همه ما در دوره دانش‌آموزی و دانشجویی مجبوریم درس‌های متعددی را بخوانیم و امتحان بدهیم. گاهی این درس‌ها برای ما جذاب و شیرین و گاهی هم تلخ و مرارت‌بارند. چگونه درس خواندن را به تفریح تبدیل کنیم؟ آیا می‌توان کاری یا کارهایی کرد که درس خواندن از فعالیتی مشقت‌بار و اجباری به کاری لذت‌بخش و سرگرم‌کننده تبدیل شود؟ چگونه به درس خواندن معتاد شویم؟ آیا چنین چیزی ممکن است؟ در ادامه، ۸ راهکار را به شما ارائه می‌کنیم که به‌کمک آنها می‌توانید بیشتر و بهتر درس بخوانید.
۱. به میزان سختی مباحث درسی توجه کنید
وقتی درسی خیلی ساده به نظر برسد، توجه ما را به خود جلب نمی‌کند و برای درسی که فکر می‌کنیم آسان است، زمان کمتری صرف می‌کنیم. همچنین اگر درسی بسیار دشوار به نظر برسد نیز به سراغش نخواهیم رفت، زیرا فکر می‌کنیم هرچقدر هم تلاش کنیم نتیجه‌ای نمی‌گیریم.
پس برای آنکه درس‌خوان شویم، لازم است به‌تدریج و از مباحثی با دشواری متوسط آغاز کنیم؛ چیزی که کمی چالش‌برانگیز باشد و به ما انگیزه بدهد تا آن را ادامه دهیم.
۲. هدف و چالش تعیین کنید
یکی از روش‌های درس‌خوان‌شدن تعیین هدف و چالش پیش از شروع مبحث درسی است. مثلا وقتی می‌خواهید برای کنکور درس بخوانید، می‌توانید با خودتان عهد کنید که در یک بازه زمانی مشخص، تعداد مشخصی تست بزنید. برای آنکه انگیزه خود را بیشتر کنید، یک جایزه هم برای خود در نظر بگیرید. مغز شما در این حالت تمایل بیشتری به رسیدن به هدف و کسب جایزه پیدا می‌کند. به این شیوه می‌توانید درس‌هایی را که خیلی به آنها علاقه ندارید هم مطالعه کنید.
۳. برای درس خواندن برنامه هفتگی تنظیم کنید
بدون برنامه‌ریزی درس‌خوان‌شدن غیرممکن است؛ اما چطور می‌توان برای درس‌خواندن برنامه‌ریزی کرد؟ اجازه بدهید ابتدا درباره اهمیت داشتن برنامه و نقشه راه بگوییم. به ۲ گروه گفته شد که واکسن آنفولانزا بزنند. به یک گروه توصیه شد که بروند و این کار را انجام دهند و به گروه دیگر برگه‌ای شامل راهنمای ایستگاه واکسن و برنامه‌ای زمان‌بندی‌شده داده شد. تقریبا هیچ‌کس از گروه اول واکسن نزد، اما اعضای گروه دوم همگی واکسن خود را تزریق کردند. همین مثال نشان میدهد که داشتن برنامه روزانه یا هفتگی مکتوب برای انجام یک کار، در اینجا مطالعه درس‌ها، تا چه حد انگیزه ما را بیشتر می‌کند.
برای این کار می‌توانید از دفاتر برنامه‌ریزی درسی استفاده کنید که چارچوبی آماده دارند یا خودتان یکی رسم کنید. در ستون عمودی، درس‌ها و در ستون افقی، روزهای هفته را بنویسید. حال هر بار که مبحثی را مطالعه کردید، مدت‌زمان تقریبی مطالعه را در جای خود یادداشت کنید. پس از یک هفته می‌توانید ارزیابی کنید که کدام درس را بیشتر و کدام را کمتر خوانده‌اید. می‌توانید یک ستون را هم به فعالیت‌های غیردرسی اختصاص دهید تا متوجه شوید که در طول هفته چه مدت‌زمانی را صرف کارهایی غیر از درس‌خواندن کرده‌اید. درنهایت می‌فهمید که مدت‌زمان و الگوی مطالعه شما چگونه است و چه چیزهایی را باید تغییر دهید. در ادامه نمونه جدول پیشنهادی برای برنامه‌ریزی درسی هفتگی را می‌بینید.
