پیکل بال از ورزش‌های راکتی است که عناصری از پینگ‌پنگ، تنیس و بدمینتون را در خود دارد. گرچه این ورزش ابتدا در آمریکا برای کودکان ابداع شد، اکنون در سراسر جهان افرادی در سنین مختلف آن را انجام می‌دهند. این ورزش را می‌توان در زمین پیکل بال روباز یا سرپوشیده انجام داد. در ادامه با تاریخچه، قوانین، نحوه بازی، لوازم و تجهیزات موردنیاز، فواید و خطرات احتمالی این ورزش روبه‌رشد و محبوب بیشتر آشنا می‌شویم.
پیکل بال چیست؟
سال ۱۹۶۵ در شهر بین‌بریج آیلند در ایالت واشنگتن، سه پدر (جوئل پریچارد (Joel Pritchard)، بیل بل (Bill Bell) و بارنی مک‌کالوم (Barney McCallum)) پیکل‌بال را برای سرگرم‌کردن بچه‌هایشان در روزی بارانی ابداع کردند. ایده اولیه سه همسایه، یعنی استفاده از راکت‌های قدیمی پینگ‌پنگ و یک توپ سوراخ‌دار در زمین بدمینتون، به‌سرعت به فعالیتی برای بزرگ‌سالان تبدیل شد.
به‌تدریج چیزی که روزی فعالیتی برای روزی بارانی بود به پدیده‌ای جهانی تبدیل شد. این ورزش در طول سال‌ها تکامل پیدا کرد و تجهیزات تخصصی و زمین‌هایی به آن اختصاص یافت. سال ۱۹۶۷، اولین زمین دائمی پیکل بال ساخته شد و سال ۱۹۷۶ نیز این ورزش در مجله آمریکایی «تنیس» (Tennis magazine) به رسمیت شناخته شد. از سال ۱۹۸۴ انجمن پیکل‌بال ایالات متحده اداره این ورزش را بر عهده گرفت و اکنون ورزش پیکل بال مسابقات و سازمان‌هایی در سراسر جهان دارد.
لوازم و تجهیزات موردنیاز
اگر اولین بار است که می‌خواهید این ورزش را انجام دهید، می‌توانید از وسایلی استفاده کنید که در خانه دارید، اجاره کرده‌اید یا از فروشگاه لوازم ورزشی تهیه کرده‌اید. انجمن پیکل بال ایالات متحده آمریکا (USAPA) دستورالعمل‌هایی را برای زمین، تور، راکت و توپ مناسب این ورزش ارائه داده است. بعضی از فروشندگان نیز مجموعه‌های مخصوص ورزش پیکل بال و سایر لوازم موردنیاز آن را می‌فروشند.
۱. کفش و لباس مناسب
برای انجام این ورزش لازم نیست که لباس خاصی بخرید. آب‌وهوا و شرایط (باز یا بسته بودن فضای بازی) در انتخاب بهترین لباس برای این ورزش اهمیت دارند. می‌توان شلوارک، دامن ورزشی زنانه (skorts) یا شلوار جذب‌کننده رطوبت (Moisture-wicking) را با تی‌شرت یا در صورت نیاز ژاکت پوشید. اگر در فضای باز بازی می‌کنید، احتمالا به کلاه آفتاب‌گیر و عینک آفتابی ورزشی نیز برای محافظت از چشم‌های خود نیاز دارید.
کفش مناسب این ورزش باید مانند کفش تنیس پشتیبانی جانبی لازم را فراهم کند. معمولا کفش‌های مخصوص پیاده روی یا دویدن حمایت جانبی موردنیاز برای ورزش پیکل بال را فراهم نمی‌کنند.
۲. تور پیکل بال
تور پیکل‌بال باید حداقل ۲۱ فوت و ۹ اینچ (۶٫۶۳ متر) پهنا و ۳۰ اینچ (۷۶ سانتی‌متر) ارتفاع داشته باشد. این تور از پارچه‌ای مشبک با نواری سفید در بالا ساخته می‌شود. اندازه آن باید ۳۶ اینچ (۹۱ سانتی‌متر) در کناره‌ها و ۳۴ اینچ (۸۶ سانتی‌متر) در وسط باشد.
