در حالی که بیشتر دارو و قرص ضد افسردگی بدون نسخه به‌ندرت تجویز می‌‌شوند، گیاهان دارویی و مکمل‌های بدون نسخه‌ای هم برای این عارضه وجود دارند. این محصولات خواص ضدافسردگی خفیفی دارند که ممکن است علائم خفیف افسردگی را از بین ببرند. به همین دلیل اگر افسردگی خفیف تا متوسط بدون افکار و اصرار به خودکشی دارید، می‌توانید با نظر پزشک قرص ضد افسردگی بدون نسخه را امتحان کنید. برای آشنایی با چند نمونه داروی ضد افسردگی بدون نسخه تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
۱. مخمر سنت جان (St. John’s wort)
استفاده از مخمر سنت جان سابقه طولانی دارد و به دوران باستان برمی‌گردد. البته یکی از داروهای محبوب افسردگی در دوران مدرن هم هست. طبق تحقیقات، مخمر سنت جان می‌تواند علائم خفیف افسردگی را از بین ببرد و عملکردی مشابه داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای (تری‌سیکلیک) و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین دارد با این تفاوت که عوارض جانبی آن کمتر است. البته نتایج این تحقیقات آن‌قدر قطعی نیست که بتوان به آن اتکا کرد.
مقدار مصرف مخمر سنت جان
مقدار مصرف مخمر سنت جان بر اساس تحقیقات مختلف، متفاوت است و به فرمولاسیون گیاه و عصاره آن بستگی دارد. قبل از مصرف این گیاه، با پزشک مشوت کنید و همیشه از دستورالعمل همراه محصول پیروی کنید.
اگر از مخمر سنت جان استفاده می‌کنید، باید به چند نکته توجه کنید:
- عوارض جانبی: همیشه قبل از مصرف مخمر سنت جان با پزشک مشورت کنید. این گیاه ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند و حتی عوارضش شدید باشند. عوراض مخمر سنت جان خشکی دهان، سرگیجه، یبوست، مشکلات گوارشی و گیجی هستند که البته غیرشایع و نادرند.
- تداخل دارویی: تداخل دارویی مخمر سنت جان ممکن است جدی و گاهی کشنده باشد. مثلا مصرف مخمر سنت جان با داروهای اچ.آی.وی (HIV) می‌تواند موجب افزایش پاکسازی داروی ایدز از بدن بیمار شود و میزان ویروس ایدز در بدن او افزایش یابد.
- سندروم سرتونین: ترکیب مخمر سنت جان با مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین یا هر دارویی که میزان سرتونین را افزایش می‌دهد، به احتمال بروز سندروم سروتونین می‌افزاید و می‌تواند کشنده باشد.
- حساسیت به آفتاب: مخمر سنت جان می‌تواند پوست شما را به نور خورشید حساس‌تر کند. به همین دلیل باید از ضدآفتاب استفاده کنید.
۲. اسید چرب امگا ۳
اسید چرب امگا ۳ برای سلامتی اهمیت زیادی دارد. این ماده در سلامت قلب وکاهش التهاب نقش دارد و بر اساس یافته‌های جدید، ممکن است در سلامت روان هم نقش داشته باشد. ۳ نوع اسید چرب وجود دارد:
- آلفا لینولنیک اسید؛
- ایکوزاپنتانوئیک اسید؛
- دکوزاهگرانوئیک اسید.
تحقیقات بیشتری برای تعیین ارتباط بین اسید چرب امگا ۳ و افسردگی لازم است، اما طبق بعضی شواهد، اسید چرب امگا ۳ احتمالا برای جلوگیری از افسردگی خفیف تا متوسط یا احتمالا تخفیف آن مفید است. ایکوزاپنتانئویک که در ماهی و سایر غذاهای دریایی وجود دارد، فواید ضدافسردگی زیادی دارد. همچنین با پژوهشی جامع مشخص شد که اسید چرب امگا ۳ غیراشباع برای بهبود افسردگی مؤثر است. مکمل‌های حاوی امگا ۳ هم می‌توانند برای درمان افسردگی مناسب باشند.
مقدار مصرف اسید چرب امگا ۳
بدن شما نمی‌تواند امگا ۳ بسازد. به همین دلیل بیشتر افراد اسید چرب امگا ۳ را از طریق غذای مصرفی تأمین می‌کنند. به این منظور می‌توانید از رژیم‌های غذایی حاوی ماهی (سالمون، تون، ساردین)، غذاهای دریایی، آجیل (گردو)، دانه‌ها (دانه چیا، کتان)، روغن‌های گیاهی (روغن نارگیل، روغن سویا، روغن کتان)، غذاهای غنی‌شده با امگا ۳، ماست، تخم‌مرغ و شیر استفاده کنید.
