سپتوپلاستی نوعی جراحی اصلاح انحراف بینی یا انجراف سپتوم است که باعث می‌شود جریان هوا بهتر وارد ریه شود و تنفس بهبود یابد. سپتوپلاستی معمولا جراحی سرپایی است و بیشتر افراد همان روز جراحی به خانه برگردند. ورم سپتوپلاستی معمولا ۲ تا ۳ روز باقی می‌ماند، اما بهبودی کامل ممکن است تا ۳ ماه زمان ببرد. در این مقاله، بیشتر با فواید و عوارض سپتوپلاستی و روش انجام آن آشنا می‌شویم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
سپتوپلاستی چیست؟
سپتوم یک ساختار استخوانی و غضروفی است که بینی را به دو اتاقک یا سوراخ (nostrils) تقسیم می‌کند و در بزرگ‌سالان ۷ سانتی‌متر طول دارد. ممکن است سپتوم به‌دلیل آسیب منحرف شود یا فرد با سپتوم منحرف‌شده متولد شود. سپتوپلاستی نوعی جراحی درون بینی است که برای صاف‌کردن سپتوم منحرف‌شده انجام می‌شود. انحراف سپتوم ممکن است یک یا هر دو سوراخ بینی را ببندد و جریان هوا مختل کند. سپتوپلاستی جراحی کوچک و کم‌خطری است. بهبودی بعد از جراحی معمولا چند روز تا چند هفته زمان می‌برد و مثل هر جراحی دیگری احتمال بروز عوارضی مثل خون‌ریزی، عفونت و بی‌حسی وجود دارد.
کاربرد سپتوپلاستی
افرادی با سپتوم منحرف یا دچار انسداد بینی به عمل سپتوپلاستی بینی نیاز دارند. البته ممکن است سپتوپلاستی برای اهداف دیگری هم پیشنهاد شود، از جمله:
- برداشتن پولیپ بینی؛
- درمان سینوزیت مزمن؛
- توقف خون‌ریزی مکرر (مزمن)؛
- برطرف‌کردن مشکلات دیگری که موجب انسداد مسیر هوایی می‌شوند.
هرچند سپتوپلاستی به‌عنوان تنها روش استاندارد استفاده می‌شود، ممکن است پزشک سپتوپلاستی و کاهش شاخک را پیشنهاد دهد. در کاهش شاخک، جراح اندازه ساختارهای استخوانی کوچک درون بینی را کاهش می‌دهد.
شیوع عمل سپتوپلاستی بینی
عمل سپتوپلاستی یکی از رایج‌ترین جراحی‌های گوش و حلق و بینی است. البته معمولا سپتوپلاستی برای کودکان انجام نمی‌شود و پزشک معمولا برای آنها روش‌های دیگری را پیشنهاد می‌دهد، اما سپتوپلاستی برای بزرگ‌سالان رواج زیادی دارد.
نحوه انجام
قبل از عمل
قبل از سپتوپلاستی پزشک درمورد روش انجام سپتوپلاستی با شما صحبت می‌کند. همچنین باید پزشک را در جریان تمام داروهای مصرفی شامل داروهای بدون نسخه، مکمل‌ها و محصولات گیاهی مصرفی قرار دهید.
قبل از جراحی باید مصرف داروهایی مثل آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و مکمل‌های گیاهی خاص را متوقف کنید. این داروها لخته‌شدن خون را سخت‌تر می‌کنند. اگر حساسیت یا مشکل خونی دارید هم باید به پزشک اطلاع دهید.
همچنین قبل از جراحی بعضی نکات را رعایت کنید، از جمله:
- سیگار نکشید.
- ورزنتان را متعادل کنید.
- با مشورت پزشک و برای کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های جدی واکسن بزنید.
حین عمل
سپتوپلاستی معمولا سرپایی انجام می‌شود و بیشتر افراد همان روز جراحی به خانه می‌روند. در بیشتر موارد پزشک از بیهوشی عمومی استفاده می‌کند و هنگام انجام جراحی خواب هستید. البته بی‌حسی موضعی که فقط بخش درگیر در جراحی بی‌حس می‌شود هم یکی از گزینه‌هاست.
