در دل اصفهان پر رمزوراز، در شمال شهرستان آران و بیدگل، سرزمینی به نام کویر مرنجاب جا خوش کرده است که آن را باید از زیباترین کویرهای ایران دانست. سفر به کویر مرنجاب با وجود کاروانسرای شاه عباسی، علاوه بر جاذبه طبیعت‌گردی آن، از جنس سفرهای تاریخی نیز محسوب می‌شود.
برای سفر به کویر مرنجاب و رفتن به دریاچه نمک و کاروانسرای مشهور این منطقه، همراه ما شوید تا لحظه‌های جذابی را در این گشتوگذار با هم تجربه کنیم.
موقعیت کویر مرنجاب در جغرافیای ایران
کویر مرنجاب در محدوده‌ی استان اصفهان واقع شده است. این منطقه از زیباترین سرزمین‌های کویری ایران محسوب می‌شود و شهرستان آران و بیدگل اصفهان با فاصله‌ای در حدود 50 کیلومتریِ جنوب آن واقع شده‌اند.
در شمال کویر مرنجاب، دریاچه‌ی نمک آران و بیدگل که از جاذبه‌های بسیار دیدنی این منطقه محسوب می‌شود، دیده می‌شود. پارک ملی کویر و بیابان بزرگ بند ریگ که از مناطق مهم و با ارزش کویر ایران هستند از سمت شرق، همسایه‌ی مرنجاب شده‌اند و بر اهمیت این کویر افزوده‌اند. در محدوده‌ی غربی این کویر، شهرستان قم و دریاچه نمک حوض سلطان که از دیدنی‌ترین دریاچه‌های آینه‌ای ایران است، جا خوش کرده‌اند.
کویر مرنجاب ظرفیت گردشگری بالایی از لحاظ ویژگی‌های طبیعی، جانوری و تاریخی دارد و درمیان کویرهای ایران، یکی از شناخته‌شده‌ترین آن‌هاست. کاروانسرای مرنجاب، جزیره سرگردانی، چاه دستکن و دریاچه نمک از جاذبه‌های خاص اقلیم این منطقه است که گردشگران را به سمت خود می‌کشاند.
کاروانسرای مرنجاب؛ استوار از زمان صفوی تا به امروز
حدود 40 کیلومتر باید از ابتدای جاده‌ی مرنجاب دور شوید تا بنای استوار و پرابهتی را ببینید که زمانی مقر نظامی کشور محسوب می‌شد و مملو از سربازان و محافظان بوده است. این قلعه یکی دیگر از کاروانسراهای ساخته‌شده در زمان شاه عباس صفوی است که به دستوری وی بنا شد و اهمیت فوق‌العاده‌ای داشته است.
کاروانسرای مرنجاب در نزدیکی دریاچه نمک آران و بیدگل بنا شده و دلیل ساخت آن، پیش‌بینی‌های نظامی برای محافظت از کشور در مقابل هجوم بیگانگان به نقاطی همچون اصفهان و کاشان، از طریق دریاچه نمک بوده است. همچنین این کاروانسرا به دلیل آن‌که در مسیر جاده ابریشم واقع شده، جایی برای استراحت کاروان‌ها و تجار بوده است.
350 متر زیربنا، 29 اتاق و برج‌های دیده‌بانی، این بنای عظیم مربعی شکل را کامل می‌کند. این کاروانسرا همچنین یکی از عجیب‌ترین جاذبه‌های کویر مرنجاب را شامل می‌شود و آن وجود قنات آب شیرین در این سرزمین گرم و بیابانی است. در حالی که این سرزمین به دریاچه نمک و اقلیم کویری خود مشهور است، قنات آب شیرین کاروانسرا، جاذبه‌ای قابل تأمل برای گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود.
کاروانسرای مرنجاب با وجود مرمت‌ها، اکنون به‌عنوان اقامتگاهی سنتی در دل کویر، پذیرای گردشگران است تا سفری مهیج و تاریخی را برای آنان رقم بزند. اقامت شبانه در این کاروانسرا و تماشای آسمان ستاره باران کویر، لذت‌بخش‌ترین قسمت سفرتان خواهد شد.
چاه دستکن؛ موهبتی در کویر مرنجاب
اگر از کاروانسرای مرنجاب، 5 کیلومتر به سمت شرق آن پیش برویم به چاهی جامانده از تاریخ می‌رسیم که با آب شیرین خود، موهبتی برای رفع تشنگی شتران کویر محسوب می‌شود. چاه دستکن در ناحیه‌ی شرقی کویر مرنجاب حفر شده و به‌اعتقاد بسیاری مقدس است. طبق حکایت‌ها و روایت‌های موجود، این چاه را امام هشتم شیعیان، در طی برگشت به مشهد حفر کرده و به همین دلیل تقدس یافته است.
