواد نگهدارنده.
مقدار مصرف دمیترون برای بزرگ‌سالان
۱. برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی
دوز دمیترون خوراکی
- مقدار پیشنهادی برای شیمی‌درمانی با حالت تهوع زیاد: ۲۴ میلی‌گرم تک‌دوز، ۳۰ دقیقه قبل از شروع اولین شیمی‌درمانی.
- مقدار پیشنهادی برای شیمی‌درمانی با حالت تهوع متوسط: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۲ بار در روز که اولین دوز ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و بعدی ۸ ساعت بعد از شیمی‌درمانی مصرف میشود. سپس ۸ میلی‌گرم خوراکی ۲ بار در روز (هر ۱۲ ساعت) به‌مدت ۱ تا ۲ روز بعد از اتمام شیمی‌درمانی.
دوز آمپول دمیترون
- مقدار پیشنهادی: ۰٫۱۵ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌رگی که اولین دوز ۳۰ دقیقه قبل از شیمی‌درمانی و مقدار بعدی ۴ تا ۸ ساعت بعد از اولین دوز تزریق میشود.
- مقدار حداکثری: ۱۶ میلی‌گرم در هر دوز.
۲. برای حالت تهوع و استفراغ بعد از جراحی
دوز دمیترون خوراکی
- مقدار پیشنهادی: ۱۶ میلی‌گرم خوراکی، ۱ ساعت قبل از القای بیهوشی.
دوز آمپول اندانسترون
- مقدار پیشنهادی: ۴ میلی‌گرم (رقیق‌نشده) بلافاصله قبل از القای بیهوشی یا بعد از بیهوشی.
- مقدار جایگزین: ۴ میلی‌گرم عضلانی (رقیق‌نشده).
۳. برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از پرتودرمانی
- مقدار پیشنهادی: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۳ بار در روز.
- پرتودرمانی تمام بدن: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از هر نوبت پرتودرمانی که هر روز انجام میشود.
- پرتودرمانی تک‌دوز با قدرت بالا در ناحیه شکم: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی با دوزهای متوالی هر ۸ ساعت ۱ بار تا ۱ تا ۲ روز بعد از اتمام پرتودرمانی.
- پرتودرمانی روزانه در ناحیه شکم: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی با دوزهای متوالی هر ۸ ساعت بعد از اولین دوز برای هر روز پرتودرمانی.
دوز اندانسترون در اطفال
۱. برای حالت تهوع و استفراغ القاشده با پرتودرمانی (کودکان ۱ ماه تا ۱۲ سال)
- کودکان با وزن کمتر از ۴۰ کیلوگرم: ۰٫۱ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌رگی ۲ تا ۵ دقیقه قبل یا بعد از القای بیهوشی یا بعد از عمل.
- کودکان با وزن بیشتر از ۴۰ کیلوگرم: ۴ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن به‌صورت درون‌رگی ۲ تا ۵ دقیقه قبل یا بعد از القای بیهوشی یا بعد از عمل.
۲. برای حالت تهوع و استفراغ ناشی از شیمی‌درمانی
دوز دمیترون خوراکی
- برای کودکان ۴ تا ۱۱ سال: ۴ میلی‌گرم خوراکی ۳ بار در روز. اولین دوز ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و بقیه ۴ تا ۸ ساعت بعد از اولین دوز است. سپس ۴ میلی‌گرم خوراکی ۳ بار در روز (هر ۸ ساعت) تا ۱ یا ۲ روز بعد از اتمام شیمی‌درمانی.
- کودکان ۱۲ سال و بیشتر: ۸ میلی‌گرم خوراکی ۲ بار در روز. اولین دوز ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و دوز بعدی ۸ ساعت بعد. سپس ۸ میلی‌گرم ۲ بار در روز (هر ۱۲ ساعت) تا ۱ یا ۲ روز بعد از اتمام شیمی‌درمانی.
دوز دمیترون تزریقی
- کودکان ۶ ماه تا ۱۸ سال: ۰٫۱۵ میلی‌گرم به‌ازای هر کیلوگرم وزن بدن. اولین دوز ۳۰ دقیقه قبل از شروع شیمی‌درمانی و دوزهای بعدی ۴ تا ۸ ساعت بعد از دوز اول.
- بیشترین دوز: ۱۶ میلی‌گرم.
زمان مصرف دمیترون
اگر قرص دمیترون را برای حالت تهوع ناشی از غذا مصرف می‌کنید، باید ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از غذا آن را مصرف کنید. محلول خوراکی یا قرص متلاشی‌شونده دمیترون باید ۱۵ دقیقه قبل از غذا استفاده شود. اما اگر از این قرص برای رفع حالت تهوع مداوم در روز استفاده می‌کنید، دارو باید منظم و با توجه به دستور پزشک مصرف شود که می‌توانید آن را با یا بدون غذا مصرف کنید.
