خاطره بازی ازجمله سرگرمی‌های لذت‌بخشی است که در کسری از ثانیه، ما را به روزها و حتی سال‌های دور پرتاب می‌کند. در بین دهه‌های اخیر، دهه شصت مشخصه‌های خاطره‌انگیز‌تری دارد. ازاین‌رو افراد زیادی برای تولید محتوای سرگرم‌کننده و طنز، به‌سراغ این دهه می‌روند. سه عنوان از کتاب های مهرداد صدقی با نام‌های آبنبات هل دار، آبنبات دارچینی و آبنبات پسته‌ای از خاطره بازی با دهه‌های اخیر، به‌ویژه دهه شصت بهره گرفته‌اند. در ادامه، این سه اثر از مهرداد صدقی را معرفی می‌کنیم. همراه ما باشید.
درباره مهرداد صدقی
مهرداد صدقی، نویسنده، طنز‌پرداز و استاد دانشگاه، متولد سال ۱۳۵۶ در بجنورد است. او سال ۷۵ تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته صنایع چوب در دانشگاه گرگان آغاز کرد و با دریافت مدرک دکترا از همین دانشگاه، آن را به پایان رساند.
او اکنون عضو هیئت‌‌علمی دانشگاه گنبد کاووس است. صدقی اولین فعالیت‌های خود را در زمینه نوشتن، در دوران دانشجویی آغاز کرد. کتاب «نقطه ته خط» اولین اثر منتشرشده از این نویسنده است. او درمورد سبک نوشته‌هایش می‌گوید: «کتاب‌هایم عمدتا طنز هستند اما در زمینه نگرش به طنز باهم متفاوت‌اند. برخی داستان طنز، برخی نثر کوتاه طنز و بعضی‌ها هم مثل کتاب رقص با گربه‌ها طنز تلخ هستند.»
از دیگر کتاب های مهرداد صدقی می‌توان «مغزنوشته‌های یک جنین»، «تعلیمات غیراجتماعی»، «رقص با گربه‌ها»، «میرزا روبات» را برشمرد.
کتاب آبنبات هل دار
تعداد صفحات: ۴۱۲
آبنبات هل‌دار کتابی است که مهرداد صدقی با آن بیشتر شناخته شد. زمان این کتاب به دهه شصت و جنگ تحمیلی برمی‌گردد. راوی داستان پسری به نام محسن است که ما را با روزمرگی‌های خانواده‌اش آشنا می‌کند.
باورپذیری داستان و شخصیت‌ها حتی برای مخاطبی که دهه شصتی نیست، نشان‌دهنده موفقیت نویسنده در فضاسازی هاست. این موفقیت نتیجه بهره‌گیری درست او از ویژگی‌ها و شاخصه‌های این دهه است. جزئیات به‌کاررفته در اتفاقات، شخصیت‌ها و توصیف مکان‌ها متأثر از تجربه نویسنده در سپری‌کردن کودکی نوجوانی‌اش در این دهه است. ماجراهایی که راوی تعریف می‌کند، همگی از دریچه طنز هستند.
ازدواج محمد، برادر بزرگتر محسن و البته رفتن او به جبهه، ازجمله اتفاق‌های مهم خانواده محسن است که با طنز شیرینش بیشتر در ذهن مخاطب می‌ماند.
نکته قابل‌توجه در این کتاب، به‌کارگیری زبان محلی بجنوردی در گفت‌وگوی میان شخصیت‌های داستان است. این ویژگی علاوه بر جذابیت‌های بیانی کتاب، نمک بیشتری به طنز آن داده است. باتوجه‌به اینکه معرفی آداب، فرهنگ و مردم شهر بجنورد ازجمله اهداف صدقی در این مجموعه است، او اسم آنها را از سوغات معروف بجنورد انتخاب کرده است. سوغات این شهر آبنبات با طعم‌های مختلف ازجمله هل‌دار، دارچینی و پسته‌ای است.
بخش‌هایی از کتاب آبنبات هل دار
چشمم به تلویزیون رنگی افتاد که روی تلوزیون سیاه و سفیدِ خودمان گذاشته شده بود. با گریه پرسیدم: «جریان این تلویزیون چیه؟» آقا جان هم با گریه شوق توضیح داد: «کادوی تولدته محسن جان!» آقاجان واقعا هم من و هم جیبش را شرمنده کرده بود و همان‌طور که به‌عنوان کادوی موفقیت ملیحه در کنکور یک ماشین لباس‌شویی برای خانه گرفته بود، به‌خاطر نمره‌های من هم تلویزیون رنگی خریده بود. فکر می‌کنم برفرض محال اگر من و ملیحه قبل از ازدواج او و مامان به‌دنیا آمده بودیم، به بهانه موفقیت تحصیلی ما می‌توانستند کل جهیزیه و اسباب و وسایل زندگی‌شان را تکمیل کنند. (ص۵۹۸)
کتاب آبنبات پسته‌ای
تعداد صفحات: ۲۵۷
کتاب آبنبات پسته‌ای یکی دیگر از مجموعه کتاب های مهرداد صدقی با نام آبنبات است. این کتاب ادامه کتاب آبنبات هل دار است و زمان رویدادها به سال‌های آغازین دهه هفتاد برمی‌گردد. داستان همچنان درمورد محسن و خانواده‌اش است اما با سوژه‌ها و فضاهای تازه که باز هم در قالب طنز است.
