«از خودتان بگویید» اولین سؤالی است که در مصاحبه شغلی از شما می‌پرسند. این سؤال برای بسیاری از افراد چالش‌برانگیز است و نمی‌دانند چطور باید آن را جواب دهند. در این مقاله، راهکارهایی برای پاسخگویی مؤثر به این سؤال ارائه می‌کنیم و به شما می‌گوییم چطور صحبت‌های خود را تنظیم کنید. با رعایت این نکات می‌توانید اثری مثبت بر مصاحبه‌کننده خود بگذارید و شانس خود برای پذیرفته‌شدن و دستیابی به شغل دلخواهتان را افزایش دهید. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.
چرا مصاحبه‌کنندگان می‌خواهند از خودتان بگویید؟
اتفاقی نیست که در هر مصاحبه شغلی این سؤال را می‌پرسند. «از خودتان بگویید» نقطه شروع مشترک مصاحبه‌هاست که مکالمه را هم برای شما و هم برای مصاحبه‌کننده آسان می‌کند. با پرسیدن این سؤال مصاحبه‌گر خلاصه‌ای از پیشینه و مهارت‌های شما را به دست می‌آورد و می‌تواند توانایی شما را با موقعیت شغلی مدنظر مطابقت دهد.
مصاحبه‌کنندگان از شما می‌خواهند از خودتان بگویید تا نحوه پاسخگویی شما را بررسی کنند. مصاحبه‌گر می‌خواهد ارزیابی کند که می‌توانید ارتباطی حرفه‌ای و واضح برقرار کنید یا خیر. در ادامه گفت‌وگو بسته به آنچه شما پاسخ داده‌اید، مصاحبه‌کننده زنجیره سؤالات بعدی خود را طرح می‌کند تا به‌خوبی متوجه توانایی‌ها و سوابق کاری شما شود.
مربیان توسعه فردی عقیده دارند گاهی این سؤال طرح می‌شود تا یخ طرفین بشکند؛ آنها می‌دانند شما درگیر اضطراب هستید و تلاش می‌کنند صحبت‌کردن را برای شما آسان کنند. سؤالات مهم پس از این سؤال آغاز می‌شوند، اما برخی دیگر از مصاحبه‌کنندگان به این سؤال توجه بیشتری دارند. نحوه مدیریت مکالمه، شیوه معرفی‌کردن خودتان و توانایی پاسخ‌دادن شما به سؤالات برایشان مهم است و بر این اساس تصمیم می‌گیرند که شما را استخدام کنند یا خیر.
سؤال «از خودتان بگویید» را به چند شکل می‌پرسند؟
بیشتر مواقع مصاحبه‌کننده دقیقا از شما می‌خواهد از خودتان بگویید، اما ممکن است این سؤال را به شیوه‌های دیگری هم از شما بپرسند مثلا به شما بگویند:
- من رزومه شما را خوانده‌ام، اما بیشتر درباره خودتان بگویید.
- رزومه خود را برایم توضیح دهید.
- دوست دارم بیشتر درباره مسیر شغلی شما بدانم.
- کمی بیشتر درباره سوابق کاری خود بگویید.
- خودتان را توصیف کنید.
- چیزی درباره خودتان بگویید که در رزومه نیست.
- درباره شخصیت خود توضیح دهید.
- از تجربه کاری خود در شرکت x بگویید.
شما باید برای انواع‌واقسام این سؤال آماده باشید و به فراخور چیزی که پرسیده‌اند، پاسخ دهید.
چطور به سؤال «از خودتان بگویید» پاسخ دهیم؟
نحوه پاسخگویی شما به این سؤال تعیین می‌کند که چقدر در مصاحبه موفق بوده‌اید. روش‌های متنوعی برای پاسخ به این سؤال وجود دارد و روشی که انتخاب می‌کنید به تجربیات گذشته شما وابسته است؛ قطعا پاسخ فردی که تازه فارغ‌التحصیل شده است با مدیری که سال‌ها سابقه کار دارد متفاوت است.
