داستان پر ماجرای زندگی و موفقیت جک ما
جک ما مؤسس و رئیس هیئت مدیرهی شرکت تجارت الکترونیک علیبابا با ثروتی بالغ بر ۲۵ بیلیون دلار ثروتمندترین مرد چین است. این کارآفرین سرشناس زمانی به فکر تأسیس علیبابا افتاد که به عنوان مدرس و مترجم زبان انگلیسی فعالیت میکرد. داستان زندگی او همواره مایهی انگیزهی افرادی بوده است که از پیشرفت شغلی یا وضعیت مالی خود ناامید هستند، اما با الهام از زندگی جک ما یاد میگیرند هر ناممکنی را با پشتکار فراوان ممکن کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا دربارهی داستان زندگی و موفقیت جک ما بیشتر بدانید.
کودکی و تحصیلات
جک ما (نام اصلی: ما یون (Ma Yun)) در ۱۵ اکتبر ۱۹۶۴ در شهر هانگژو واقع در جنوب شرقی چین متولد شد. جک فرزند وسطی خانواده بود و یک برادر بزرگتر و یک خواهر کوچکتر داشت. کودکی جک و خواهر و برادرش با دورهای از تاریخ چین مصادف شده بود که این کشور به دلیل تسلط حزب کمونیسم، هیچگونه تعاملی با دنیای غرب نداشت. در آن دوران، وضعیت مالی پدر و مادر جک چندان روبهراه نبود.
جک علیرغم جثهی لاغر و نحیفی که داشت، اغلب اوقات با همکلاسیهایش درگیر میشد. خودش میگوید هرگز از مقابله با قویهیکلها نمیترسیده است. او نیز مانند دیگر همسن و سالانش اهل بازی و سرگرمی بود. از شکار جیرجیرکها و به جان هم انداختنشان خوشش میآمد و حتی میتوانست اندازه و نوع جیرجیرکها را از روی صدایشان تشخیص دهد.
بعد از اینکه ریچارد نیکسون، رئیس جمهور وقت آمریکا، از هانگژو بازدید کرد، این شهر به یکی از قطبهای گردشگری غربیها تبدیل شد. وقتی جک هنوز نوجوانی کمسن و سال بود، صبح زود از خواب بیدار میشد و خودش را به هتل اصلی شهر میرساند تا نقاط دیدنی شهر را به گردشگران نشان دهد و در عوض، زبان انگلیسی یاد بگیرد. نام مستعار «جک» را نیز یکی از همین گردشگران برایش انتخاب کرد.
شروع حرفهای جک ما با شکستهای زیاد
جک هیچ پشتوانهی مالی یا کسوکاری نداشت که ضامن موفقیتش شود. در نتیجه، تنها امکان پیشرفتش از راه تحصیل بود. او بعد از اتمام دبیرستان برای امتحان ورودی کالج نامنویسی کرد، اما دو بار در این امتحان رد شد و بار سوم بود که نهایتا با تلاش فراوان به مؤسسهی تربیت معلم هانگژو راه یافت. جک بلافاصله پس از فارغالتحصیلی در سال ۱۹۸۸ تلاش کرد شغل مناسبی دستوپا کند، اما فقط با درِ بسته مواجه شد. او حتی برای کار در رستوران زنجیرهای کِیاِفسی نیز درخواست داده بود، اما پذیرفته نشد تا اینکه بالاخره به عنوان مدرس زبان انگلیسی در یکی از دانشگاههای محلی آغاز به کار کرد. با اینکه درآمد جک فقط ماهی ۱۲ دلار بود، اما او شغلش را دوست داشت.
در سال ۱۹۹۲ بود که جک یک شرکت خدمات ترجمه راه انداخت و سه سال بعد توسط یک شرکت چینی به عنوان مترجم راهی آمریکا شد. او در این سفر برای نخستین بار از اینترنت استفاده کرد و از همان زمان با اینکه هیچ سررشتهای از علوم رایانه و برنامهنویسی نداشت، به این حوزه علاقهمند شد. اولین کلمهای که جک در اینترنت جستوجو کرد «آبجو» بود. او در کمال شگفتی مشاهده کرد که نام هیچیک از آبجوهای چینی در نتایج جستوجو یافت نشد. اینجا بود که جک تصمیم گرفت یک شرکت اینترنتی تأسیس کند تا تولیدکنندگان چینی نیز بتوانند محصولاتشان را جهانی کنند.
