تامپون قاعدگی محصولی بهداشتی است که برای جمع‌آوری خون در دوران قاعدگی استفاده می‌شود. امروزه این محصول بهداشتی به‌دلیل اندازه کوچک و فواید فراوانش طرف‌داران بسیاری پیدا کرده است. تا پایان مقاله با ما همراه باشید تا مزایا و نکات مهم استفاده از این محصول بهداشتی آشنا شوید.
تامپون چیست؟
محصولی استوانه‌ای و نرم است که برای جذب خون قاعدگی درون واژن استفاده می‌شود. تامپون یکی از راحت‌ترین محصولات قاعدگی موجود در بازار است که معمولا از پنبه فشرده، ابریشم مصنوعی یا ترکیبی از هر دو ساخته می‌شود. الیاف جاذب به‌کاررفته در تولید بدون استفاده از کلر سفید می‌شوند. تامپون‌ها یک‌بارمصرف‌اند و باید پس از هر بار استفاده دور ریخته شوند.
معمولا تامپون‌ها از این قسمت‌ها تشکیل شده‌اند:
- فروکننده یا اپلیکاتور (applicator) با پیستون؛
- بخش جاذب خون؛
- نخی برای خارج‌کردن.
اپلیکاتور از مقوا یا پلاستیک ساخته می‌شود و استفاده از آن قراردادن تامپون در واژن را آسان‌تر میکند. (همیشه پس از قراردادن تامپون، اپلیکاتور آن را خارج کنید.) البته همه تامپون‌ها اپلیکاتور ندارند.
تامپون فعال
تامپون «فعال» یا «ورزشی» برای افرادی مناسب است که ورزش می‌کنند یا در طول دوره قاعدگی فعالیت بیشتری دارند. قدرت جذب این تامپون‌ها بیشتر است و در برابر نشتی حفاظت بیشتری ایجاد می‌کنند. البته مجبور نیستید که در زمان ورزش از تامپون فعال استفاده کنید و همچنین برای استفاده از تامپون فعال حتما نباید ورزشکار باشید.
تامپون معطر
به‌گفته بسیاری از پزشکان استفاده از تامپون‌های معطر ضروری نیست، زیرا واژن توانایی تمیزکردن خود را دارد. وجود عطر یا پاک‌کننده خارجی ممکن است تعادل pH واژن را به هم بزند و باکتری‌های مفید واژن را از بین ببرد. بنابراین بسیاری از پزشکان انواع بدون عطر را توصیه می‌کنند.
انتخاب سایز و قدرت جذب
همه افراد پریود یکسانی ندارند و میزان خون‌ریزی بعضی با دیگران متفاوت است. به‌علاوه میزان خون‌ریزی در روزهای مختلف دوره قاعدگی نیز یکسان نیست؛ بعضی از روزها شدیدتر و بعضی روزها کمتر است. به همین دلیل بعضی از تامپون‌ها را طوری می‌سازند که مایع بیشتری را جذب کنند و از نشتی جلوگیری کنند.
تامپون‌ها قدرت جذب متفاوتی دارند، از کم تا فوق‌العاده زیاد. همیشه موقع انتخاب، کمترین میزان جذب لازم برای جریان قاعدگی خود را انتخاب کنید. تامپون‌ها باید هر ۴ تا ۸ ساعت تعویض شوند. بنابراین اگر میتوانید از تامپونی به‌مدت ۸ ساعت یا بیشتر استفاده کنید، یعنی قدرت جذب آن برای شما بسیار زیاد است.
اگر تازه استفاده از تامپون را شروع کرده‌اید، بهتر است که از سایز کوچک یا معمولی با کمترین میزان جذب استفاده کنید که معمولا باریک‌ترند و قراردادن آنها در واژن برای افراد تازه‌کار آسان‌تر است.
در صورتی که پس از ۴ تا ۸ ساعت تامپون را خارج کردید و بیشتر قسمت‌های آن سفید بود، بهتر است از تامپونی با قدرت جذب کمتر استفاده کنید. تامپون‌های کوچک‌تر خطر سندرم شوک سمی (TSS) کمتری نیز ایجاد می‌کنند. ولی اگر تمام تامپون خونی شده یا خون به لباس زیر نیز نشت کرده بود، باید از تامپونی با قدرت جذب بیشتر استفاده کنید. بیشتر زنان برای روزهای مختلف دوره قاعدگی به سایزهای متفاوتی نیاز دارند؛ مثلا سایز معمولی در ابتدا و انتهای پریود و سایزهای بزرگ‌تر با قدرت جذب بیشتر برای روزهای میانی که شدت خون‌ریزی بیشتر است.