شما باید در عرض ۲ دقیقه یا کمتر داستانی عالی و گیرا از خودتان بگویید. باید این پاسخ را از قبل تمرین کرده باشید و به‌خوبی بدانید که چه مسائلی را می‌خواهید در جوابتان بگنجانید. در عین حال باید این پاسخ را متناسب با فضا و شرایط مکالمه بیان کنید که جوابی کلیشه‌ای به نظر نیاید. پاسخ شما باید مصاحبه‌کننده را قانع کند که به این شغل علاقه‌مندید و توانایی‌های لازم برای مدیریت شرایط را دارید. به‌کمک نکاتی که در ادامه می‌گوییم، می‌توانید پاسخی جامع و قدرتمند برای این سؤال آماده کنید.
۱. اهمیت اولین برخورد را دست‌کم نگیرید
اولین برخورد در مصاحبه شغلی بسیار مهم است، زیرا فضای کل فرایند مصاحبه را تعیین می‌کند. در چند ثانیه اول ملاقات، برداشتی از شما در ذهن مصاحبه‌کننده شکل می‌گیرد. این برداشت بر اساس ظاهر، زبان بدن و رفتار شما خواهد بود. مصاحبه‌کننده مهارت‌ها، صلاحیت و شخصیت شما را بر اساس ذهنیت اولیه خود بررسی می‌کند.
اگر بتوانید تصویر اولیه مثبتی در ذهن مصاحبه‌گر بسازید، شانس موفقیت شما در این آزمون استخدامی بیشتر می‌شود. در مقابل، یک برداشت منفی باعث می‌شود طرف مقابل تمایل چندانی به ادامه گفت‌وگو نداشته باشد و خیلی زود مکالمه را تمام کند. در مصاحبه‌های شغلی خود لباس مناسب بپوشید، ارتباط چشمی را حفظ کنید و بااعتمادبه‌نفس و اشتیاق از خودتان بگویید. با این کار ظاهری حرفه‌ای برای خود می‌سازید. به مصاحبه‌کننده نیز نشان می‌دهید برای موقعیت کاری مدنظر جدی هستید و توانایی مدیریت شرایط را دارید.
۲. تجربیات و موفقیت‌های مرتبط خود را بیان کنید
وقتی مصاحبه‌کننده می‌خواهد «از خودتان بگویید» در واقع به شما فرصتی می‌دهد تا خلاصه توضیح دهید که چرا برای این موقعیت شغلی شرایط مناسبی دارید. شما باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده کنید! مصاحبه‌کننده می‌خواهد بفهمد شما برای این کار مناسبید یا خیر، پس باید در طول مکالمه او را قانع کنید که برای شرکت ارزش افزوده دارید و استخدام شما سازمان را در مسیر اهدافی که دارد یاری می‌کند. بهتر است ابتدا تجربیات کاری اخیر خود را مطرح کنید و در ادامه کارهای داوطلبانه، دوره‌های آموزشی مرتبط و سایر تجربیات خود را اضافه کنید.
۳. بین شغل قبلی خود و موقعیت کاری جدید ارتباط برقرار کنید
قبل از مصاحبه، خودتان را برای شرح موقعیت شغلی آماده کنید. متناسب با دریافته‌هایتان داستان خود را تنظیم کنید. کلمات شما باید بهگونه‌ای باشد که فرد مقابلتان متوجه شود چرا به این شغل علاقه دارید و چه دستاوردی برایشان خواهید داشت. بگویید چرا فکر می‌کنید برای این کار مناسبید و چه تواناهایی‌هایی دارید که برای این شغل کارآمد است. این سؤال بهترین فرصت است که خیلی مستقیم و واضح هدف خود را با مصاحبه‌کننده به اشتراک بگذارید.
اگر برای شغلی مدیریتی درخواست داده‌اید، توضیح دهید که چگونه می‌توانید مسئولیت‌هایی بیشتر از مسئولیت‌های شغل فعلی خود بر عهده بگیرید. اگر هم در حال تغییر حوزه کاری خود هستید و در زمینه کاری شرکت جدید تجربه چندانی ندارید، بگویید که مهارت‌های فعلی شما چگونه برای موقعیت کاری جدید مفید است. در انتها ذکر کنید که توانایی یادگیری سریع را دارید و می‌توانید خیلی خوب خود را با شرایط وفق دهید.