آغاز علیباب
جک در دو سرمایهگذاری نخستش با شکست مواجه شد. چهار سال بعد، او ۱۷ نفر از دوستانش را در منزلش جمع کرد و از آنها خواست تا به او و ایدهای که در سر دارد اعتماد کنند. جک دوستانش را قانع کرد تا برای راهاندازی یک فروشگاه اینترنتی به نام «علیبابا» سرمایهگذاری کنند. جالب است بدانید این اسم وقتی به ذهن جک رسید که در کافیشاپی در سانفرانسیسکو نشسته بود. صادرکنندگان چینی میتوانستند فهرست کالاهایشان را در این وبسایت قرار دهند تا مشتریان خارجی بتوانند کالاهای درخواستیشان را مستقیما از تولیدکنندگان این کشور خریداری کنند.
شرکت علی بابا خیلی زود اقدام به جذب سرمایهگذار از سراسر دنیا کرد. در اکتبر ۱۹۹۹، گُلدمَن زاکس (Goldman Sachs)، شرکت آمریکایی چندملیتی خدمات مالی و بانکداری، ۵ میلیون دلار و سافتبَنک (SoftBank)، شرکت ژاپنی چندملیتی خدمات اینترنتی و ارتباطات راه دور، ۲۰ میلیون دلار در علیبابا سرمایهگذاری کردند. به این ترتیب بود که وبسایت علیبابا رسما آغاز به کار کرد. جک در یکی از گردهماییهایی که با کارمندانش داشت گفت: «ما به هدفمون میرسیم، چون جوونیم و هرگز قرار نیست تسلیم بشیم.»
جک همیشه سعی کرده است فضای کاری در علیبابا مفرح باشد. مثلا وقتی شرکت به سودآوری رسید، او به هر کارمند یک عدد اسپری سیلی اِسترینگ (Silly String) داد تا لحظاتی را به شوخی و تفریح بپردازند. شرکت علیبابا در اوایل دههی ۲۰۰۰ تصمیم به راهاندازی تائوبائو (Taobao)، وبسایت رقیب ایبِی (eBay)، گرفت. در این زمان بود که جک کارمندانش را تشویق کرد در اوقات استراحتشان در شرکت روی دستهایشان بایستند تا بتوانند پرانرژیتر به کارشان ادامه دهند.
موفقیتهای علیبابا
شرکت یاهو در سال ۲۰۰۵ مبلغ ۱ بیلیون دلار در علیبابا سرمایهگذاری کرد و در عوض، ۴۰ درصد سهام این شرکت را صاحب شد. حضور یاهو در جمع سهامدارانِ علیبابا موفقیت چشمگیری محسوب میشد، به ویژه اینکه علیبابا در همان دوران به شدت درگیر شکست ایبِی در چین بود. این همکاری سود هنگفتی را نیز برای یاهو به ارمغان آورد. یاهو در زمان عرضهی اولیه (وقتی سهام یک شرکت برای نخستین بار در بازار بورس در معرض فروش عمومی قرار میگیرد) نزدیک به ۱۰ بیلیون دلار سود کرد.
جک در سال ۲۰۱۳ از سِمَت مدیرعاملی شرکت کناره گرفت و در مقام ریاست هیئت مدیره به سرپرستی علیبابا ادامه داد. او در ۱۹ سپتامبر ۲۰۱۴ در مصاحبه با شبکهی سیاِنبیسی (CNBC) گفت: «چیزی که امروز نصیبمون شد پول نیست. ما امروز تونستیم بین مردم صاحب اعتبار بشیم.» در آن روز ارزش سهام علیبابا در عرضهی اولیه به ۱۵۰ بیلیون دلار رسید که باارزشترین سهام ثبت شده (البته در زمان عرضهی اولیه) در بورس نیویورک بود. به دنبال این اتفاق، جک با ثروتی بالغ بر ۲۵ بیلیون دلار به ثروتمندترین مرد چین تبدیل شد.