طرز استفاده از تامپون با اپلیکاتور
پیش از قراردادن تامپون، دست‌هایتان را بشویید تا از ورود باکتری‌های مضر به واژن جلوگیری کنید. برای قراردادن تامپون دارای اپلیکاتور به این ترتیب عمل کنید:
- ابتدا تامپون را از بسته‌بندی خارج کنید. با کشیدن آرام نخ تامپون از محکم‌بودن آن مطمئن شوید.
- پیش از قراردادن تامپون، با فشاردادن آرام لوله داخلی اپلیکاتور (طوری که تامپون کمی از اپلیکاتور خارج شود) بررسی کنید که آیا تامپون به نوک اپلیکاتور می‌رسد یا خیر.
- تامپون را در حالت نشسته یا ایستاده در واژن قرار دهید. برای نشستن میتوانید از توالت فرنگی استفاده کنید. اگر حالت ایستاده را ترجیح می‌دهید، یک پا را روی چیزی قرار دهید تا بالاتر از پای دیگر قرار بگیرد.
- تامپون را در مرکز و انتهای قسمت بیرونی اپلیکاتور نگه دارید. نوک اپلیکاتور را با زاویه‌ای نسبت به کمرتان در دهانه واژن قرار دهید.
- درحالی‌که لوله بیرونی اپلیکاتور را نگه داشته‌اید، لوله داخلی آن را به‌سمت داخل واژن فشار دهید تا اینکه تامپون کاملا در جای خود قرار بگیرد و انتهای لوله‌های داخلی و بیرونی اپلیکاتور به هم برسند. برای قراردادن درست تامپون دقت کنید که دو انتهای لوله‌های اپلیکاتور درست در دهانه واژن به هم رسیده باشند.
- به‌آرامی اپلیکاتور را از واژن بیرون بیاورید. دقت کنید که نخ تامپون بیرون واژن آویزان باشد.
- پس از قراردادن یا خارج‌کردن تامپون، دست‌هایتان را بشویید.
طرز استفاده تامپون بدون اپلیکاتور یا انگشتی
- دست‌هایتان را بشویید و تامپون را از بسته‌بندی خارج کنید.
- انگشت اشاره را در پایین تامپون قرار دهید و کناره‌های آن را با انگشت شست و انگشت میانی نگه دارید.
- درحالی‌که یک پا را بالاتر قرار داده‌اید، بایستید یا روی توالت بنشینید.
- با دست آزادتان به‌آرامی پوست اطراف دهانه واژن را از هم باز کنید.
- تامپون را وارد واژن کنید و با انگشت اشاره آن را داخل واژن بفرستید.
- اگر تامپون در جای مناسب قرار گرفته باشد، نباید وجود آن را حس کنید. اگر تامپون را حس کردید، یعنی باید آن را کمی جلوتر هل دهید. نخ تامپون باید بیرون از دهانه واژن آویزان باشد.
- پس از گذاشتن یا خارج‌کردن تامپون، دست‌هایتان را بشویید.
بهترین زمان برای تمرین قراردادن تامپون روزهایی است که خون‌ریزی شدیدتر است، زیرا تامپون به‌راحتی و بدون احساس ناراحتی درون واژن می‌لغزد. وقتی پریود نیستید، قراردادن تامپون را تمرین نکنید، زیرا خارج‌کردن تامپون خشک ممکن است بسیار آزاردهنده باشد.
نحوه خارج‌کردن تامپون
موقع خارج‌کردن تامپون عضلات کف لگن را شل کنید. نشستن روی توالت یا ایستادن و قراردادن یک پا روی لبه وان حمام ترفندهایی هستند که خارج‌کردن تامپون را آسان‌تر می‌کنند. انتهای همه تامپون‌ها نخی وجود دارد که با کشیدن آن میتوانید تامپون را خارج کنید. بعضی از افراد نگران‌اند که تامپون در واژن باقی بماند یا به داخل رحم بلغزد، ولی چنین اتفاقی رخ نمی‌دهد زیرا دهانه میان رحم و واژن به‌اندازه‌ای بزرگ نیست که تامپون بتواند از آن عبور کند و وارد رحم شود.
گیرکردن تامپون داخل واژن
به‌علل مختلفی ممکن است که تامپون داخل واژن بماند، مثلا:
- در پایان دوره قاعدگی تامپونی را در واژن قرار داده‌اید و فراموش کرده‌اید که آن را خارج کنید.
- در اواسط قاعدگی فراموش کرده‌اید که از تامپون استفاده کرده‌اید و تامپون دیگری را در واژن قرار داده‌اید. درنتیجه تامپون اول به داخل واژن هل داده شده و عقب‌تر رفته است.
- رابطه جنسی در زمان استفاده از تامپون موجب شده است که تامپون بیشتر به داخل واژن فرو برود و خارج نشود.
- نخ تامپون پاره شده یا داخل واژن رفته است.
