همه‌ی ما دوست داریم حق با ما باشد اما این همیشه ممکن نیست.
مدیران و رهبران اشتباه می‌کنند و اشتباهاتی در این سطح، معمولا هزینه‌ی بالایی در بر دارند و حتی در بعضی موارد به فاجعه منجر می‌شوند. بر مبنای تصمیماتی که مدیران می‌گیرند، اعتبارها به وجود می‌آیند و از بین می‌روند، پول‌هایی به دست می‌آیند و از دست می‌روند و موفقیت‌ها و خطراتی به وجود می‌آیند. اما هر چقدر مدیران قدرت سازمانی بیشتری داشته باشند، کمتر احتمال دارد کارکنان اشتباهات مدیران را به آنها متذکر شوند، به هر حال آنها رئیس هستند!
همین موضوع، اهمیت تذکر دادن به رئیس‌تان را وقتی مرتکب اشتباه شده، افزایش می‌دهد. اما حتی فکر کردن به این کار، جسورترین افراد را هم معذب می‌کند. رئیس شما احتمالا همان فردی است که شما را استخدام کرده و چک‌های حقوق‌تان را امضا می‌کند. او در زنجیره‌ی قدرت یک سطح بالاتر از شما قرار دارد و احتمالا دوست ندارد یکی از «زیردستانش» او را نصیحت کند یا نشان دهد از او باهوش‌تر است. پس، آیا حاضرید این خطر را بپذیرید و اشتباهش را به او گوشزد کنید؟ یا اینکه ترجیح می‌دهید سرتان به کار خودتان باشد و شرکت را با مشکلات احتمالی که با آن مواجه می شود به حال خود رها کنید.
اگر سلامت سازمان‌تان و درست‌کاری خودتان برای‌تان مهم باشد، باید بتوانید بر ترس خود غلبه کرده و حرف بزنید. ممکن است به نظر غیر‌طبیعی و خطرناک برسد و شاید حتی بر خلاف فرهنگ شرکت‌تان باشد، اما اگر با ادب و مهارت این کار را انجام دهید، بدون اینکه باعث رنجش رئیس‌تان شوید، می‌توانید به او کمک کنید تا همه چیز را درست کند.
این مقاله به نکات مهمی اشاره می‌کند که وقتی مجبور هستید اشتباه رئیس‌تان را به او گوشزد کنید، مفید خواهند بود.
چرا گوشزدکردن خطاها اهمیت دارد؟
اگر جرئت داشته باشید و رئیس‌تان را از اشتباهش آگاه کنید، می‌توانید از فاجعه‌ای جلوگیری کنید، آبرویی را بخرید یا از شغلی محافظت کنید. این کار باعث می‌شود کارمند ارزشمند‌تری باشید. حرف زدن درباره‌ی اشتباهات رئیس ممکن است شما را معذب کند، اما انجام آن اهمیت دارد، چون قدرتی که زیر سؤال نرود ممکن است به فاجعه ای منجر شود.
به عنوان مثال در صنعت هوانوردی، امنیت به ارتباط خوب درون کابین خلبان بستگی دارد. مهندسین پرواز باید بتوانند اشتباهات خلبان را به موقع به اطلاع او برسانند و خلبان هم باید به آنها که زیر دست او کار می‌کنند گوش دهد.
وقتی محققان دریافتند که سلسله‌مراتب تثبیت شده، اجازه نمی‌دهد این موضوع اتفاق بیفتد، صنعت هوانوردی روال خود را تغییر داد. این صنعت کسانی که در رده‌های پایین‌تر کار می‌کردند را تشویق کرد تا مقامات ارشد خود را زیر سؤال ببرند و از خدمه خواست تا بعد از پرواز گزارشاتی تهیه کنند و درباره‌ی اعمال درست و اشتباه و اینکه چطور می‌شود کارها را بهتر انجام داد بحث کنند. بعد از گذشت دو دهه از این امر، تعداد خطاهای انسانی ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد و بیشتر خلبانان حالا دیگر مخالف وجود سلسله‌مراتب در کابین هستند و تمایل دارند با همکاران‌شان ارتباط بازتر و مؤثرتری داشته باشند.
از طرف دیگر، مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۳ انجام گرفت نشان می‌دهد ۴۴۰ هزار آمریکایی هر ساله بر اثر خطاهای پزشکی که اجتناب‌پذیر هستند، مانند تجویز داروی اشتباه یا انجام عمل جراحی در قسمت اشتباهی از بدن، جان خود را از دست می‌دهند. تعدادی از این نتایج فاجعه‌بار به این دلیل رخ می‌دهند که خطاهای اتاق عمل مانند خطاهای کابین خلبان به خوبی کنترل و مدیریت نمی‌شوند.