دریاچه نمک آران و بیدگل؛ تماشای زیبایی بی‌بدیل
یکی از زیباترین پدیده‌های سرزمین‌های کویری ایران، دریاچه‌های نمک است که می‌توانید با دوربین عکاسی، قاب‌هایی زیبا از آن بسازید و از آرامش آن لذت ببرید. دریاچه نمک آران و بیدگل یا همان دریاچه مسیله، در محدوده‌ی کویر مرنجاب و با فاصله‌ای نزدیک به 9 کیلومتر از کاروانسرای مرنجاب گستره‌ی سفید خود را به رخ می‌کشد. بیشتر نمک خوراکی کشور از این دریاچه مثلثی شکل تأمین می‌شود. اطراف این دریاچه را زمین‌های باتلاقی پوشانده است و توجه به این نکته در مسیر رسیدن به آن مهم است.
گاهی که این دریاچه با بارش باران مواجه می‌شود، سطح سفید آن با لایه‌ی نازکی از آب پوشاند می‌شود. بعد از تبخیر آب و خشک شدن مجدد دریاچه، صحنه‌های بسیار جذاب و دیدنی روی گستره‌ی سفید و نمک‌اندود آن پدید می‌آید. تمام سطح دریاچه آران و بیدگل پس از تبخیر، با چند ضلعی‌های سفید فرش می‌شود که این اشکال نامنظم هندسی با نام پلی گون شناخته می‌شود. اما دیدنی‌های دریاچه آران و بیدگل تنها به این پدیده ختم نمی‌شود؛ جزیره‌ای سرگردان در این نمکزار وجود دارد که زیبایی رازآلود این منطقه را افزون کرده است.
جزیره سرگردان؛ زیبایی در دلِ دریاچه نمک
جزیره سرگردان در دل دریاچه نمک جا خوش کرده و خاصیت جادویی به این دریاچه سفیدپوش بخشیده است. این جزیره در زمان کوتاهی از سال که امکان بارش در منطقه وجود دارد، زیبایی خودش را نمایان می‌کند. کافی است تا بارانی ببارد و لایه‌ی نازکی از آب سطح دریاچه را بپوشاند، حرکت‌های ملایم آب، این تصور را بوجود می‌آورند که جزیره در سطح آب شناور و سرگردان است. خطای دید ناشی از سراب و نامشخص بودن خط انتهای این جزیره یکی دیگر از دلایل سرگردانی آن است. به دلیل این خطاهای دید جالب و جذاب، نام جزیره سرگردان برای این منطقه انتخاب شده است و در مدت کمی که شرایط بارندگی در دریاچه نمک وجود دارد، جزیره سرگردان یکی از دیدنی‌ترین جاذبه‌های گردشگری کویر مرنجاب برای اهل سفر خواهد بود.
پوشش گیاهی و جانوری کویر مرنجاب
در کویر مرنجاب پوشش گیاهی و جانوری متنوع است و این امر خود دلیلی برای اهمیت و جذابیت این کویر است. در میان گیاهان شورپسند این سرزمین گرم و کویری، بوته‌هایی همچون اسکنبیل، قیچ، ارته و درخت‌های گز و تاغ دیده می‌شود. در گوشه‌وکنار جاده مرنجاب که مسیر منتهی به این کویر است، درخت‌های گز و تاغ بیش از همه به چشم می‌خورد.
جالب است بدانید که حیوانات بسیاری نیز ساکن این سرزمین هستند و با تأمین آب و غذای خود در این کویر روزگار می‌گذارنند. آفتاب پرست، شغال، گربه شنی، روباه شنی، بزمجه، گرگ، مار، عقرب و… نمونه‌ای بافت متنوع جانوری کویر مرنجاب است.
گشتوگذار درکویر مرنجاب
یکی از تفریحات جذاب سفر به کویر، شترسواری است که طرفداران بسیاری دارد. با هر گام آهسته‌ای که شتر برمی‌دارد، آرامش کویر به وجودتان منتقل می‌شود و سفری خاطره‌ساز برای‌تان رقم می‌زند. اما اگر دنبال هیجان هستید، می‌توانید آفرود سواری را تجربه کنید که لحظاتی پر از آدرنالین برای‌تان خواهد ساخت. فراموش نکنید که آفرودسواری با تمام حس لذت‌بخشی که دارد، می‌تواند به بافت کویر صدمه بزند. بنابراین اگر طرفدار حفظ محیط زیست هستید و به پایداری سرزمین‌های کویری علاقمندید، از زمان‌های طولانی آفرودسواری و حرکات افراطی و غیراصولی آن دوری کنید.
کویر مرنجاب در شب و تماشای آسمان درخشان مرنجاب
بعد از یک پیاده روی لذت‌بخش به‌روی شن‌های داغ کویر در طول روز و عکس‌های زیبایی که از حال‌وهوای خورشیدی کویر ثبت کرده‌اید، حالا وقتش رسیده که آرامش و زیبایی شب را به آغوش بکشید و دوربین‌تان را پر از قاب‌های درخشان آسمان شب کنید. مفرح‌ترین تجربه‌ی سفر به کویر، شب‌زنده‌داری و چشم دوختن به آسمان است. در کویر مرنجاب این شانس را دارید که علاوه بر چادر زدن و کمپینگ، در کاروانسرای شاه عباسی نیز اقامت داشته باشید و شب را در بام آن با ستاره‌ها و رصد نقش‌ونگار آسمان، صبح کنید. شب‌های کویر به حدی دیدنی هستند که شما را وسوسه می‌کند که تا طلوع خورشید بیدار بمانید.