به هر علتی که تامپون در واژن گیر کرده باشد، باید بدانید که داخل واژن باقی مانده است و نمی‌تواند به قسمت دیگری از بدن برود، زیرا تنها راه دیگر برای عبور تامپون دهانه رحم در بالای واژن است که برای عبور تامپون بسیار کوچک است.
علائم گیرکردن تامپون
- بوی بد: خون خشک‌شده و باکتریها اطراف تامپون جمع می‌شوند و بوی بدی را ایجاد می‌کنند.
- ترشحات بدرنگ یا بدبو: اگر ترشحات آبکی و قهوه‌ای باشند و بوی بدی نیز بدهند، این احتمال وجود دارد که تامپون در واژن مانده باشد.
- درد یا خارش: گاهی با وجود ماندن تامپون در واژن، چیزی حس نمی‌کنید و گاهی کمی خارش واژن یا حتی درد را حس می‌کنید.
- تب: دمای بالای بدن در کنار بروز علائم بالا میتواند نشانه گیرکردن تامپون و همچنین ایجاد عفونتی مانند سندرم شوک سمی باشد. علائم سندرم شوک سمی عبارت‌اند از:
- تب شدید ناگهانی؛
- فشار خون پایین؛
- استفراغ یا اسهال؛
- بثوراتی شبیه آفتاب سوختگی به‌ویژه در کف دست و پا؛
- گیجی؛
- دردهای عضلانی؛
- قرمزی چشم و دهان و گلو؛
- تشنج؛
- سردرد.
نحوه خارج‌کردن تامپون گیرکرده
به حمام بروید و دستانتان را خوب بشویید. روی توالت بنشینید و پاهایتان را بالا ببرید و روی چیزی مانند چهارپایه بگذارید. مانند زمان مدفوع‌کردن کمی به‌سمت پایین فشار بیاورید. سپس ۱ یا ۲ انگشت خود را داخل واژن ببرید و دقت کنید که آیا تامپون یا نخ آن را حس می‌کنید یا نه. اگر واردکردن انگشتان به واژن احساس ناخوشایندی ایجاد میکند، از روغن و روان‌کننده استفاده کنید. وقتی تامپون را حس کردید، انگشتانتان را دور آن بگیرید و آن را بیرون بکشید.
در ۹ مورد از هر ۱۰ مورد، با همین روش مشکل حل می‌شود. بااین‌حال اگر با واردکردن انگشتان به درون واژن چیزی حس نکردید یا مطمئن نبودید که تامپونی وجود داشته باشد، به پزشک مراجعه کنید. پزشک در مطب با استفاده از اسپکولوم (speculum) داخل واژن را می‌بیند و به‌آسانی تامپون را خارج میکند.
سؤالات رایج
۱. چرا تامپون نباید بیش از ۸ ساعت در واژن بماند؟
زیرا ماندن بیش از حد تامپون در واژن بستر مناسبی برای رشد باکتری‌هایی ایجاد میکند که می‌توانند موجب عفونت شوند. به‌علاوه خطر ابتلا به سندرم شوک سمی را افزایش میدهد که از عوارض نادر عفونت است.
۲. آیا با وجود تامپون می‌توان ادرار کرد؟
بله. تامپون وارد واژن می‌شود و مسیر مجرای ادراری را مسدود نمی‌کند.
۳. آیا در زمان استفاده از تامپون میتوانیم شنا کنیم؟
بله. برای شنا کردن میتوانید از تامپون استخری استفاده کنید که قدرت جذب بالایی دارد. البته باید پس از شناکردن تامپون را عوض کنید، حتی اگر مدت کوتاهی در واژن مانده باشد. معمولا تامپون مقداری از آب را جذب میکند که قدرت جذب خون قاعدگی را کاهش میدهد و حتی میتواند موجب ورود باکتریها به واژن شود.
۴. چرا خارج‌کردن تامپون آزاردهنده است؟
خارج‌کردن تامپون نباید آزاردهنده باشد. شل‌کردن عضلات لگن میتواند مؤثر باشد. خارج‌کردن تامپونی که خون زیادی جذب نکرده آزاردهنده‌تر است. اگر خون‌ریزی شما کم است، از تامپونی با قدرت جذب کمتر استفاده کنید.
۵. آیا استفاده از تامپون برای مجردها توصیه می‌شود؟
برای استفاده از تامپون باید آن را از دهانه واژن وارد کنید و این کار ممکن هایمن (پرده بکارت) را دچار تغییراتی کند. بنابراین برای استفاده از این محصول، این نکته را در نظر داشته باشید.
شما بگویید
تجربه شما در استفاده از تامپون چیست؟ آیا نوار بهداشتی را ترجیح می‌دهید؟ شاید هم کاپ قاعدگی؟ اشتراک تجربه‌تان میتواند برای دیگران سودمند باشد.