| نام درس/روزهای هفته | شنبه | یکشنبه | دوشنبه | سه‌شنبه | چهارشنبه | پنجشنبه | جمعه |
| زبان انگلیسی | |||||||
| فیزیک | |||||||
| جمع ساعات |
۴. گروهی درس بخوانید
یکی از روش‌های لذت‌بردن از درس‌خواندن و تبدیل آن به فعالیتی سرگرم‌کننده، مطالعه گروهی است. لازم نیست همه افراد گروه یک درس را بخوانند یا حتی حضوری مطالعه کنند. اگر بتوانید برای خواندن یک مبحث از همکلاسی‌ها کمک بگیرید و به آنها کمک کنید، رغبت بیشتری به مطالعه پیدا می‌کنید.
روش‌های مطالعه گروهی مختلف‌اند. مثلا می‌توانید مباحث یک درس را تقسیم‌بندی کنید، هرکس یک مبحث را بخواند و سپس آن را به دیگر اعضای گروه درس بدهد. تدریس یک درس یکی از بهترین روش‌ها برای ارزیابی این است که درس را تا چه حد خوب یاد گرفته‌اید. روش دیگر مطالعه درس و سپس بحث و گفت‌وگو درباره آن است.
مطالعه گروهی شاید باب میل همگان نباشد. برخی ترجیح می‌دهند تنهایی درس بخوانند. به‌هرحال اگر به وقت‌گذرانی با دوستان عادت دارید، می‌توانید از این روش بهره ببرید البته به شرطی که این گردهمایی واقعا به درس‌خواندن منجر شود!
۵. مناسب‌ترین مکان و زمان درس‌خواندن را پیدا کنید
محیطی که در آن درس می‌خوانید و زمان درس‌خواندن نیز به‌اندازه مسائل دیگر مهم‌اند. آیا محیطی که در آن مطالعه می‌کنید، نور مناسب دارد؟ آرام است یا شلوغ؟ عوامل مزاحم کدام‌اند؟ آیا مکانی که در آن درس می‌خوانید به‌قدر کافی راحت هست؟ اینها پرسش‌هایی هستند که برای بررسی محیطی که در آن درس می‌خوانید باید بپرسید. هرچند همیشه شرایط محیط ایدئال نیست، مهم است که خودتان برای بهترکردن محیط مطالعه خود کاری کنید. فراموش نکنید که تمرکزکردن نقش مهمی در یادگیری دارد، پس هرچه محیط مناسب‌تر و عوامل مزاحم کمتر باشد، تمرکز و یادگیری شما بیشتر می‌شود.
هر زمان فکر کردید که «چگونه درس خوان شویم» به یاد بیاورید که زمان درس‌خواندن نیز در میزان یادگیری شما نقش دارد. اینکه هرکس چه زمانی بیشتر می‌خواند و بهتر یاد می‌گیرد، شخص به شخص متفاوت است و نمی‌توان یک بازه زمانی به همه پیشنهاد کرد. بنابراین بهتر است با استفاده از تجربیات پیشین، زمان‌هایی درس بخوانید که حس‌وحال بهتری دارید.
۶. درس‌های موردعلاقه را کنار درس‌های دیگر قرار دهید
ما بر اساس علایق و استعدادهای خود، برخی درس‌ها را دوست داریم و از برخی دیگر بیزاریم. به‌احتمال زیاد هنگام مطالعه درس‌های موردعلاقه خود مشکل چندانی نداریم. علاقه ما به آنها انگیزه مطالعه‌شان می‌شود. خب با درس‌هایی که چندان به آنها تمایلی نداریم چه کنیم؟ به‌هرحال این درس‌ها در برنامه مدرسه یا دانشگاه ما جای دارند و ما چاره‌ای نداریم جز اینکه خود را به خواندن آنها اجبار کنیم. برای آنکه این اجبار را به خود هموار کنید، می‌توانید درس‌های موردعلاقه را کنار آنها جای دهید.
وقتی می‌خواهید در دفتر برنامه‌ریزی درسی خود درس‌های هر روز را بنویسید، بهتر است همیشه یک درس محبوب خود را پس از درسی قرار دهید که به آن علاقه‌ای ندارید. این کار مانند تعیین نوعی جایزه است. انگار به خودتان وعده می‌دهید که پس از تمام‌شدن درس فعلی، به سراغ درسی می‌روم که آن را خیلی دوست دارم.