۳. توپ پیکل بال
توپ پیکل بال انواع مختلفی دارد، ولی همه آنها شبیه توپ ویفل‌بال (whiffle ball، نوعی ورزش بیس‌بال) هستند. این توپ‌ها از پلاستیک بدون درز و قالب‌گیری‌شده ساخته شده‌اند و سوراخ‌هایی با اندازه‌های مختلف دارند. این توپ‌ها ممکن است زرد، سیاه، آبی یا چندرنگ باشند.
توپ‌های پیکل‌بالِ فضای باز معمولا سنگین‌تر، محکم‌تر و صاف‌ترند و سوراخ‌های کوچک‌تر و بیشتری دارند (حدود ۴۰ سوراخ). توپ‌های پیکل‌بال فضای بسته سبک‌تر، نرم‌تر و دارای سوراخ‌های کمتری هستند (حدود ۲۶ سوراخ). از توپ‌های پیکل‌بال فضای باز و بسته به‌جای هم استفاده نمی‌شود.
توپ پیکل بال بسیار سبک‌تر از توپ تنیس است و ضربه‌زدن به آن نیز راحت‌تر است. سرعت نسبتا کمتر بازی نیز به‌دلیل توپ آن است. قطر این توپ‌ها معمولا ۲٫۸۷ تا ۲٫۹۷ اینچ (۷٫۲۹ تا ۷٫۵۴ سانتی‌متر) است.
۴. راکت پیکل بال
در پیکل بال، برخلاف تنیس و بدمینتون، از راکتی مسطح استفاده می‌شود. راکت پیکل بال تا حدی شبیه راکت پینگ‌پنگ است. راکت‌های پیکل‌بال اولیه از تخته چندلا ساخته می‌شدند ولی راکت‌های امروزی با فناوری پیشرفته‌تری ساخته می‌شوند. این راکت‌ها از مواد مختلفی مانند چوب، پلیمر یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. روی راکت نیز از فیبر کربن، فایبرگلاس یا گرافیت استفاده می‌شود. بهترین راکت برای شما راکتی است که مناسب اندازه دست‌تان باشد و وقتی آن را در دست می‌گیرید حس خوبی داشته باشد.
راکتی با وزن متوسط حدود ۷٫۳ تا ۸٫۴ اونس (۲۰۶٫۹ تا ۲۳۸٫۱ گرم) وزن دارد ولی راکت‌هایی با وزن بیشتر و کمتر نیز موجودند. با راکت‌های سنگین‌تر قدرت بیشتر و با راکت‌های سبک‌تر کنترل بیشتری خواهید داشت. طول راکت نباید از ۱۷ اینچ (۴۳ سانتی‌متر) بیشتر باشد.
۵. زمین پیکل بال
زمین پیکل بال کوچک‌تر از زمین تنیس و بیشتر شبیه زمین بدمینتون دونفره است. ابعاد زمین پیکل بال ۲۰ فوت (۶٫۰۹ متر) در ۴۴ فوت (۱۳٫۴۱ متر) است. تور در مرکز زمین قرار می‌گیرد و در محدوده ۷ فوت (۲٫۱ متر) از تور در دو طرف منطقه‌ای است در آن ضربه والی (ضربه‌زدن به توپ پیش از برخورد آن به زمین) ممنوع است (non-volley zone) و کیچن (kitchen) نامیده می‌شود. قسمت پشت منطقه کیچن نیز به دو منطقه سرویس راست و چپ تقسیم می‌شود. پیکل‌بال انفرادی یا دونفره انجام می‌شود که در هر دو حالت از زمینی با اندازه یکسان استفاده می‌شود.
اگر به زمین مخصوص پیکل بال دسترسی ندارید، می‌توانید از زمین تنیس یا فضای دیگری استفاده کنید و با گچ یا نوارچسب کاغذی رنگی محدوده و قسمت‌های مختلف زمین را مشخص کنید.