جراحی کاملا درون بینی انجام می‌شود. جراح یک برش در یک طرف بینی ایجاد می‌کند و لایه مخاطی (لایه نازکی که روی سپتوم را می‌پوشاند و از آن محافظت می‌کند) را بالا می‌کشد. این کار به پزشک اجازه می‌دهد شکل استخوان و غضروف سپتوم را تغییر دهد. گاهی اوقات جراح بخشی از استخوان و غضروف را برمی‌دارد، ساختارهای زیری بینی را تغییر و در جای خود قرار می‌دهد. سپس مخاط را روی سپتوم قرار می‌دهد. بینی شما در طول جراحی شکسته نمی‌شود و جراحی حدود ۳۰ تا ۹۰ دقیقه زمان می‌برد.
سپس جراح به‌کمک آتل یا پانسمان مخصوص بینی را در جای خود نگه می‌دارد تا از خون‌ریزی جلوگیری کند و احتمال ایجاد بافت اسکار را کاهش دهد. معمولا آتل یک هفته باقی می‌ماند. گاهی اوقات جراح از بخیه‌های جذبی استفاده می‌کند که به‌مرور زمان خودش جذب می‌شود.
میزان درد
بعد از سپتوپلاستی ممکن است ناراحتی خفیف تا متوسطی را حس کنید. بعضی افراد ناراحتی بعد از سپتوپلاستی را با عفونت سینوسی مقایسه می‌کنند که شامل درد و فشار در اطراف چشم، پیشانی، گونه و دندان‌های بالایی است. این عوارض طبیعی هستند و معمولا طی چند روز از بین می‌روند.
بعد از عمل
بعد از سپتوپلاستی، تیم جراحی تا زمان رفع بیهوشی در کنار شما می‌ماند. به‌محض اینکه به هوش آمدید و حالتان بهتر شد، می‌توانید به خانه بروید. جراح فهرستی از مواردی که برای مهار درد، خون‌ریزی و ورم بعد از سپتوپلاستی مفیدند در اختیارتان قرار می‌دهد. باید در زمان نقاهت از ورزش و انجام کارهای سنگین پرهیز کنید. افزایش ضربان قلب و فشار خون ممکن است خون‌ریزی، درد و ورم را بیشتر کند. درمورد زمان برگشت به روتین روزانه با پزشک صحبت کنید.
فواید سپتوپلاستی
سپتوپلاستی جریان هوا در مسیرهای بینی را بهبود می‌دهد که چنین فوایدی دارد:
- درمان مشکلات تنفسی ناشی از انحراف سپتوم، پولیپ بینی یا سایر بیماری‌های مشابه؛
- کاهش یا محدود‌کردن خرو‌پف و خواب شبانه بهتر؛
- تخلیه بهتر سینوس‌ها و کاهش عفونت سینوسی.
عوارض عمل سپتوپلاستی
عوارض سپتوپلاستی نادر است، اما هر نوع جراحی ممکن است عوارضی داشته باشد مانند:
- خون‌ریزی زیاد؛
- عفونت؛
- جای زخم (معمولا قابل‌مشاهده نیست)؛
- ایجاد سوراخ در سپتوم؛
- کاهش حس بویایی؛
- بازگشت انحراف؛
- آبسه بین لایه‌های سپتوم؛
- حساسیت به دارو؛
- عفونت قفسه سینه؛
- بی‌حسی بینی و دندان (معمولا موقت است)؛
- سندرم شوک سمی (نادر)؛
- نشت مایع نخاعی (نادر).
مراقبت‌های بعد از عمل
معمولا زمان بهبودی سیتوپلاسمی یک هفته یا کمتر است. اما بهبودی کامل غضروف و استخوان ممکن است چند ماه تا یک سال زمان ببرد. انجام بعضی از کارها ممکن است سبب بهبودی سریع‌تر شما شود که در ادامه آنها را بیان کرده‌ایم.
۱. میزان فعالیت
- بعد از جراحی، چند روز در خانه استراحت کنید. بعد از یک هفته، می‌توانید فعالیت‌های سبک انجام دهید. تا یک ماه از انجام فعالیت‌های فیزیکی شدید مثل ورزش، شنا و ورزش‌های تماسی خودداری کنید.
- تا یک هفته از گرفتن بینی و عطسه‌کردن با دهان باز خودداری کنید.
- اگر آتل دارید، آن را مرطوب نگه دارید. پزشک یک هفته بعد آتل را برمی‌دارد. اگر آتل ندارید، می‌توانید روز بعد از جراحی حمام کنید.