اگر می‌خواهید از مکمل امگا ۳ استفاده کنید، باید چند نکته را در نظر بگیرید:
- زخم معده: از آنجایی که مکمل اسید چرب امگا ۳ معمولا از روغن ماهی تهیه می‌شود، بعضی افراد ممکن است با مصرف مقدار زیاد آن دچار مسائلی مثل زخم معده یا آروغ با بوی ماهی شوند.
- افزایش رقت خون: مکمل امگا ۳ اثر داروهای رقیق‌کننده خون را افزایش می‌دهد.
۳. ۵-هیدروکسی تریپتوفان (5-HTP)
۵-هیدروکسی تریپتوفان آمینواسیدی است که بدن شما آن را از یک آمینواسید رژیم غذایی به‌نام ال-تریپتوفان می‌سازد. این آمینواسید می‌تواند میزان سرتونین را افزایش دهد که در تنظیم خلق‌وخو نقش دارد. به همین دلیل به نظر می‌رسد که HTP-5 می‌تواند به رفع افسردگی کمک کند.
۵-هیدروکسی تریپتوفان در مواد غذایی وجود ندارد و باید به‌صورت مکمل مصرف شود. این مکمل از دانه گیاه گریفونیا سیمپلیسیفولیا (Griffonia simplicifolia) بومی مرکز و غرب آفریقا به دست می‌آید. بدن شما ۵-هیدروکسی تریپتوفان را از تبدیل ال-تریپتوفان تأمین می‌کند، اما این توانایی محدود است و به حضور آنزیم تریپتوفان هیدروکسیلاز بستگی دارد. مصرف مکمل ۵-هیدروکسی تریپتوفان این محدودیت را از بین می‌برد.
تحقیقات بیشتری برای تأیید اثربخشی ۵-هیدروکسی تریپتوفان به‌عنوان داروی ضدافسردگی لازم است، اما طبق بعضی شواهد، مصرف ۵-هیدروکسی تریپتوفان همراه با کراتین می‌تواند در بعضی موارد تأثیر داروهای مهارکننده انتخابی بازجذب سرتونین را بهبود دهد. بااین‌حال قبل از مصرف هر نوع مکملی با پزشک مشورت کنید.
مقدار مصرف
مقدار مصرف ۵-هیدروکسی تریپتوفان بر اساس پژوهش‌ها، روزانه ۵۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم است. بااین‌حال قبل از مصرف مکمل با پزشک مشورت کنید و از دستورالعمل همراه دارو پیروی کنید.
۵-هیدروکسی تریپتوفان معمولا ایمن است، اما ممکن است عوارض جانبی هم داشته باشد، از جمله:
- اسهال؛
- سرگیجه؛
- خواب‌آلودگی؛
- احساس هیجان؛
- گرفتگی عضلانی؛
- حالت تهوع؛
- اختلال جنسی.
مصرف ۵-هیدروکسی تریپتوفان همراه با سایر داروهای ضد افسردگی مثل ترامادول، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین و دکسترومتورفان می‌تواند تداخل دارویی ایجاد کند. همچنین اگر با سایر داروهای ذخیره‌کننده سرتونین استفاده شود، می‌تواند میزان سرتونین در بدن را به میزان خطرناکی افزایش دهد.
۴. اس-آدنوزیل متیونین (SAMe)
اس-آدنوزیل متیونین در بدن از اسیدآمینه خاص میتونین و تولیدکننده انرژی به‌نام آدنوزین تریپتوفان ساخته می‌شود. این قرص ضد افسردگی بدون نسخه همچنین می‌تواند به‌صورت مکمل غذایی مصرف شود. اس-آدنوزیل متیونین در متیلاسیون، فرایندی دخیل در تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی مثل سرتونین، نقش دارد. به همین دلیل ممکن است برای مهار افسردگی مؤثر باشد.
بر اساس تحقیقات، اس-آدنوزیل متیونین می‌تواند همانند سایر داروهای ضدافسردگی سه‌حلقه‌ای برای ازبین‌بردن افسردگی مؤثر باشد.
مقدار مصرف
از دستورالعمل همراه دارو پیروی و با پزشک مشورت کنید.
اس-آدنوزیل متیونین ممکن است عوارض جانبی مختلفی داشته باشد، از جمله:
- سرگیجه؛
- افزایش میزان هموسیستئین (پرتئین مربوط به مشکلات قلبی‌عروقی)؛
- علائم گوارشی؛
- ازدست‌دادن اشتها؛
- مشکل خواب.