پس از موفقیت شگفتانگیز علیبابا در بازار بورس نیویورک، کارمندان این شرکت در هانگژو جشن و پایکوبی راه انداختند. حتی یکی از کارمندان علیبابا از این فرصت استفاده کرد تا از دختر مورد علاقهاش خواستگاری کند. جک در یک نشست خبری خطاب به کارمندانش گفت که امیدوار است این ثروت را در جهت یاری رساندن به دیگران، مهربانی کردن و شاد زیستن خرج کنند.
زندگی خصوصوی جک ما؛ عشق محیط زیست، خانواده و علی بابا!
جک علیرغم ثروت نجومیای که دارد، هنوز هم اهل خریدهای پر زرق و برق نیست و به همان سرگرمیهای سادهی همیشگیاش قانع است. شیائوـپینگ چِن، یکی از دوستان نزدیک جک، میگوید: «فکر نمیکنم جک خیلی تغییر کرده باشه، چون هنوز هم مثل گذشتههاست.» یکی از معدود ولخرجیهای جک خرید یک فروند جت گُلفاِستریم جی۵۵۰ بوده است.
او از مطالعهی ادبیات داستانی کونگفو و حتی نویسندگی در این زمینه لذت میبرد. انجام مراقبه و تمرین تای چی نیز از دیگر سرگرمیهای مورد علاقهی جک هستند. او همچنین به منظور افزایش آگاهی دربارهی ورزش تای چی با جِت لی، هنرپیشه و رزمیکار سرشناس چینی، همکاری میکند و هر بار که به سفر میرود، یک مربی تای چی همراهیاش میکند.
جک علاقهی زیادی به حفظ محیط زیست دارد. این علاقهمندی زمانی شکل گرفت که یکی از بستگان همسرش بیمار شد. او احتمال میداد که بیماری این شخص از آلودگی هوا ناشی شده باشد. جک هم اکنون عضو هیئت مدیرهی مؤسسهی حفاظت طبیعت (The Nature Conservancy) است. او در سپتامبر گذشته در یکی از جلسات مؤسسهی نوآوری جهانی کلینتون (Clinton Global Initiative) سخنرانی کرد و نیز نقش کلیدیای در تأمین بودجه برای حفاظت ۲۷ هزار هکتار از اراضی طبیعی چین ایفا کرد.
جک همیشه سعی کرده است خانوادهاش را به دور از جار و جنجالهای رسانهای نگه دارد. او و همسرش ژانگ یانگ در دوران تحصیل با یکدیگر آشنا شدند و پس از فارغالتحصیلی از مؤسسهی تربیت معلم هانگژو در اواخر دههی ۱۹۸۰ ازدواج کردند. ژانگ میگوید: «جک مرد خوشقیافهای نیست، اما من عاشقشم، چون میتونه خیلی از کارهایی رو انجام بده که آقایون خوشچهره نمیتونن.» جک و همسرش صاحب دو فرزند هستند، یک دختر و یک پسر. پسرشان در دانشگاه کالیفرنیا تحصیل میکند.
شرکت علی بابا هر ساله یک شوی استعدادیابی برگزار میکند. جک خودش ذاتا در اجرا استعداد دارد. او در جشن دهمین سالگرد تأسیس علیبابا شبیه خوانندگان موسیقی راک لباس پوشید و مقابل ۲۰ هزار نفر از کارمندان شرکت به روی صحنه رفت.
بازنشستگی از علیبابا
جک ما در سپتامبر ۲۰۱۸ تصمیم به بازنشستگی از سمت مدیرعاملی علیبابا گرفت. او به عنوان رئیس هیئت مدیره تا سال ۲۰۱۹ به فعالیت ادامه داد و بعد از آن، مسئولیتها را به دست دنیل ژینگ یکی از مدیران ارشد خود، واگذار کرد. تصمیم به بازنشستگی جک ما، که به علت رسیدن به سن ۵۴ سالگی و نیز تمایل به تمرکز بر فعالیتهای غیرانتفاعی و پروژههای شخصیاش اتخاذ شده بود، یکی از مهمترین تحولات در تاریخ علیبابا و دنیای تجارت الکترونیک بود.