بهترین زمان سفر به مرنجاب
کویر مرنجاب هم مثل دیگر مناطق بیابانی ایران، آب‌وهوای آن دمای بالایی دارد و به همین دلیل تنها در فصل‌های خنک سال رفتن به این منطقه مقدور است. اگر قصد سفر به این منطقه را دارید، باید بدانید که فصل پاییز بهترین زمان رفتن به این کویر است و گرمای روز و سرمای شب آن قابل تحمل‌تر از سایر زمان‌های سال است. همچنین اگر در فصل بهار راهی این منطقه شدید، حتماً روزهای ابتدایی فروردین، را برای سفر انتخاب کنید تا با گرمای طاقت‌فرسای مرنجاب مواجه نشوید.
آن‌چه که پیش از سفر باید بدانیم
کویرنوردی شکل خاصی از سفر است که نیاز به شرایط و لوازم خاصی هم دارد. سفر به کویر حتماً باید به شکل گروهی باشد و یک راه‌بلد حرفه‌ای که تجربه‌ی این سبک سفر را دارد، در گروه همراهی‌تان کند. در انتخاب لباس و کفش، باید گرما و آفتاب شدید روز و سختی راه‌پیمایی مسیر را حتماً در نظر بگیرد. ذخیره‌ی آبی که همراه دارید، باید جوابگوی تشنگی شما باشد و توجه به این نکته بسیار ضروری است.
در کوله‌ی سفرتان وجود لوازمی همچون، لباس خنک برای روز، لباس گرم برای شب، کرم ضدآفتاب، عینک آفتابی، جعبه‌ی کمک‌های اولیه، غذاهای کم‌حجم و فاسدنشدنی، مواد قندی، کفش و دمپایی اضافه، نقشه و… الزامی است. همچنین برای دور بودن از خطر گزیدگی، بهتر است، کرم دفع حشرات و پمادهای التیام‌بخش گزیدگی نیز در کوله‌بارتان بگنجانید. در هنگام پیاده‌روی مراقب نیش گزنده و خطرناک ساکنان کویر باشید و از کفش مناسب استفاده کنید.
چگونگی رسیدن به مرنجاب و جاذبه‌های آن
برای رفتن به کویر مرنجاب باید خودتان را به شهرستان آران و بیدگل برسانید و پس از گذشتن از خیابان محمد هلال، میدان حرم و خیابان عباس آباد به بلوار ارتش برسید. این بلوار را تا جایی پیش بروید که به دو راهی جاده مرنجاب و جاده آران و بیدگل به فیض آباد برسید. در مسیر جاده مرنجاب پیش بروید و نزدیک به 40 کیلومتر برانید تا به کاروانسرای مرنجاب برسید.
برای رفتن به دریاچه نمک، پیش از رسیدن به کاروانسرای مرنجاب، در فاصله‌ی تقریببی 5 کیلومتری، به یک دور راهی خواهید رسید که یکی از آن‌های جاده‌ی دریاچه نمک است و شما را به سمت این دریاچه‌ی دیدنی هدایت می‌کند.
برای رفتن به چاه دستکن کافی است، بعد از گذشتن از کاروانسرای شاه عباسی در جاده مرنجاب تا 5 کیلومتر پیش بروید. همچنین بعد از رسیدن به این چاه به یک دو راهی خواهید رسید که مسیر سمت چپ شما را به جزیره سرگردان می‌رساند.
کویر مرنجاب و تجربه‌ی خاطره‌ساز آن
کویرنوردی تجربه‌ای منحصربه‌فرد و لذت‌بخش است که دنیایی از حس‌های خوب را به آدمی منتقل می‌کند. اقلیم ایران با تنوع بالایی که دارد، این فرصت طلایی را برای طبیعت‌گردها و گردشگران عاشق کویر فراهم کرده است. کویر مرنجاب هم مثل سایر کویرهای طلایی کشورمان، دیدنی و جذاب است. این سفر مهیج را تجربه کنید و لحظه‌های ناب آن را با همسفران خود شریک شوید تا تبدیل به خاطره‌ای شیرین شوند. هر کویرگرد دنیایی از دانستنی‌های ارزشمند به‌دست خواهد آورد که نشر آن برای سایرین بسیار سودمند خواهد بود. پس اگر چنین تجربه‌ای را در تاریچه‌ی سفرهایتان دارید، اطلاعات مفید خود را در اختیار عاشقان کویر قرار دهید تا دیگران هم مثل شما سفری خوش را تجربه کنند و خاطره‌های شیرین کویر را با خود به سوغات ببرند.