۷. از وقفه‌های کوتاه میان درس‌خواندن غافل نشوید
مغز ما نمی‌تواند مدتی طولانی بر یک موضوع تمرکز کند. مغز هم مانند اندام‌های دیگر به استراحت نیاز دارد. پس هنگام درس خواندن، حتما زمانی را برای استراحت بین مباحث در نظر بگیرید. مدت این استراحت چقدر باشد؟ پاسخ یکسانی وجود ندارد. برخی ترجیح می‌دهند ۳۰ دقیقه استراحت کنند و برخی هم این میزان را زیاد می‌دانند و بازگشت به درس برای آنها دشوار می‌شود. زمان مناسب استراحت خود را پیدا کنید، نه چنان زیاد که باعث دورشدن شما از حس‌وحال درس‌خواندن شود و نه چنان کم که گویی استراحتی در کار نبوده است.
۸. نگرش خود به درس‌خواندن و امتحان‌دادن را تغییر دهید
در سال ۲۰۱۷، مارک روبر از حدود ۵۰هزار دنبال‌کننده خود خواست تا در بازی‌ای شرکت کنند که او طراحی کرده بود. بازی نوعی پازل بود که باید حل می‌شد. دنبال‌کنندگان مارک نمی‌دانستند هنگامی که هریک از بازیکنان شکست می‌خورد، مارک یکی از ۲ پیام متفاوت را تصادفی به او نمایش میدهد. در واقع بازیکنان به ۲ دسته تقسیم شده بودند. دسته اول هنگامی که شکست می‌خوردند چنین پیامی دریافت می‌کردند: «این روش جواب نداد. دوباره امتحان کنید.» و دسته دوم این پیام را دریافت می‌کردند: «این روش جواب نداد. شما ۵ امتیاز از دست دادید. حالا ۱۹۵ (از ۲۰۰ امتیاز نمایش‌داده‌شده در ابتدای بازی) دارید. دوباره امتحان کنید.»
فکر می‌کنید این دو گروه چگونه بازی را به پایان بردند؟ ۶۸درصد گروه اول موفق شدند بازی را با موفقیت تمام کنند. در حالی که ۵۲درصد گروه دوم موفق به این کار شدند. از آن جالب‌تر، تعداد دفعات امتحان‌کردن پیش از کنارکشیدن بود. در گروه اول، بازیکنان به‌طور متوسط ۱۲ بار تلاش کردند تا پازل را حل کنند. اما در گروه دوم میانگین میزان تلاش‌ها فقط ۵ بار بود.
بنابراین نگرش ما به شکست نقش مهمی در درس خواندن و میزان تلاش ما دارد. اگر در یک امتحان نمره قبولی نیاورید، آیا به خود می‌گویید که باز هم فرصت جبران دارید و می‌توانید مجدد تلاش کنید یا آنکه دست از تلاش می‌کشید و تسلیم شکست می‌شوید؟ بازخوردهایی که از خود دریافت می‌کنید، نقشی تعیین‌کننده در پاسخ به پرسش‌های بالا دارند. با داشتن این نگرش که من می‌توانم از شکست‌هایم بیاموزم، انگیزه لازم برای تلاش دوباره را پیدا می‌کنید.
شما پیشنهاد کنید
شما چه روش‌هایی را برای درس‌خوان‌شدن و بیشتر درس‌خواندن پیشنهاد می‌کنید؟ پاسخ شما به سؤال چگونه به درس خواندن معتاد شویم چیست؟ آیا روش‌های گفته‌شده را امتحان کرده‌اید؟ کدام را مؤثرتر می‌دانید؟ تجربیات و پیشنهادهای خود را برای ما بنویسید.
چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.
بنده درس فارسی رو اصلا یاد نمی‌گیرم و حوصله ی خواندن آنرا ندارم آیا روشی هست به آن علاقه مند شوم ؟اگر هست چی؟
سلام و وقت بخیر. شاید مطالعه نکات درس فارسی با کمک ادبیات فارسی مانند شعر و نوشته‌های نثر دلنشین باعث جذابیت اون بشه