پاسخ شما برای مصاحبه‌کننده ذهنیتی ایجاد می‌کند که ممکن است منجر به استخدامتان شود، بنابراین باید بگویید چرا این شرکت را انتخاب کرده‌اید، چه قابلیت‌هایی دارید و چه ارزشی برای سازمان خواهید داشت.
۴. در قالبی مشخص پاسخ دهید
پاسخ خود را در یک قالب مشخص بیان کنید که واضح و مختصر باشد. به این ترتیب مصاحبه‌کننده روند کلی صحبت شما را بهتر دنبال می‌کند و می‌تواند جزییات مدنظر خود را از شما بپرسد. ۲ فرمول رایج برای شرح سوابق وجود دارد:
- حال، گذشته، آینده
- گذشته، حال، آینده
هر دو روش به‌خوبی توانایی‌های شما را نشان می‌دهند و مصاحبه‌گر را با داستانتان همراه می‌کنند، اما بهتر است بنا به تجربیات شخصی و هدفی که از توضیح مهارت‌های خود دارید، یکی از این دو قالب را انتخاب کنید. مثلا اگر شغل فعلی شما به شرح وظایف شغل جدید مربوط است، توضیحات خود را از زمان حال شروع کنید. اگر قصد تغییر حوزه کاری خود را دارید و تجربیات و آموخته‌های قدیمی‌تان مهم‌تر از شغل فعلی شماست، از گذشته شروع کنید. به این ترتیب ابتدا نکات مهم را بیان می‌کنید و در ادامه به سایر توانایی‌هایتان می‌پردازید.
۵. با ذکر مثال روی نقاط قوت و توانایی‌های خود تمرکز کنید
در مصاحبه‌های شغلی روی نقاط قوت خود متمرکز شوید و آنها را با مثال بیان کنید. نمونه‌هایی را شرح دهید که نشان می‌دهند چگونه از توانایی‌های خود استفاده کرده‌اید تا به اهدافتان دست یابید. تمرکز بر جزئیات توجه مصاحبه‌کننده را جلب و احتمال موفقیت شما را بیشتر می‌کند. وقتی توانایی‌هایتان را توضیح می‌دهید، به نتایج کارهای خود کمیت ببخشید؛ مثلا اگر می‌خواهید توانایی‌تان در بهبود خدمات مشتریان را توضیح دهید، به‌جای اینکه فقط اشاره کنید خدمات مشتریان را بهبود داده‌اید، نرخ پاسخگویی به مشتریان را بیان کنید. بگویید کیفیت خدمات مشتریان را در سه ماه ۱۰٫۱۵درصد افزایش داده‌اید. اگر هم اطلاعات دقیقی ندارید، مقدار واقعی را تخمین بزنید.
۶. مخاطب خود را بشناسید
در هر مکالمه‌ای مطمئن شوید که متوجه شده‌اید چه کسی مخاطب شماست. ممکن است در هر مرحله از مصاحبه، با یکی از اعضای سازمان صحبت کنید و هرکدام به نوعی سؤال «از خودتان بگویید» را بپرسند؛ شما نباید هر بار پاسخی تکراری و یکسان بدهید.
اگر برای ستخدام با مدیر منابع انسانی صحبت می‌کنید و او از جزئیات و شرح وظایف موقعیت شغلی مدنظرتان اطلاعاتی ندارد، بهتر است روی کلیات متمرکز شوید و فقط مسائل اصلی را بیان کنید. اگر با رئیس احتمالی خود صحبت می‌کنید، باید کمی فنی‌تر توضیح دهید و مهارت‌های تخصصی‌تان را ذکر کنید. در صورتی که در مرحله آخر مصاحبه خود روبه‌روی مدیران سطح بالاتر قرار گرفتید، به اهداف کلی شرکت اشاره کنید و بخشی از توانایی‌های خود را نام ببرید که به پیشرفت کلی شرکت کمک می‌کند.