جک ما پست مدیرعاملی علی بابا را در سال ۲۰۱۳ ترک کرده بود و جایگاه خود را به جاناتان لو سپرد. در سال ۲۰۱۵ میلادی، لو نیز از این پست کنارهگیری کرد و دانیل ژانگ که سمت مدیر ارشد عملیاتی را بر عهده داشت، بر کرسی وی نشست. ژانگ بعد از بازنشستگی ما همزمان مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره علیبابا شد. علی بابا بعد از جک ما یک رقیب سرسخت داخلی به نام Pinduoduo را پیش رویش یافت که با تمرکز بر شهرهای کوچک توانسته به قدرت زیادی در عرصه خردهفروشی آنلاین دست پیدا کند.
فعالیتهای بعد از بازنشستگی
پس از بازنشستگی، جک ما به شدت در فعالیتهای خیریه و آموزشی فعال شد. او بنیاد جک ما را تأسیس کرد که به حمایت از آموزش و توانمندسازی جوانان در مناطق مختلف جهان میپردازد. این بنیاد همچنین در پروژههای مختلف محیط زیستی و بهداشتی نیز مشارکت دارد.
فعالیتهای خیریه و آموزشی جک ما
- بنیاد جک ما: این بنیاد به بهبود آموزش و پرورش در مناطق محروم چین و سایر نقاط جهان میپردازد. یکی از اهداف اصلی این بنیاد، آموزش معلمان و ارتقاء کیفیت آموزش در مدارس روستایی است.
- پروژههای محیط زیستی: بنیاد جک ما در پروژههای مختلف محیط زیستی نیز مشارکت دارد. این پروژهها شامل حفاظت از منابع طبیعی، کاهش آلودگی و ترویج کشاورزی پایدار است.
- پروژههای بهداشتی: جک ما همچنین در پروژههای بهداشتی مختلفی مشارکت دارد. این پروژهها شامل ساخت و تجهیز بیمارستانها، حمایت از تحقیقات پزشکی و ارائه خدمات بهداشتی به مناطق محروم است.
- حمایت از کارآفرینی: جک ما به حمایت از کارآفرینان جوان و نوآور نیز پرداخته است. او برنامههای آموزشی و مشاورهای برای کارآفرینان جوان در چین و سایر کشورها برگزار کرده تا به آنها در توسعه کسبوکارهای خود کمک کند.
- فعالیتهای بینالمللی: جک ما در پروژههای خیریه جهانی نیز مشارکت دارد. او به ویژه در آفریقا و آسیا فعالیتهای خیریهای انجام داده و به توسعه زیرساختهای آموزشی و بهداشتی در این مناطق کمک کرده است.
مشکلات با دولت چین
در اکتبر ۲۰۲۰، جک ما در یک سخنرانی عمومی از سیستم مالی چین انتقاد کرد و این امر منجر به تعلیق IPO شرکت Ant Group شد که یکی از بزرگترین IPOهای تاریخ محسوب میشد. پس از این رویداد، جک ما برای مدتی از صحنه عمومی غایب بود و این غیاب باعث ایجاد گمانهزنیهای مختلفی درباره وضعیت او شد.
غیبت جک ما از صحنه عمومی توجهات زیادی را به خود جلب کرد. برخی از تحلیلگران معتقدند که این غیبت ناشی از فشارهای دولت چین بود. با این حال، جک ما به تدریج به صحنه بازگشت و در چندین رویداد عمومی و خیریه حضور یافت.
دستاوردهای جدید
جک ما همچنان به کسب دستاوردهای خود ادامه میدهد. او در پروژههای جدیدی در زمینههای تکنولوژی، آموزش و محیط زیست مشارکت دارد و در چندین دانشگاه بینالمللی به عنوان استاد مدعو فعالیت میکند. همچنین، او به عنوان مشاور در شرکتهای مختلف جهانی فعالیت دارد.