شروع داستان با ماجرای خواستگاری ملیحه، خواهر محسن، ماجرای خنده‌دار دیگر و البته واردشدن یک شخصیت جدید به کتاب را نوید می‌دهد که داماد خانواده است. صدقی درمورد ادامه داستان‌های خانواده محسن در این کتاب می‌گوید: «استقبال مخاطبان از جلد اول آبنبات هل‌دار برایم شیرین بود و قطعا یکی از دلایلی است که باعث شد نگارش این قصه تداوم پیدا کند؛ اما دلیل اصلی‌تر، علاقه‌ام به بیان رخداد‌ها، تاریخ‌نگاری روابط اجتماعی و تغییر سبک زندگی مردم در داستانی شاد و شیرین است.»
برخلاف کتاب آبنبات هل‌دار که بیشتر بر آداب و گویش محلی بجنورد و خراسان شمالی تأکید داشت، محتوای این کتاب شکلی عمومی‌تر دارد و از حالت بومی فاصله می‌گیرد.
بخش‌هایی از کتاب آبنبات پسته‌ای
وقتی وارد مغازه شدم، بعد از سلام، به آقاجان گفتم که آمده‌ام به او کمک کنم. آقاجان که در حال وصل کردن قفل‌بندِ سکه‌ای به تلفن مغازه بود تا دیگر کسی با آن مفتی حرف نزند، بلافاصله رفت سراغ تدریس رموز موفقیت بازار: ببین پسر جان باید بدانی اینجا بازاره. چشماتِ باز نکنی سرت کلاه رفته؛ اما اگر خوب به حرفام گوش کنی، بعد از چند سال، دو سه تا مغازه دیگه‌یم مِتانی بخری.
– آقاجان، پس چرا توی این سی چهل‌سالی که شما توی بازارین ما فقط همین یه مغازه رِ داریم؟
– برو بیرون اصلا نمیخواد کاسب بشی!
مجبور شدم از ته دل و با خلوص نیست، یک غلط کردمِ الکی و ریاکارانه بگویم. فهمیدم اولین اصل موفقیت در بازار و کل زندگی، مخالفتنکردن با آقاجان است. (ص۹)
کتاب آبنبات دارچینی
تعداد صفحات: ۳۹۶
در کتاب آبنبات دارچینی، کماکان شاهد ماجراهای محسن و خانواده‌اش هستیم. زمان رویدادها به اواسط دهه هفتاد برمی‌گردد. آنچه در این کتاب، نسبت به دو کتاب قبلی تغییر می‌کند، تنها سوژه‌ها و رویدادهاست. درواقع نویسنده با ادامه داستانِ زندگی خانواده محسن از دهه شصت تا اواسط دهه هفتاد، بیش از هر چیزی به‌دنبال نشان‌دادن تأثیر زمان بر شخصیت‌ها، دغدغه‌های آنها و همچنین تغییرات جامعه در طی این دو دهه است. اشاره به مسائل اجتماعی و سیاسی کشور در این کتاب، بیشتر از دو اثر قبلی است.
مهرداد صدقی، در مصاحبه‌ای، نوید ادامه مجموعه آبنبات در دو یا سه عنوان دیگر را داده است.
بخش‌هایی از کتاب آبنبات دارچینی
بدیِ سالِ کنکور این است که هرکاری که می‌خواهی بکنی، همه می‌گویند: «مگه تو کنکور نداری؟» ولی خوبی‌اش هم این است که برای هرکاری که دیگران به تو می‌گویند انجام بده و حوصله‌اش را نداری می‌توانی بگویی: «کنکور دارم» با این همه، نه یادآوری مدوامِ دیگران باعث می‌شود تو درس بخوانی نه گفتنِ اینکه درس داری باعث می‌شود به تو کاری واگذار نکنند. (ص۲۶۲)
کتابهای آبنبات ایشون رو خوندم عالی بود.ممنون از آقای صدقی کتابهاشون رو خوندم و گاهی بلند بلند می خندیدم به خاطر طنز قوی قلم ایشون.
باتشکر فراوان از جناب صدقی که خاطرات بجنوردیها ی دهه۵۰ و۶۰ رویادآوری کرد،قلم بسیار روان و شیوا وقوه تخیل بسیار عالی دارید جناب صدقی، حتی میتونم بگم خوندن کتابهای آبنبات برایم بسیار شیرین تر و لذت بخش تر از کتاب صد سال تنهایی بود
من خیلی وقت نیست که جلد اولو شروع کردم اما به جرعت میگم نمیتونم بزارمش زمین❤️