پرستاران معمولا اعتراضی به جراحان نمی‌کنند و جراحان هم معمولا به حرف متخصصان بی‌هوشی گوش نمی‌دهند. اغلب کسی جرئت نزدیک شدن به رؤسا را ندارد و همکاران رده‌پایین معمولا از ترس طرد یا تنبیه شدن، نگرانی‌های خود را بروز نمی‌دهند.
اما وقتی شما درباره‌ی اشتباه رئیس‌تان حرفی نمی‌زنید خودتان هم بخشی از مشکل می‌شوید و در نتیجه شما هم در عواقبی که آن اشتباه به وجود می‌آورد سهیم هستید.
۸ راهنمایی برای بیان نگرانی‌هایتان
نمی‌توان به راحتی پیش‌بینی کرد وقتی اشتباه رئیس‌تان را به او یادآوری می‌کنید، واکنش او چه خواهد بود. ممکن است برای بعضی از مدیران این نشانه‌ی نافرمانی باشد، اما بعضی از مدیران برای نظرات کارمندان احترام قائل می‌شوند و از اینکه به چالش کشیده شوند، واهمه‌ای ندارند. حتی بعضی از مدیران از شما توقع دارند این کار را انجام دهید.
نکته‌ی مهم این است که باید این کار را به روش درستی انجام دهید تا باعث رنجش مدیرتان نشود، به هر حال هیچ کس دوست ندارد به او بگویند اشتباه می‌کند. اگر این کار را درست انجام دهید، موقعیت حرفه‌ای خود را نیز تقویت می‌کنید. فقط ۸ راهنمایی‌ای را که در زیر ذکر می‌کنیم به خاطر بسپارید:
این مقاله با این پیش‌فرض نوشته شده است که رئیس شما فردی پذیرا و منطقی است. اگر تجربه به شما ثابت کرده که انتقاد و بازخورد در شرکت باعث تنبیه انضباطی می‌شود بهتر است در انجام این کار بیشتر دقت کنید.
۱. وظایف خود را به خوبی انجام دهید
قبل از اینکه اقدامی صورت دهید مطمئن شوید که اشتباهی از طرف رئیس‌تان رخ داده است. به یاد داشته باشید که او بیشتر از شما به منابع اطلاعاتی دسترسی داد و احتمال اینکه حق با او باشد بیشتر است. چند بار مسئله‌ای که قصد مطرح کردنش را دارید چک کنید، چون مطرح کردن موضوعی به اشتباه، قطعا به اعتبار شما لطمه خواهد زد.
همچنین، باید حداقل یک راه‌حل برای ارائه دادن آماده داشته باشید. سعی کنید پیشنهادتان را با داده‌ها و حتی اطلاعاتی که رئیس‌تان آنها را در اختیار ندارد همراه کنید. حتی اگر راه‌حلِ پیشنهادی شما به اجرا درنیاید، پیشنهاد آن، خلاقیت و ابتکار شما را نشان می‌دهد و اعتبارتان را افزایش می‌دهد و به شما کمک می‌کند تمرکز مکالمه را از اشتباه رئیس‌تان برداشته و بر راه‌حل بگذارید.
۲. انگیزه‌هایتان را بررسی کنید
قبل از اینکه در اتاق رئیس‌تان را بزنید، به این فکر کنید که آیا مطرح کردن این موضوع ارزشش را دارد یا نه. اگر موضوعِ مربوطه اهمیت زیادی ندارد بهتر است آن را فراموش کنید، در غیر این صورت ممکن است به نظر برسد شما فردی هستید که دائما از همه چیز شکایت دارد. به این ترتیب مداخله‌های شما در مسائل آینده نیز مؤثرتر خواهد بود.
همچنین به این فکر کنید که آیا فقط برای ایراد گرفتن و یا مخالفت کردن با دیگران می‌خواهید اشتباه رئیس را مطرح کنید یا واقعا برای این کار دلیل منطقی دارید. اگر دلیل خوبی نداشته باشید، اوضاع را از چیزی که هست بدتر می‌کنید. اما اگر دلیل مهمی برای نگرانی وجود دارد یا اگر اعتبار و آبروی رئیس‌تان در خطر است، احتمالا از اینکه این موضوع را یادآوری کردید از شما تشکر نیز خواهد کرد.
۳. زمان درستی را انتخاب کنید
انتخاب لحظه‌ی مناسب برای مطرح کردن موضوع با رئیس‌تان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انتظار نداشته باشید که با فهرستی از مشکلات وارد اتاق رئیس بشوید و مورد استقبال قرار بگیرید، یا اینکه موضوع را در جلسه‌ی تیمی مطرح کنید و رئیس از شما تشکر کند. بهترین زمان برای صحبت کردن در مورد مسائل دشوار زمانی است که خود رئیس‌تان آن را انتخاب کند.
با این حال، اگر با مشکلی فوری و حیاتی روبه‌رو شدید صبر نکنید، ممکن است چاره‌ای به جز مطرح کردن موضوع در ملاء عام نداشته باشید. اما به یاد داشته باشید که در هر حال این رئیس‌تان است که تصمیم می‌گیرد موضوع مورد بررسی قرار بگیرد یا نه.
