کیست بارتولن زمانی ایجاد میشود که غدد بارتولن واژن مسدود شوند. این انسداد توده‌ای را تشکیل می‌دهد که با راه‌رفتن، نشستن و رابطه جنسی تحریک و باعث درد واژن میشود. در این مقاله درباره علائم، علل و روش‌های تشخیص و درمان کیستهای بارتولن می‌گوییم. با ما همراه باشید.
کیست بارتولن چیست؟
کیست بارتولن یکی از انواع کیست واژن است که در دو طرف لابیا (لب‌های واژن) در نزدیکی دهانه واژن ایجاد میشود. نام این کیست از غدد بارتولن گرفته شده است، ۲ غده کوچک که برای مرطوب‌شدن واژن مایع (مخاط) تولید میکنند. لابیا و غدد بارتولن بخشی از دستگاه تناسلی زنانه هستند.
وقتی دهانه یکی از این غدد مسدود شود، باعث ایجاد موکوس و تشکیل توده میشود. این نوع کیست معمولا فقط در یکی از غدد بارتولن تشکیل میشود. برخی از کیستهای بارتولن کوچک‌اند و هیچ دردی هم ندارند. اگر کیست با باکتری عفونی شود، آبسه ایجاد میشود و ممکن است دردناک شود و نیاز به درمان پزشکی داشته باشد.
از هر ۱۰ زن تقریبا ۲ نفر دچار کیست غده بارتولن می‌شوند. این نوع کیست معمولا در سنین باروری ایجاد میشود و با افزایش سن احتمال بروز آن کمتر میشود.
علائم کیست بارتولن
بسیاری از کیستهای بارتولن کوچک‌اند و علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند. اگر این کیست عفونی شود و آبسه ایجاد کند، علائم آن عبارت‌اند از:
- تب یا لرز؛
- قرمزی؛
- تغییر اندازه (بزرگ‌ترشدن کیست)؛
- تورم و حساسیت در ناحیه کیست؛
- درد هنگام رابطه جنسی، راه‌رفتن، نشستن، گذاشتن تامپون یا پاک‌کردن واژن پس از دست‌شویی.
ممکن است فرد هیچ‌کدام از این علائم را نداشته باشد، مگر اینکه کیست بزرگ باشد یا عفونی شود. اگر عفونت ایجاد شود، احتمالا فرد دچار درد شدیدی در محل کیست خواهد شد.
علل کیست بارتولن
برخی از علل ایجاد این نوع کیست عبارت‌اند از:
- آسیب، تحریک یا رشد اضافی پوست در ناحیه مهبل واژن.
- کلامیدیا، سوزاک یا سایر عفونتهای مقاربتی (STIs).
- عفونتهای باکتریایی مانند اشریشیا کلی (E. coli).
تشخیص کیست بارتولن
برای تشخیص این نوع کیست پزشک ابتدا فرد را معاینه می‌کند و اندازه کیست یا عفونی‌بودن آن را بررسی می‌کند. اگر کیست ترشح داشته باشد، ممکن است پزشک کمی از مایع را به‌عنوان نمونه برای آزمایش عفونتهای مقاربتی (STIs) یا عفونتهای باکتریایی بردارد.
اگر خانم بیش از ۴۰ سال سن داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایشی به‌نام بیوپسی را برای رد احتمال سرطان واژن انجام دهد. در این آزمایش، پزشک نمونه کوچکی از بافت کیست را برمی‌دارد و آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.
اگر پزشک به سرطانی‌بودن کیست شک کند، ممکن است جراحی را پیشنهاد دهد. سرطان غده بارتولن نادر است؛ البته اگر سن فرد بیشتر از ۶۰ سال باشد، احتمالش بیشتر است.
درمان کیست بارتولن
درمان کیست بارتولن به علائم فرد بستگی دارد. اگر کیست کوچک و بدون درد و عفونت باشد، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اگر علائم ادامه یابند یا کیست رشد کند، ممکن است آبسه (عفونت) کند. در موارد شدید، ممکن است لازم باشد آبسه با جراحی تخلیه شود. روش‌های درمان کیست بارتولن عبارت‌اند از:
- حمام سیتز: در این روش فرد باید چند بار در روز در وان حاوی آب گرم بنشیند. در بسیاری از موارد آب گرم باعث ترکیدن خودبهخود کیست عفونی و تخلیه آن میشود. اگر کیست خودبهخود تخلیه شد یا ترکید، مشکلی ندارد. ناحیه کیست را تمیز و خشک نگه دارید تا گسترش عفونت به حداقل برسد.
- داروهای مسکن: ممکن است پزشک برای تسکین درد داروی مسکن تجویز کند.