قوانین پیکل بال
هدف بازی پیکل‌بال نیز مانند سایر ورزش‌های مشابه آن مانند پینگ‌پنگ و بدمینتون و تنیس، کسب امتیاز با زدن توپ از روی تور به‌شکلی است که حریف نتواند آن را به زمین شما برگرداند. همچنین اگر حریفتان در منطقه کیچن قبل از زمین‌خوردن توپ به آن ضربه بزند یا خارج از محدوده زمین توپ را بزند امتیاز کسب می‌کنید. بازیکنان به‌نوبت سرویس می‌زنند و فقط در صورتی می‌توانید امتیاز کسب کنید که تیم شما سرویس زده باشد.
۵ قانون اصلی پیکل بال
- نمی‌توانید خارج از محدوده زمین به توپ ضربه بزنید.
- سرویس باید زیردستی (underhand) باشد، یعنی از زیر خط کمر و به زیر توپ ضربه بزنید.
- پس از سرویس توپ باید پیش از ضربه حریف یک بار در سمت دیگر به زمین برخورد کند و سپس یک بار دیگر نیز در سمت سرویس با زمین برخورد کند. این قانون two-bounce (دو بار برخورد توپ به زمین) نام دارد. پس از دو بار برخورد توپ به زمین بازیکنان می‌توانند به توپی که به زمین برخورد نکرده ضربه بزنند.
- در سرویس، توپ نباید به منطقه کیچن برخورد کند.
- بازی پیکل بال با رسیدن به امتیاز ۱۱، ۱۵ یا ۲۱ به پایان می‌رسد. معمولا بازی در امتیاز ۱۱ تمام می‌شود ولی امتیازات ۱۵ و ۲۱ نیز از امتیازات پایانی رایج هستند.
نحوه انجام بازی
بازی‌های تک‌نفره و دونفره اساسا یکسان هستند و فقط در قوانین سرویس‌زدن و امتیازدهی تفاوت‌هایی جز‌ئی دارند. در ساده‌ترین حالت، بازی به این صورت انجام می‌شود که یک بازیکن توپ را زیردستی (underhand) از روی تور و به‌صورت مورب به زمین سرویس حریف می‌زند. سپس توپ از روی تور به زمین هریک از بازیکنان زده می‌شود تا زمانی که یکی از آنها نتواند به توپ ضربه بزند و آن را به زمین حریف بفرستد. امتیازها فقط به تیم زننده سرویس داده می‌شوند. اولین تیم یا بازیکنی که با دو امتیاز برتری به امتیاز ۱۱ برسد برنده بازی است. اگر بدون اختلاف دوامتیازی به امتیاز ۱۱ برسید، بازی تا زمان رسیدن به اختلاف دوامتیازی ادامه می‌یابد. پیکل بال هرگز با تساوی به پایان نمی‌رسد.
در حالت معمول «تورنمنت» پیکل بال، مسابقاتی انجام می‌شوند که هریک شامل سه بازی هستند. ولی بسته به محل برگزاری ممکن است که از حالت‌های دیگری مانند انجام مسابقه به‌نوبت (round-robins) یا challenge courts استفاده شود (در challenge courts بازیکن تا زمانی که یک بازی را ببازد در زمین می‌ماند). اگر رسمی و در باشگاه بازی نمی‌کنید، می‌توانید از هر حالت مسابقه‌ای که دوست دارید استفاده کنید.
فواید پیکل بال برای سلامتی
این بازی علاوه‌بر سرگرمی و بهبود روحیه، مزایای فراوان دیگری نیز دارد. پیکل بال نیز مانند تمام فعالیت‌های بدنی موجب می‌شود که کالری بسوزانید و خوش‌اندام شوید. این ورزش فواید دیگری مانند خواب بهتر، افزایش انرژی و کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت نوع ۲، آرتریت، بیماری قلبی و سکته مغزی نیز دارد.
۱. سوزاندن کالری
کالری‌ای که در بازی پیکل بال می‌سوزانید به عواملی مانند سن و شدت بازی بستگی دارد.