۴. با احترام و تواضع برخورد کنید
هر وقت امکان داشت، با رئیس‌تان خصوصی صحبت کنید تا نیازی نباشد موضوع را در ملاء عام مطرح کرده و رئیس‌تان را در مقابل دیگران خجالت‌زده کنید. اگر موضوع فوری است و نمی‌توانید منتظر ملاقات خصوصی شوید، موضوع را با احترام و به گونه‌ای پیش بکشید که موقعیت و اقتدار ریاست او را زیر سؤال نبرد. اگر او روی شما را زمین انداخت، چیزی نگویید و سپس دوباره موضوع را پشت درهای بسته پیش بکشید.
ابتدا مؤدبانه اجازه بگیرید که درباره‌ی موضوع مهمی بحث کنید. این به رئیس‌تان فرصت می‌دهد خودش را آماده کرده و از شما بخواهد بحث را ادامه دهید. اگر همه چیز به خوبی پیش برود، مؤدبانه ادامه دهید. رفتار بالغانه، همدلی و تواضع موقعیت را آسان‌تر می‌کند، تعصب و کوته‌فکری و رفتاری که باعث شود عاقل‌تر از رئیس‌تان به نظر برسید، باعث می‌شود مثل بادکنکی که بادش خالی می‌شود به زمین بیفتید.
فراموش نکنید حتی اگر اشتباه رئیس‌تان شخصا بر شما تأثیر بگذارد، حرفه‌ای عمل کرده و بر کار خود تمرکز کنید. اصلا نباید این‌طور به نظر برسد که اهداف شخصی‌تان را به اهداف شرکت ترجیح می‌دهید. به همین دلیل بهتر است بر اهداف شرکت و تیم‌تان متمرکز شوید.
۵. مراقب زبان‌تان باشید
مراقب استفاده از کلماتی مانند «اشتباه» و «نادرست» یا «من این را قبلا گفته بودم» باشید. تُن و لحن حرف زدنی که شماتت و سرزنش در آن باشد، این حس را به شنونده می‌دهد که شما قصد پایین کشیدن او را دارید. اگر رئیس‌تان فکر کند که شما قصد توهین به او را دارید، خودش را کنار می‌کشد و یا در بدترین حالت قصد انتقام گیری پیدا می‌کند.
بنابراین، مؤدب و با‌تدبیر عمل کنید. از لحنی استفاده کنید که احساسات در آن کمتر باشد و بیشتر حسی از همکاری را تداعی کند و بحث را به سمتی هدایت کنید که به رسیدن به راه حل منجر شود، نه جر و بحث با رئیس‌تان. کاری کنید او بدون ایجاد رنجش، عقاید شما را بپذیرد.
۶. نگرانی‌های خود را با احتیاط بیان کنید
اگر حس می‌کنید اشتباه رئیس‌تان پیامدهای قانونی، سلامتی و امنیتی دارد، پس بیان نگرانی‌ها از طرف شما منطقی است. بخش منابع انسانی شرکت معمولا جای مناسبی برای این است که نگرانی‌های خود را قبل از اینکه آنها را با رئیس در میان بگذارید، امتحان کنید. این بار هم توصیه می‌کنیم که از لحن مناسب و آرام استفاده کرده و خودتان را کنترل کنید.
اگر اقدامات رئیس‌تان واقعا جدی و حتی غیر‌قانونی است، حتما باید نگرانی‌هایتان را به صورت کتبی مطرح کنید. شاید بخواهید اقدامات محکم‌تری انجام دهید اما مراقب باشید، زیرا افشاگری هم به نوبه‌ی خود ممکن است عواقبی در پی داشته باشد.
۷. به اشتباه‌تان اعتراف کنید
ممکن است در جایی متوجه شوید که این شما بودید که مرتکب اشتباه شدید. واکنش‌تان به تذکری که به شما داده می‌شود به همان اندازه که طرز رفتارتان با رئیس اهمیت دارد، مهم است. تذکری که به شما داده می‌شود را با خوش‌رویی بپذیرید و اگر موقعیت مناسب است عذرخواهی کنید، در غیر این صورت رابطه‌تان با رئيس‌تان به شدت به خطر می‌افتد.
۸. فراموش کنید
گاهی مجبور هستید بپذیرید که رئیس‌تان به اشتباهش ادامه خواهد داد. شاید شما نتوانستید او را به خوبی قانع کنید. به هر حال، اگر متوجه شدید که قصد ندارد توصیه‌ی شما را بپذیرد، زیاد اصرار نکنید و موضوع را بار دیگر پیش نکشید.
در بعضی مواقع بهتر است به صورت کتبی نگرانی خود را جایی یادداشت کنید تا در صورتی که در آینده تحقیقات و بررسی‌هایی در آن زمینه صورت گرفت، مقصر و گناهکار شناخته نشوید.
