این روزها کاربرد فوم و محصولات فومی بر کسی پوشیده نیست. به هر طرف نگاه می‌کنیم و در هر صنعتی دقیق می‌شویم، از خودروسازی و لوازم خانگی گرفته تا ساخت‌و‌ساز و تولید تجهیزات پزشکی، ردپای محصولات فومی را به‌وضوح می‌بینیم. امکان تغییر چگالی، چسبندگی و مقاومت زیاد در برابر آسیب‌های محیطی فوم را به پایه‌ای مهم در صنایع مختلف و جایگزین مقرون‌به‌صرفه‌ای برای محصولات دیگر تبدیل کرده است. در ادامه، مفصل درباره این محصول پرکاربرد صحبت می‌کنیم.
در کارخانه تولید فوم چه می‌گذرد؟
کارخانه فوم‌سازی واحد تولیدی عموما بزرگی است که قابلیت تولید انواع فوم‌های پلی یورتان، فوم سلول بسته، مموری فوم و فوم لاتکس را دارد. این کارخانه‌ها برای تولید و برش فوم به ابعاد و شکل‌های مختلف از دستگاه‌های متنوعی استفاده می‌کنند که در ادامه بیشتر درباره آنها توضیح می‌دهیم.
روش تولید فوم در کارخانه
در کارخانه‌های فوم‌سازی، فوم را عمدتا به ۲ شکل رولی و ورقه‌ای می‌سازند و برای ساخت هر دوی آنها از ترکیب گاز و پلی‌اتیلن استفاده می‌کنند. هدف پراکندن حباب‌های گاز و سپس سفت‌شدن فوم به همان حالت حفره‌دار است. البته برخی کارخانه‌ها این فوم‌ها را به روش‌های دیگر مثل پخت یا فوم سرد می‌سازند و با برش‌های متنوع روانه بازار می‌کنند که هرکدام کاربردهای خود را دارند.
مواد خام برای تولید فوم
فوم‌ها در حالت کلی از ۴۰درصد پلی‌ایزوسیانات (فنیل متان دی ایزوسیانات یا تولوئن دی ایزوسیانات)، ۱۰درصد آب و ۵۰درصد پلی‌اُل تشکیل می‌شوند. این ۲ پلیمر مایع طی واکنشی گرمازا فوم پلی یورتان را تولید می‌کند. همچنین بسته به سخت یا نرم‌بودن محصولات فرآوری، ۲ نوع پلی‌ایزوسیانات MDI یا TDI در آنها به کار می‌رود. البته افزودنی‌های شیمیایی کم نیستند؛ مثلا کاتالیزورهای قلع و آمین سبب تثبیت واکنش و تولید فوم بیشتر می‌شوند.
ماشینآلات فوم‌سازی
در روند پر از ریزه‌کاری تولید فوم، چند دستگاه با کاربردهای مختلف دخالت دارند. یک دستگاه مسئول ترکیب مواد خام، دستگاه بعدی مسئول تولید ورقه‌های مسطح و دستگاهی دیگر مسئول برش، قالب‌گیری و تنظیم ابعاد است. در ادامه با برخی از این دستگاه‌ها کم‌و‌بیش آشنا می‌شویم.
۱. ماشینآلات تولید فوم دسته‌ای
خروجی این دستگاه فوم PU در قالب مکعب (به‌شکل بلوک‌های فومی) است و در ۱ دور ۳۰ تا ۴۰ بلوک فوم باکیفیت تولید می‌کند. اگرچه تعداد فوم تولید‌شده ظاهرا کم است، بلوک‌ها تراکم خوبی دارند و روند تولید را مقرون‌به‌صرفه‌تر می‌کند. موتور این دستگاه می‌تواند با ترکیب مواد اولیه مخلوطی منسجم و یکنواخت بسازد و آن را با استفاده از تکنیک‌های نو‌آورانه به فوم‌های باکیفیت تبدیل کند.
۲. ماشینآلات تولید فوم پیوسته
دستگاه‌های تولید فوم پیوسته (رولی) اگرچه هزینه راه‌اندازی زیادی دارند، خروجی آنها در بازار و صنایع بسیار پرکاربرد است. این دستگاه‌ها حجم تولید را به حداکثر می‌رسانند و تا آخرین قطره مواد اولیه را به فوم تبدیل می‌کنند.
۳. دستگاه‌های برش فوم
معمولا در کارخانه‌های تولید فوم ۳ دستگاه برای ۳ نوع برش مختلف وجود دارد که در ادامه هریک را معرفی می‌کنیم.
الف. ماشین‌های برش کانتور فوم
ماشینآلات برش کانتور فوم به‌وسیله ابزارهای برش پرسرعت مثل تیغ‌های نواری یا سیم داغ در کوتاه‌ترین زمان ممکن فوم را به شکل‌های هندسی مختلف برش می‌زنند. بسته به اینکه برش‌ها عمودی یا افقی هستند، یک تیغ نوسانی یا چرخان روی دستگاه‌ها نصب می‌شود که چگال‌ترین فوم‌ها از جمله PU را هم برش می‌دهد.
این دستگاه عملیات برش را به ۲ صورت دستی و خودکار انجام می‌دهد.
ب. دستگاه برش عمودی فوم
دستگاه برش عمودی یکی از اساسی‌ترین تجهیزات در صنعت فرآوری فوم است و عملیات برش را به‌وسیله یک تیغ یا اره نواری صاف یا دندانه‌دار اجرا می‌کند. از این دستگاه برای لبه‌زدن بلوک‌های فومی PU و تولید فوم‌های ورقه‌ای مستطیلی استفاده می‌شود.