۲. بهبود سلامت قلبی‌تنفسی (Cardiorespiratory)
در پژوهش بسیار کوچکی که در دانشگاه وسترن کلرادو (University of Western Colorado) انجام شد و در مجله بین‌المللی «تحقیقات فیزیولوژی ورزش» منتشر شد، ۱۵ مرد و زن مسن قبل و بعد از انجام بازی‌های پیکل بال بررسی شدند. فشار خون، کلسترول و آمادگی قلبی‌تنفسی شرکت‌کنندگانی که به‌مدت ۶ هفته، هفته‌ای ۳ بار و هر بار ۱ ساعت پیکل بال بازی کرده بودند، در مقایسه با پیش از شروع تمرینات بهبود یافت.
۳. افزایش به‌زیستی
در پژوهش کوچک دیگری که سال ۲۰۱۷ انجام شد، فواید پیکل بال برای افراد مسن بررسی شد. مؤلفان این پژوهش ویژگی‌های ۱۵۳ بازیکن پیکل‌بال مسن شامل سبک زندگی و فواید روانی‌اجتماعی را بررسی کردند. طبق این پژوهش، پیکل بال برای زنان مسنی که احساس تنهایی یا نیاز به گسترش دوستی‌ها با ورزش دارند مناسب است. پژوهشگران همچنین این بازی را برای افراد مسنی که به‌دنبال بازنشستگی مولد و پربارند توصیه کردند و نتیجه گرفتند که این ورزش سبب افزایش به‌زیستی افراد مسن می‌شود.
۴. فواید فیزیکی
پیکل‌بال می‌تواند موجب هماهنگی بهتر دست‌ها و چشم‌ها شود. همچنین طبق تحقیقات، انجام بازی پیکل‌بال چابکی و هماهنگی و همچنین قدرت و عملکرد عضلات را بهبود می‌دهد.
خطرات بازی پیکل بال
به‌گفته نوئه ساریبان (Noe Sariban)، فیزیوتراپیست معروف به «دکتر پیکل بال»، بعضی از آسیب‌های رایج در پیکل بال زمین‌خوردن‌های تصادفی، کشیدگی عضله، رگ‌به‌رگ‌شدگی یا پیچ خوردگی و التهاب تاندون یا تاندونیت (tendonitis) هستند. رایج‌ترین نوع زمین‌خوردن زمانی است که فرد هنگام تلاش برای زدن توپی در بالای سر عقب می‌رود. ساریبان می‌گوید که برای کاهش احتمال این اتفاق در زمانی که حریف توپ را با قوس بلند پرتاب کرده است، می‌توانید به عقب برگردید و به‌سمت انتهای زمین بدوید. نکات و ترفندهای کوچکی مانند این می‌توانند در افزایش ایمنی در طول بازی مؤثر باشند.
پیکل بال در ایران
حدود ۷۰ کشور در سراسر جهان به فدراسیون بین‌المللی پیکل بال پیوسته‌اند و حتی درباره تلاش برای افزودن این بازی به بازی‌های المپیک ۲۰۲۸ به‌عنوان ورزشی نمایشی (demonstration sport) نیز صحبت‌هایی شده است.
در ایران نیز این رشته ورزشی در استان همدان رسما راه‌اندازی شده و کتاب «مبانی پیکل‌بال» نگارش و تدوین شده است. اولین مجموعه تخصصی رشته ورزشی پیکل بال کشور نیز در شهر ارومیه افتتاح شده است. انتظار می‌رود که در سال‌های آینده این ورزش در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان گسترش یابد و رشد کند.
سخن پایانی
اگر دچار مشکلات سلامتی یا در حال بهبود از آسیب‌دیدگی هستید یا مدتی بی‌تحرک بوده‌اید، پیش از شروع این ورزش با پزشک خود مشورت کنید. برای کاهش احتمال آسیب‌دیدگی نیز پیش از شروع بازی حتما بدن خود را گرم کنید. برای این کار می‌توانید حداقل ۵ دقیقه سریع راه بروید یا آهسته بدوید. استفاده از کفش مناسب و محافظ چشم را نیز فراموش نکنید.