۲. رژیم غذایی
- هیچ محدودیت غذایی‌ای وجود ندارد و می‌توانید رژیم غذایی عادی خود را حفظ کنید.
۳. مهار درد
- از مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- در صورت لزوم می‌توانید از داروهای جایگزین استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید.
۴. تب
- اگر تب خفیف دارید، از استامینوفن استفاده کنید.
- اگر تب بالا دارید یا تب شما بیشتر از دو روز طول کشید، با پزشک صحبت کنید.
۵. آنتی‌بیوتیک
- ممکن است پزشک به شما آنتی‌بیوتیک بدهد. باید در همان روز جراحی مصرف آنتی‌بیوتیک را شروع و دوره درمان را کامل کنید.
۶. پانسمان جراحی
- ممکن است جراح بعد از جراحی یک گاز زیر بینی شما قرار دهد. معمولا باید ۴۸ ساعت بعد و با قطع‌شدن ترشحات، گاز را بردارید یا در صورت لزوم گاز را عوض کنید.
- اگر خون‌ریزی زیادی دارید که باید هر ساعت گاز را عوض کنید، به پزشک مراجعه کنید.
- ممکن است پزشک از آتل نرم درون‌بینی استفاده کند. معمولا این آتل خودبه‌خود حل می‌شود، اما اگر باقی ماند برای برداشتن آن به پزشک مراجعه کنید. اگر آتل با عطسه افتاد، باید آن را جایگزین کنید.
۷. تمیز نگه‌داشتن محل جراحی
- باید درون بینی را با سرم شست‌وشو دهید. پزشک نحوه انجامش را به شما آموزش می‌دهد.
- اگر اطراف سوراخ بینی پوسته‌پوسته شد. یک پنبه را به هیدروژن پروکسید آغشته کنید و به‌آرامی به ناحیه مدنظر بزنید. پنبه را وارد سوراخ بینی نکنید.
احتمال موفقیت سپتوپلاستی
میزان موفقیت سپتوپلاستی ۸۵درصد است. بااین‌حال، حدود ۱۵درصد از افراد بهبودی معنی‌داری را حس نمی‌کنند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر برای تنفس از راه بینی مشکل دارید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است به دلیل انحراف سپتوم، پولیپ بینی یا مشکلات دیگر بینی شما مسدود شده باشد. سپتوپلاستی درمان خوبی برای این موارد است.
اگر به‌تازگی سپتوپلاستی انجام داده‌اید، در صورت بروز بعضی علائم باید به پزشک مراجعه کنید از جمله:
- مشکل تنفسی؛
- خون‌دماغ سنگین یا غیرقابل‌کنترل؛
- دردی که با دارو بهبود نمی‌یابد؛
- تب بالا؛
- لرز؛
- سردرد؛
- آشفتگی؛
- سفتی گردن.
عوارض انجام‌ندادن عمل سپتوپلاستی
اصلاح انحراف سپتوم بدون جراحی امکان‌پذیر نیست. اگر جراحی نکنید، بینی شما مسدود می‌ماند اما ممکن است شرایط بدتر نشود. در صورت وجود چنین علائمی به پزشک مراجعه کنید:
- آبریزش بینی؛
- خون‌ریزی بینی؛
- درد؛
- تغییر در بویایی؛
- کاهش شنوایی.
تفاوت سپتوپلاستی و رینوپلاستی
رینوپلاستی بر تغییر ظاهر بیرونی یا ساختارهای حمایتی بینی تمرکز دارد، در حالی که سپتوپلاستی ساختارهای داخلی بینی را هدف قرار می‌دهد. رینوپلاستی معمولا جراحی زیبایی محسوب می‌شود، ولی سپتوپلاستی به عملکرد بهتر بینی کمک می‌کند.
سپتوپلاستی به‌خودی‌خود شکل بینی را تغییر نمی‌دهد، اما اگر می‌خواهید علاوه‌بر اصلاح انحراف بینی ظاهر بینی شما هم تغییر کند، می‌توانید سپتوپلاستی و رینوپلاستی را هم‌زمان انجام دهید.
شما بگویید
شما چقدر با سپتوپلاستی آشنایی دارید؟ آیا این عمل جراحی را انجام داده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