تغییرات در شرکت علیبابا
پس از بازنشستگی جک ما، شرکت علیبابا تغییرات ساختاری و استراتژیکی را تجربه کرد. این تغییرات شامل تجدید نظر در ساختار مدیریتی و تمرکز بیشتر بر نوآوری و تکنولوژیهای جدید بود. علی بابا همچنان به عنوان یکی از پیشروان بازار تجارت الکترونیک و تکنولوژی در جهان شناخته میشود.
تغییرات و چالشهای علی بابا
- تغییرات در رهبری و ساختار مدیریتی: جک ما پس از انتقال قدرت نقش خود را به عنوان رئیس هیئت مدیره کاهش داد. این تغییرات شامل معرفی چهرههای جدید مدیریتی و تجدید نظر در نقشها و مسئولیتها بود تا شرکت بتواند با تغییرات سریع بازار و فناوریها سازگار شود.
- تمرکز بر نوآوری و تکنولوژیهای جدید: علیبابا به طور قابل توجهی بر روی تحقیق و توسعه در زمینههای نوآورانه مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و اینترنت اشیاء سرمایهگذاری کرده است. این شرکت به دنبال تقویت زیرساختهای دیجیتال خود و توسعه محصولات و خدمات جدید برای پاسخگویی به نیازهای متغیر مشتریان است.
- گسترش به بازارهای جهانی: علیبابا تلاش کرده است تا نفوذ خود را در بازارهای بینالمللی گسترش دهد. این شرکت به ویژه در کشورهای آسیای جنوب شرقی و اروپا فعالیتهای خود را افزایش داده و با سرمایهگذاریهای جدید و شراکتهای استراتژیک به دنبال توسعه حضور جهانی خود است.
- تحولات در مدل کسبوکار و استراتژیهای تجاری: علیبابا در تلاش است تا مدل کسبوکار خود را به سمت تمرکز بیشتر بر روی خدمات ابری و فناوریهای پیشرفته حرکت دهد. این تغییرات به شرکت کمک کرده است تا درآمدزایی خود را از طریق بخشهای مختلف مانند فروش آنلاین، خدمات ابری و تبلیغات دیجیتال تقویت کند.
- پاسخ به چالشهای قانونی و نظارتی: علیبابا با چالشهای قانونی و نظارتی مختلفی در چین و در سطح بینالمللی مواجه شده است. تغییرات در ساختار و استراتژی شرکت به منظور تطابق با قوانین جدید و پاسخگویی به نگرانیهای نظارتی انجام شده است.
دیدگاههای جدید و نوآوریها
جک ما، با توجه به تجربیات گستردهاش در عرصه تجارت و فناوری، در مصاحبهها و سخنرانیهای اخیر خود نظرات و دیدگاههای جدیدی درباره آینده تجارت، تکنولوژی، و آموزش ارائه داده است. او بر اهمیت نوآوری و توانمندسازی جوانان تأکید دارد و معتقد است که آموزش و پرورش به عنوان کلیدی برای حل بسیاری از مشکلات جهانی عمل میکند. در ادامه، به تفصیل به این دیدگاهها و نوآوریها پرداخته میشود:
۱- آینده تجارت و تکنولوژی
جک ما به شدت به آینده تجارت دیجیتال و تأثیرات آن بر اقتصاد جهانی باور دارد. او معتقد است که در آینده نزدیک، تغییرات تکنولوژیکی و دیجیتالی در همه جنبههای زندگی انسانها نفوذ خواهند کرد. از نظر او، هوش مصنوعی، اینترنت اشیاء (IoT)، و بلاکچین به ویژه در ایجاد فرصتهای جدید تجاری و بهبود کاراییهای عملیاتی نقش اساسی خواهند داشت.
او همچنین تأکید میکند که برای موفقیت در دنیای دیجیتال آینده، شرکتها باید بتوانند با سرعت تغییرات تکنولوژیک سازگار شوند و به نوآوریهای مستمر توجه کنند. جک ما باور دارد که رقابتهای آینده در عرصه فناوری نه تنها بر اساس محصول و خدمات، بلکه بر اساس تواناییهای نوآورانه و نحوه استفاده از دادهها خواهد بود.