- آنتی‌بیوتیک: اگر کیست عفونی شود یا طبق آزمایش‌ها مشخص شود علت ابتلا به این کیست عفونت مقاربتی (STI) است، پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز خواهد کرد.
- جراحی: اگر کیست بزرگ و عفونی باشد، ممکن است پزشک با جراحی آن را تخلیه کند. در این روش پزشک برش کوچکی روی کیست ایجاد می‌کند و لوله کوچکی به‌نام کاتتر داخل آن می‌گذارد. کاتتر معمولا چند هفته داخل کیست می‌ماند تا کیست کامل تخلیه شود.
- مارسوپیالیزیشن: در این روش کیست با جراحی باز و تخلیه میشود. سپس جراح لبه‌های دیواره کیست را بخیه می‌زند تا به‌اصطلاح کیسه کوچکی تشکیل شود. این روش معمولا برای کیستهای عودکننده مفید است.
- برداشتن غده بارتولن: در موارد بسیار نادری که روش‌های درمانی دیگر مؤثر نیستند، ممکن است پزشک با جراحی غدد بارتولن را بردارد.
مراقبت بعد از عمل کیست بارتولن
عمل کیست بارتولن عوارض زیادی ندارد و ممکن است فرد فقط کمی درد در ناحیه عمل داشته باشد. در این حالت، پزشک داروهای مسکن تجویز می‌کند تا درد کاهش یابد.
برخی از کارهایی که فرد باید بعد از درمان کیست بارتولن با عمل انجام دهد، عبارت‌اند از:
- پرهیز از رابطه جنسی تا حدود یک ماه؛
- استفاده‌نکردن از مواد شوینده معطر هنگام حمام‌کردن.
پیشگیری از ایجاد کیست بارتولن
متخصصان هنوز علت دقیق ایجاد کیستهای بارتولن را نمی‌دانند، بنابراین روش پیشگیری از آن هم مشخص نیست. بااین‌حال برخی راهکارها ممکن است احتمال بروز این نوع کیست را کاهش دهند، از جمله:
- استفاده از کاندوم: با استفاده از کاندوم هنگام رابطه جنسی، می‌توانید خطر ایجاد کیست ناشی از عفونتهای مقاربتی را کاهش دهید.
- رعایت بهداشت واژن: تمیز نگه‌داشتن ناحیه کیست و رعایت بهداشت واژن از عفونی‌شدن کیست قبل از تشکیل آبسه جلوگیری می‌کند.
سؤالات رایج
– آیا کیست بارتولن مسری است؟
بیشتر کیستهای بارتولن عفونی نمیشوند و با تماس پوستبهپوست منتقل نمیشوند. اگر عفونتهای مقاربتی (STIs) علت کیست باشند، این عفونتها مسریاند.
– آیا کیست بارتولن خطرناک است؟
معمولا این نوع کیست خطرناک نیست و خودبهخود برطرف میشود. بیشتر پزشکان حمام سیتز را برای مهار علائم توصیه میکنند.
– وقتی کیست بارتولن باز شود، چه چیزی از آن خارج میشود؟
این کیست ممکن است حاوی چرک، مخاط، باکتری، خون یا مایعات دیگر باشد. این ترشحات ممکن است غلیظ باشند و رنگشان از زرد روشن تا قهوه‌ای یا قرمز متغیر باشد. کیست عفونی ممکن است هنگام تخلیه بوی نامطبوعی داشته باشد. تمیز نگه‌داشتن و رعایت بهداشت ناحیه کیست بسیار مهم است.
– آیا اختلالات هورمونی باعث ایجاد کیست بارتولن میشود؟
تغییرات و اختلالات هورمونی ناشی از قاعدگی ممکن است باعث خشکی واژن و سایر علائم شود، اما بعید است باعث اینجاد کیست شود.
– آیا کیست بارتولن نوعی بیماری مقاربتی است؟
یکی از علل ایجاد کیست بارتولن بیماری‌های مقاربتی است، اما خود کیست بیماری مقاربتی محسوب نمی‌شود.
سخن پایانی
کیستهای بارتولن برجستگی‌های گرد زیر پوست لب‌های واژن (لابیا) هستند. این نوع کیست‌‌ها معمولا پر از چرک یا مایع‌اند و در صورت بروز عفونت، ممکن است قرمز، حساس و متورم شوند. اندازه این نوع کیست ممکن است به‌کوچکی نخود یا به‌بزرگی توپ گلف باشد. کیست بارتولن ممکن است باعث شود یک طرف لابیا بزرگ‌تر یا کج به نظر برسد.
تابه‌حال دچار این نوع کیست شده‌اید؟ برای بهبود آن از چه راهکاری استفاده کرده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