۵. رودیولا روزیا (Rhodiola Rosea)
هرچند تحقیقات چندانی درباره رودیولا روزیا انجام نشده است، این گیاه به‌اسم طب سنتی و به‌عنوان قوت‌دهنده در سوئد و ایسلند و به‌عنوان داروی ضدافسردگی و ضداسترس در روسیه استفاده می‌شود. همچنین به‌عنوان آداپتوژن کاربرد دارد و به افراد کمک می‌کند تا بهتر با اثر استرس مواجه شوند.
طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۸، مصرف عصاره رودیولا روزیا ممکن است برای بهبود علائم فرسودگی ناشی از استرس مانند افسردگی مفید باشد. هرچند این تحقیقات در مراحل ابتدایی‌اند، این گیاه می‌تواند به‌عنوان داروی ضدافسردگی مؤثر باشد و ایمنی خوبی دارد.
مقدار مصرف
در بررسی‌های بالینی، روزانه ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم رودیولا روزیا استفاده شد. بااین‌حال بهتر است قبل از مصرف این گیاه با پزشک مشورت و از دستورالعمل همراه دارو پیروی کنید.
معمولا مقدار کم این گیاه در بیشتر افراد عوارض جانبی ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال بهتر است قبل از مصرف رودیولا روزیا همراه با سایر داروها با پزشک مشورت کنید، از جمله:
- داروهای ضداضطراب؛
- داروهای ضدافسردگی تجویزی؛
- آنتی‌بیوتیک‌ها؛
- داروی تیروئید؛
- داروهای درمان دیابت؛
- قرص‌های پیشگیری از بارداری.
۶. ویتامین‌ها و مواد معدنی
طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی از جمله ویتامین ب۱۲ (B۱۲)، کرومیوم و اینوزیتول می‌توانند در بهبود افسردگی نقش داشته باشند. البته در این مقاله نمی‌توان خواص تمام این مواد را با جزئیات مطرح کرد.
با بررسی جامع رژیم غذایی غرب (شامل گوشت فراوری‌شده، قند تصفیه‌شده و رژیم غذایی پرچرب) ارتباط این رژیم غذایی با احتمال بروز افسردگی مشخص شد. از طرف دیگر رژیم غذایی سالم شامل سبزیجات، میوه‌ها، غلات کامل، ماهی و لبنیات کم‌چرب با کاهش افسردگی مرتبط است.
مقدار مصرف
رژیم غذایی متعادل شامل تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند برای سلامت بدن و تعادل روانی مفید باشد. مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی هم می‌توانند کمبودها را جبران کنند. در خصوص مصرف این مواد با پزشک مشورت کنید.
در هر شرایطی باشید، رژیم غذایی سالم همیشه می‌تواند به شما کمک کند. بااین‌حال ویتامین‌ها و مواد معدنی به‌تنهایی نمی‌توانند افسردگی شدید را برطرف کنند. اگر علائم شدید افسردگی دارید یا علائم شما چند هفته ادامه داشته‌اند، به روان‌شناس مراجعه کنید.
مراجعه به پزشک
اگر داروی ضد افسردگی بدون نسخه علائم شما را برطرف نکردد، به روان‌شناس مراجعه کنید. در بسیاری از موارد، افسردگی با درمان و دارو برطرف می‌شود اما فراموش نکنید که مصرف قرص ضد افسردگی بدون نسخه جایز نیست. درمان شناختی‌رفتاری یکی از رایج‌ترین شیوه‌های درمان افسردگی است. در این روش، پزشک افکار و رفتار منفی شما را اصلاح می‌کند و شیوه‌های مواجهه درست را به شما آموزش می‌دهد تا علائم افسردگی شما کاهش یابند.
برای دریافت داروهای ضدافسردگی تجویزی باید به پزشک مراجعه کنید. اگر پزشک تشخیص دهد که داروی ضدافسردگی برای شما مفید است، مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سرتونین را تجویز می‌کند. این داروها با افزایش میزان سرتونین در مغز، سبب بهبود حال و تنظیم خلق‌و‌خوی شما می‌شود.
انواع داروهای بازجذب سرتونین عبارت‌اند از:
همچنین ممکن است پزشک مهارکننده انتخابی بازجذب سرتونین نوراپی نفرین مثل افکسور را تجویز کند.
شما بگویید
شما چقدر با داروهای ضدافسردگی آشنایی دارید؟ آیا تابه‌حال قرص ضد افسردگی بدون نسخه مصرف کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