۷. شخصیت خود را برجسته کنید، اما حرفه‌ای باشید
هدف سؤال «از خودتان بگویید» شناخت شماست، بنابراین می‌توانید خصوصیات شخصیت خود را با مصاحبه‌کننده در میان بگذارید. اشاره‌ای گذرا به سرگرمی‌هایی کنید که رشد فکری و مشارکت اجتماعی شما را نشان می‌دهند. علاقه به مطالعه، موسیقی، ورزش‌های گروهی و تمایل به یادگیری مهارت‌های جدید نشان می‌دهند شما به نظم شخصی خود اهمیت می‌دهید و برای موفقیت خود تلاش می‌کنید. علایق شخصی خود را با لحن حرفه‌ای و گذرا بیان کنید.
سؤال «از خودتان بگویید» را می‌پرسند که شما را بهتر بشناسند، اما لازم نیست مسائل شخصی زندگی خود را به اشتراک بگذارید. در بیشتر موارد نیازی نیست از جزئیات تفریحات، روابط خانوادگی و عادات شخصی خود صحبت کنید. همه‌چیز را در سطح حرفه‌ای نگه دارید مگر اینکه مطمئن باشید مسائل شخصی شما در روند استخدامتان مؤثر است. در این حالت می‌توانید مختصر در این باره صحبت کنید. نیازی نیست در این بخش پاسخ خود، وارد جزئیات شوید.
۸. با اشتیاق صحبت کنید
حرفه‌ای باشید اما هم‌زمان اشتیاق خود را ابراز کنید. اگر خاطره یا اتفاقی در گذشته شماست که باعث شده به این موقعیت شغلی علاقه‌مند شوید، آن را مختصر بیان کنید. لازم نیست وارد جزئیات شوید، اما اگر دوست دارید در مصاحبه موفق شوید باید به‌یادماندنی باشید. مردم دوست ندارند با ربات‌ها صحبت و آنها را استخدام کنند! بنابراین از علاقه و دلیل حضور خود در آن مصاحبه بگویید.
اگر به موقعیت شغلی‌ای که برای آن درخواست داده‌اید واقعا علاقه دارید، در مصاحبه آن را بیان کنید. می‌توانید از این جمله استفاده کنید: «من به x و y علاقه‌مندم و به همین دلیل جذب شرکت شما شدم». به مصاحبه‌کننده این امکان را بدهید که با شما ارتباط برقرار کند و متوجه اشتیاق شما برای کارکردن در شرکت بشود.
۹. زیاده‌گویی نکنید
زمان خود را برای توضیح تک‌تک جزئیات مسیر شغلی خود هدر ندهید. قرار نیست رزومه خود را مثل پایان‌نامه دانشگاه ارائه دهید. زیاده‌گویی روی مخاطب شما تأثیر منفی دارد و او را به این فکر می‌اندازد که آیا قرار است هر بار کسی از شما سؤالی می‌پرسد، به‌مدت ۱۰ دقیقه صحبت کنید؟
اگرچه هیچ زمان دقیقی برای پاسخ به سؤال «از خودتان بگویید وجود ندارد»، اما سعی کنید جامع و مختصر صحبت کنید. بعضی مربیان و استخدام‌کنندگان می‌گویند باید نهایتا در ۳۰ ثانیه به این سؤال پاسخ دهید، در حالی که برخی دیگر عقیده دارید که ۳ تا ۵ دقیقه باید صحبت کنید. پس خود شما باید شرایط را بسنجید و بر اساس آن مکالمه‌تان را تنظیم کنید. اگر طرف مقابل بی‌حوصله است یا به نظر می‌رسد حواسش پرت شده، جملات را کوتاه و صحبت خود را جمع کنید. اگر توجه فرد مقابل به بخشی از پاسخ شما جلب شد، ارزش آن را دارد که موضوع را کمی بیشتر بسط دهید.
به یاد داشته باشید که لازم نیست کل داستان زندگی خود را بازگو کنید؛ پاسخ خود را مثل یک تیزر در نظر بگیرید که باید مصاحبه‌کننده را علاقه‌مند کند و به او فرصتی بدهد تا سؤالات بعدی خود را درباره بخش‌هایی که برایش جذاب است از شما بپرسد.