۲- توانمندسازی جوانان
جک ما به توانمندسازی جوانان و اهمیت سرمایهگذاری در آیندهسازان فردا اعتقاد راسخ دارد. او معتقد است که برای ساختن دنیای بهتر، نیاز به ایدههای جدید و نوآورانهای است که از طرف جوانان ارائه میشود. به همین دلیل، او بر اهمیت ایجاد فرصتهای آموزشی و حمایتی برای جوانان تأکید میکند تا آنها بتوانند به پتانسیلهای خود دست یابند و به جامعه خود خدمت کنند.
او در سخنرانیهای خود به ضرورت ایجاد محیطهای آموزشی که به جوانان آزادی بیان و تفکر خلاقانه میدهد، اشاره کرده است. جک ما باور دارد که آموزش باید به گونهای طراحی شود که مهارتهای عملی و تواناییهای حل مسئله را در دانشآموزان تقویت کند، به جای تمرکز صرف بر حافظه و آزمونهای سنتی.
۳- آموزش و پرورش به عنوان کلیدی برای حل مشکلات جهانی
جک ما معتقد است که آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهمترین ابزارها برای مقابله با چالشهای جهانی، از جمله فقر، نابرابری، و تغییرات اقلیمی، عمل میکند. او به این باور است که با ارتقاء سیستمهای آموزشی و دسترسی به آموزش با کیفیت برای همه، میتوان به توسعه پایدار و بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی در سطح جهانی کمک کرد.
او در بسیاری از مصاحبهها به اهمیت توجه به نیازهای محلی و فرهنگی در طراحی سیستمهای آموزشی اشاره کرده و تأکید کرده است که آموزش باید به گونهای باشد که متناسب با شرایط و نیازهای جامعه محلی طراحی شود. به باور او، این رویکرد میتواند به حل مؤثرتر مشکلات خاص هر جامعه کمک کند.
۴- نوآوری در مدلهای آموزشی
جک ما به نوآوری در مدلهای آموزشی و فناوریهای آموزشی نیز توجه دارد. او بر این باور است که استفاده از فناوریهای نوین مانند یادگیری آنلاین، واقعیت مجازی، و ابزارهای تعاملی میتواند به بهبود کیفیت آموزش و افزایش دسترسی به منابع آموزشی کمک کند. به ویژه در دوران پاندمی COVID-19، جک ما به اهمیت آموزش آنلاین و استفاده از فناوریهای دیجیتال برای ادامه فرآیند آموزشی تأکید کرد.
او همچنین به لزوم ایجاد شراکتهای مؤثر بین نهادهای آموزشی، صنعت و دولت برای ایجاد برنامههای آموزشی متناسب با نیازهای بازار کار آینده اشاره کرده است. این شراکتها میتواند به توسعه مهارتهای مورد نیاز و ایجاد فرصتهای شغفی برای جوانان کمک کند.
۵- تأکید بر اخلاق و مسئولیت اجتماعی
در نهایت، جک ما بر اهمیت مسئولیت اجتماعی و اخلاق در کسبوکار تأکید دارد. او معتقد است که شرکتها و رهبران باید علاوه بر دستیابی به موفقیتهای مالی، به تأثیرات اجتماعی و زیستمحیطی فعالیتهای خود نیز توجه کنند. به باور او، کسبوکارها باید به دنبال ایجاد ارزش افزوده برای جامعه و محیط زیست باشند و در راستای حل مشکلات جهانی فعالیت کنند.
جک ما؛ یک میلیادر معمولی!
برگرفته از: businessinsider.com
به شخصه لذت بردم. بسیار الهام بخش بود
این مطلب برای خود بنده هم بسیار جالب و آموزنده بود و از ترجمهش لذت بردم. خوشحالم که برای شما هم همین طور بوده.
خیلی ممنونم از شما خانم دژآلود، ترجمه بسیار خوبی بود، خسته نباشید.
خوشحالم که از این مطلب راضی بودید و با نظر لطفتون بهم انرژی دادید.
سپاس که با ما همراه هستید
عالی بود
ممنون از شما
سپاس از لطف و توجهتون