ج. دستگاه برش افقی فوم
این دستگاه‌ها می‌توانند بلوک‌های فومی PU را به صفحات نازک یا ضخیم برش بزنند بی‌آنکه کیفیت فوم تغییری کند. این دستگاه‌ها ساختار محکم‌تری دارند و محصول خروجی آنها باید دستی از دستگاه خارج شود.
رایج‌ترین کاربردهای فوم
۱. پنل‌های آکوستیک (عایق صدا)
تابه‌حال فضای استودیوی ضبط را از نزدیک دیده‌اید؟ اگر دیده باشید، با دیوارهای فومی این استودیوها آشنایی دارید. یکی از رایج‌ترین کاربردهای محصولات فومی ایجاد فضاهای آکوستیک و عایق صداست و به‌وفور در محیط‌های مسکونی و تجاری مثل ساختمان مدارس و اتاق‌های بیمارستان‌ها کاربرد دارد. جذب امواج صوتی یکی از ویژگی‌های جالب پنل‌های فومی است. پنل‌های مخصوص فضای آکوستیک وزن زیادی ندارند، به‌راحتی نصب می‌شوند و امواج صوتی را به انرژی گرمایی تبدیل می‌کنند!
۲. جلوگیری از هدررفت انرژی
می‌دانید هر خانواده در طول سال برای گرم یا سرد نگه‌داشتن خانه چقدر انرژی مصرف می‌کند؟ متأسفانه بخش زیادی از این انرژی گرمایی و سرمایی از شکاف‌های در و پنجره و منافذ دیوار خارج می‌شود و هدر می‌رود! با استفاده از دیوارهای عایق می‌توان تا حد زیادی جلوی این هدررفت انرژی را گرفت. عایق فومی یکی از محبوب‌ترین انواع عایق‌ها و پرطرف‌دارتر از فایبرگلاس در سراسر دنیاست. این محصول با پرکردن تمام درزها و شکاف‌ها خانه را به‌معنای واقعی کلمه مهروموم می‌کند.
۳. ساخت مبلمان و لوازم خانه
یکی دیگر از کاربردهای فوم‌ها تولید انواع اثاثیه و مبلمان است. اکثر تولیدکنندگان مبل و لوازم راحتی ورقه‌های فوم پلی یورتان را در ابعاد بزرگ‌تر می‌خرند، به شکل دلخواه می‌برند و با آنها بالشتک، نشیمنگاه مبل، تخت و صندلی خودرو می‌سازند. تولیدکننده محصولات فومی، مثلا شرکتی مثل بافوم baafoam می‌تواند با تغییر در فرمول فوم ویسکوزیته و چگالی آن را متناسب با کاربرد نهایی آن کم یا زیاد کند تا درجه نرمی آن فرضا برای مبلمان راحتی بیشتر از مبلمان اداری باشد.
۴. غلتک‌های ورزشی
محصولات فومی راه خود را به صنعت تناسب‌اندام هم باز کرده‌اند. غلتک‌های فوم رولر (فوم نورد) با تراکم زیاد برای ازبین‌بردن درد، کاهش سفتی و التهاب عضلات و جلوگیری از آسیب کمر و زانو در تمرین‌های مختلف کاربرد دارند و برای کمک به جریان بهتر خون و دامنه حرکتی عضلات به‌وفور در باشگاه‌های تناسب‌اندام استفاده می‌شوند.
کاربرد انواع محصولات فومی
فوم جایگزین مقرون‌به‌صرفه الیاف طبیعی است و به‌سبب خواصی مثل چکش‌خواری، وزن کم و عایق‌بودن به‌وفور در فضای داخل و خارج خانه کاربرد دارد. در ادامه، کاربردهای انواع محصولات فومی در صنایع مختلف را مرور می‌کنیم.
۱. فوم پلی یورتان
- تخت حیوانات خانگی؛
- روکش تشک؛
- بسته‌های مخصوص حمل‌و‌نقل؛
- ویسکوالاستیسیته یا فوم حافظه‌دار (هوشمند)؛
- تولید تشک؛
- تولید بالش؛
- تولید انواع کوسن؛
- فوم Cuft؛
- تجهیزات فضای باز؛
- تشک کمپینگ؛
- ساخت صندلی.
۲. فوم سلول بسته
- تولید کوسن؛
- تولید کوسن‌های مخصوص قایق‌سواری؛
- تولید تجهیزات ورزشی؛
- تولید واشر؛
- عایق.
۳. فوم خردشده پلی یورتان
- لایی فرش؛
- تولید تشک بدن‌سازی و یوگا.
۴. فوم سلولی HR با برگشت‌پذیری بالا
- تولید تشک؛
- تولید کوسن؛
- تولید مبلمان؛
- تولید بالشتک‌های طبی.
حرف آخر
با توجه به ویژگی‌های فوم، کاربرد گسترده محصولات فومی در صنایع مختلف اصلا عجیب نیست. این محصولات بسته به چگالی و ابعادشان به‌وفور در بیمارستان‌ها، منازل مسکونی، باشگاه‌ها و مکان‌های دیگر به کار می‌روند تا هم جلوی هدررفت انرژی و انتقال صدا را بگیرند و هم راحتی را تضمین کنند. کارشناسان صنایع مختلف همچنان به‌دنبال راه‌های جدیدی برای استفاده از محصولات فومی می‌گردند.
اگر می‌خواهید درباره فوم بیشتر بدانید، با مراجعه به سایت www.baafoam.com با طیف وسیع محصولات فومی و روش سفارش آنها آشما خواهید شد. برند بافوم در حال حاضر با بیش از ۳۰۰ محصول متنوع، قطب صنعت فوم در ایران است.
نگاهی به اطراف خود بیندازید. شما از فوم در چه ابعاد و برای چه کاری استفاده می‌کنید؟ نظرات‌تان را در بخش دیدگاه‌ها با ما و همراهان ما در میان بگذارید.