زمان اثرگذاری اندانسترون
قرص خوراکی دمیترون معمولا سریع و ظرف ۳۰ دقیقه عمل میکند، اما اثرگذاری کامل آن ۲ ساعت زمان می‌برد. این دارو باید قبل از درمان یا عمل جراحی عامل حالت تهوع مصرف شود. دوزهای خوراکی معمولا ۳۰ دقیقه قبل از شیمی‌درمانی، ۱ ساعت قبل از جراحی و ۱ تا ۲ ساعت قبل از پرتودرمانی مصرف می‌شوند. پزشک درباره دوز اضافی تصمیم می‌گیرد.
فراموش‌کردن دوز مصرفی
بلافاصله بعد از یادآوری، مقدار فراموش‌شده را مصرف کنید. اما اگر به زمان دوز بعدی نزدیک هستید، از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر و از مصرف دوبرابری دارو خودداری کنید.
عوارض دمیترون
- واکنش حساسیتی شامل جوش، خارش، کهیر، ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.
- انسداد روده شامل گرفتگی معده، مشکل اجابت مزاج یا دفع گاز، کاهش اشتها، استفراغ.
- درد قفسه سینه (آنژین) شامل افزایش یا بی‌نظمی ضربان قلب، سرگیجه، احساس غش یا سبکی سر، درد قفسه سینه، مشکل تنفسی.
- تحریک‌پذیری، گیجی، سفت‌شدن و گرفتگی عضلات، عرق، تب بالا، تشنج، لرز، حالت تهوع و اسهال که ممکن است علائم سندروم سروتونین باشند.
عوارض جانبی کمخطر
- یبوست؛
- اسهال؛
- ناراحتی عمومی و خستگی؛
- احساس خوابآلودگی؛
- سردرد.
تداخل دارویی دمیترون
ممکن است دمیترون سبب مشکلات قلبی جدی شود، بهخصوص اگر هم‌زمان با آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی، داروی ضربان قلب، داروی ضدروان‌پریشی و داروهای درمان سرطان، مالاریا و ایدز مصرف شود. درباره تمام داروهای مصرفی با پزشک مشورت کنید.
مصرف دمیترون با داروهای خاص می‌تواند موجب افزایش سطح سرتونین و تجمع آن در بدن شود که به سندروم سرتونین معروف است. این مسئله می‌تواند کشنده باشد.
اندانسترون با بعضی داروهای دیگر هم تداخل دارد، از جمله:
- آپومورفین؛
- داروهای خاص عفونت قارچی مثل فلوکونازول؛
- تیوریدازین؛
- کاربامازپین؛
- فنتانیل؛
- فنیتوئین؛
- ریفامپسین؛
- ترامادول.
سؤالات رایج
۱. قرص دمیترون ۴ برای چیست؟
کاربرد اصلی قرص دمیترون مهار حالت تهوع است، بهخصوص برای کسانی که به علت درمانهای دیگر (مانند درمان سرطان)، حالت تهوع مداوم دارند.
۲. قرص دمیترون برای دلپیچه تجویز میشود؟
خیر. معمولا پزشک برای درمان دلپیچه داروهای دیگری تجویز میکند.
۳. مصرف قرص دمیترون ۴ برای کودکان مجاز است؟
کودکان فقط و فقط باید با تجویز پزشک و تعیین دوز مناسب دمیترون مصرف کنند. پزشک مقدار مصرف دارو را بر اساس عواملی همچون وزن کودک، وضعیت جسمانی او و علت تجویز مشخص میکند.
۴. قرص دمیترون برای رفلاکس معده مفید است؟
گاهی پزشک دمیترون را برای رفع رفلاکس معده تجویز میکند، اما این تجویز شرایط خاصی دارد و رایج نیست.
۵. عوارض قرص دمیترون چیست؟
عوارض جانبی کمخطر دمیترون عبارتاند از:
- یبوست؛
- اسهال؛
- ناراحتی عمومی و خستگی؛
- احساس خوابآلودگی؛
- سردرد.
۶. قرص دمیترون کی بخورم؟
در صورتی که قرص دمیترون را برای حالت تهوع ناشی از غذا مصرف می‌کنید، باید ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت قبل از غذا آن را مصرف کنید. محلول خوراکی یا قرص متلاشی‌شونده دمیترون باید ۱۵ دقیقه قبل از غذا استفاده شود. اما اگر از این قرص برای رفع حالت تهوع مداوم در روز استفاده می‌کنید، دارو باید منظم و با توجه به دستور پزشک مصرف شود که می‌توانید آن را با یا بدون غذا مصرف کنید.
شما بگویید
شما چقدر با دمیترون آشنایی دارید؟ تابه‌حال این دارو را مصرف کرده‌اید؟ در صورت تمایل می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید. همچنین اگر کسی از اطرافیانتان در شرایط خاص استفاده از قرص دمیترون است، پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با او به اشتراک بگذارید.