۱۰. تمرین کنید اما حفظ نکنید
شما می‌دانید که در مصاحبه شغلی سؤال «از خودتان بگویید» را خواهید شنید، بنابراین منتظر نمانید تا برای اولین بار در مصاحبه با آن مواجه شوید. قبل از زمان مصاحبه به آنچه می‌خواهید بگویید فکر کنید و با صدای بلند آن را تمرین کنید. می‌توانید صدای خود را ضبط کنید و پس از چند ساعت فایل صوتی را دوباره گوش دهید. شنیدن صدای خودتان کمک می‌کند متوجه شوید پاسختان به‌اندازه کافی واضح و دقیق هست یا خیر. اگر می‌توانید از تمرین انفرادی فراتر بروید. از یک همکار، دوست یا یکی از اعضای خانواده خود بخواهید به پاسخ شما گوش دهد و به آن واکنش نشان دهد. با این کار می‌توانید جملات خود را تقویت کنید.
تمرین مکرر شما را قدرتمند می‌کند تا هنگام صحبت‌کردن اعتماد به نفس بیشتری داشته باشید. بااین‌حال نباید جملات را حفظ کنید و کلمه‌به‌کلمه بیانشان کنید. بین تمرین و حفظ‌کردن مرزی وجود دارد که باید آن را پیدا کنید. استخدام‌کنندگان ممکن است توقع داشته باشند که افراد جوان و کسانی که تازه فارغ‌التحصیل شده‌اند، پاسخ خود را حفظ کنند اما اگر تجربه کاری طولانی‌مدتی دارید، این کار غیرحرفه‌ای تلقی می‌شود. مصاحبه‌کننده نباید متوجه شود که شما بیش از حد تمرین کرده‌اید و طوطی‌وار پاسخ می‌دهید. او باید با روایت شما همراه شود و برای ادامه گفت‌وگو مشتاق باشد.
۱۱. مثبت باشید
اگر از آخرین شغل خود اخراج شده‌اید، الان بهترین لحظه برای ذکر آن نیست. برای هر چیزی زمان و مکان مناسبی وجود دارد. لازم نیست همه‌چیز را در در پاسخ به سؤال «از خودتان بگویید» جمع کنید. هرچه بیشتر از زمان مصاحبه بگذرد، راحت‌تر می‌شوید. بنابراین منتظر بمانید تا سؤال مشخصی از شما بپرسند که چرا به دنبال تغییر شغلتان هستید و آن‌وقت درباره‌اش توضیح دهید.
حتما بارها شنیده‌اید که نباید از کارفرمای قبلی خود بدگویی کنید، پس این توصیه را فراموش نکنید. اگر در مصاحبه شغلی از کارفرمای قبلی گلایه کنید، فقط به چهره حرفه‌ای خود آسیب می‌زنید. در صورتی که رئیس سابقتان بسیار بد بوده و با شما مشکل داشته است، آن را در اولین گفت‌وگو بیان نکنید. همه‌چیز را رسمی و حرفه‌ای نگه دارید و از تجربیات گذشته خود با دید مثبت صحبت کنید.
کلام آخر
پاسخ‌دادن به سؤال «از خودتان بگویید» در مصاحبه شغلی می‌تواند بسیار چالش‌برانگیز و نگران‌کننده باشد، اما شما می‌توانید از قبل خود را برای آن آماده کنید. اگر آمادگی و طرز فکر درستی داشته باشید، این سؤال فرصتی برای نشان‌دادن نقاط قوت شماست و اثر مثبتی بر مصاحبه‌کننده می‌گذارد.
درنهایت به خاطر داشته باشید که سؤال «از خودتان بگویید» تازه شروع فرایند مصاحبه است. آن را فرصت در نظر بگیرید و رابطه خوبی با مصاحبه‌کننده برقرار کنید. از پرسیدن و شرکت در گفت‌وگو درباره شرکت و نقشی که برای آن مصاحبه می‌کنید، نترسید. با تمرین و تنظیم رویکردی مناسب می‌توانید این سؤال دلهره‌آور را به فرصتی تبدیل کنید که مهارت‌ها، تجربیات و اشتیاق شما را نشان دهد.
اگر این مقاله برایتان مفید بود آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید تا در مصاحبه‌های شغلی‌شان حرفه‌ای‌تر ظاهر شوند و شانس قبولی‌شان افزایش یابد.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.
