این روزها انواع تیپهای شخصیتی برای شناسایی ویژگیهای ما ایجاد شدهاند، از تیپهای شخصیتی mbti گرفته تا شخصیتشناسی آرکیوتایپ. بااینحال، نوع دیگری از تیپشناسی هم هست که شاید کمتر درباره آن شنیده باشید. در این مدل، الگوهای رفتاری فرد بر اساس حروف الفبای انگلیسی دستهبندی میشوند. تاکنون ۴ تیپ شخصیتی a و b و c و d شناسایی شدهاند که در این مقاله با تیپ اول، یعنی تیپ شخصیتی a آشنا میشوید.
تیپ شخصیتی a چطور کشف شد؟
داستان تیپ شخصیتی a در مطب دو پزشک متخصص قلب شروع شد. این دو متخصص بهنامهای مِیِر فریدمن و رِی روزِنمَن بیماران قلبی را در مطب خود معاینه میکردند و پس از مدت کوتاهی مجبور شدند برای تعمیر صندلیهای اتاق انتظار مطب اقدام کنند. وقتی تعمیرکار از راه رسید، صندلیها را بررسی کرد و به آنها گفت بیمارانشان با سایرین متفاوتاند، چراکه روکش صندلیها طوری خراب شده بود که او تابهحال مانندش را جایی دیگر ندیده بود. برخلاف سایر بیماران که با حوصله روی صندلی مینشستند تا نوبتشان شود، بیماران قلبی اغلب روی صندلی بیقراری میکردند و همین باعث خرابشدن زودهنگام روکشها میشد. در ابتدا، دو پزشک این مسئله را جدی نگرفتند و ۵ سال گذشت تا اینکه متوجه این تفاوت شدند و تحقیقات رسمی خود برای کشف این بیقراری خاص را آغاز کردند.
نتیجه تحقیقات آنها در دهه ۷۰ منجر به کشف الگوهای رفتاری خاصی شد که آنها نام تیپ شخصیتی a را بر آن نهادند. بعدها تحقیقات ادامه یافت و در مجموع ۴ تیپ شخصیتی a و b و c و d شکل گرفت.
ویژگیهای تیپ شخصیتی a
هنوز نظر مشترکی درباره ویژگیهای شخصیتی این تیپ، حتی میان متخصصان، وجود ندارد. برخی آن را برای توصیف افراد بیادب و ناشکیبا و برخی دیگر برای توصیف افراد دچار اعتیاد به کار استفاده میکنند. بااینحال، تحقیقات انجامشده در این باره ما را به ویژگیهایی میرسانند که در ادامه مطرحشان کردهایم.
۱. پرخاشگری و رفتار بهظاهر خصمانه
افرادی با تیپ شخصیتی a سریع از کوره درمیروند و کمحوصلهاند. این افراد گاهی سر چیزهای کوچک عصبانی میشوند و شروع به پرخاشگری میکنند.
۲. رقابتجویی
آنهایی که این تیپ شخصیتی را دارند، همیشه احساس میکنند باید در هر چیزی، از کسبوکار گرفته تا رابطه عاطفی، پیروز میدان باشند.
۳. حس ارزشمندی با کسب پیروزی
افرادی با این تیپ اغلب عزت نفس و احساس ارزشمندی خود را از داشتهها و دستاوردهایشان کسب میکنند.
۴. نیاز به برتریجویی
بیشتر افراد این تیپ ترجیح میدهند در روابط خود بر دیگران تسلط داشته باشند و نیازهای آنها را بهنفع نیازهای خود نادیده بگیرند.
۵. ناشکیبایی و عجولبودن
بیقراری در صفها، نداشتن صبر و حوصله هنگام انجامدادن کارها، سریع صحبتکردن و بیزاری از انتظارکشیدن از جمله ویژگیهای این تیپ شخصیتیاند.
آیا تیپ شخصیتی a تیپی شخصیتی است یا الگویی رفتاری؟
ویژگیهای بسیاری از تیپهای شخصیتی (مانند درونگرایی) به خود افراد مربوط میشوند، اما بهاعتقاد بسیاری از محققان ویژگیهای تیپ شخصیتی a نوعی واکنش به محیط زندگی فردند. به بیان دیگر، فرد شاید برخی تمایلات رفتاری تیپ a را دارد و وقتی محیط این تمایلات را تحریک میکند، فرد بیشتر به همان شکل رفتار میکند.
مثلا بسیاری از مشاغل فشار کاری زیادی به کارکنان وارد میکنند و در برخی مشاغل پیامدهای اشتباهکردن بسیار سنگین است. همین موارد باعث میشوند استرس افراد بیشتر و بیشتر شود. نتیجه آنکه برخی ویژگیهای رفتاری در فردی که مشغول به این حرفههاست بیشتر مشاهده میشود.
امروزه نیز در محافل علمی، تیپ a را نه یک دستهبندی شخصیتی بلکه مجموعهای از الگوهای رفتاری معرفی میکنند. پیشنهاد محققان این است که بهجای قراردادن افراد در این یا آن تیپ شخصیتی (که ممکن است به برچسبزنی منجر شود)، بهتر است افراد را بر اساس طیفی از ویژگیهای رفتاری بررسی کرد. مثلا بهجای آنکه بگوییم فردی بهخاطر داشتن تیپ شخصیتی a بیشتر در معرض مشکلات جسمی است، به این اشاره کنیم که افراد این تیپ کمحوصلهاند و این ویژگی است که به استرس و درنتیجه مشکلات سلامتی منجر میشود. بااینحال برای سادگی بحث ما همچنان از همان عبارت تیپ شخصیتی استفاده میکنیم.
چه خطراتی سلامتی افرادی با تیپ شخصیتی a را تهدید میکند؟
برخی ویژگیهای رفتاری مانند تمایل به پرخاشگری و استرس زیاد در این تیپ با بعضی از بیماریهای روانی و جسمی ارتباط دارند که در ادامه، برخی از آنها را بررسی کردهایم.
۱. فشار خون
گرچه رابطه بین تیپ شخصیتی و فشار خون پیچیده است، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه افرادی با این تیپ بهدلیل استرس و فشار کاری بیش از دیگر تیپها احتمال دارد به فشار خون بالا دچار شوند.
۲. بیماریهای قلبی
تحقیق دو پزشک متخصص قلب را به یاد دارید؟ آنها بودند که نخستین بار الگوهای رفتاری تیپ a را در بیماران قلبی شناسایی کردند.
۳. استرس شغلی
افرادی با تیپ شخصیتی a اغلب مشاغل پراسترس دارند. شاید هم بتوان گفت که شغل آنها باعث میشود تا وارد دسته افراد تیپ a شوند. به هر صورت، استرس شغلی میتواند به عوارض جسمی و روانی منجر شود.
۴. انزوای اجتماعی
افراد تیپ a وقت زیادی را صرف کارکردن میکنند. درنتیجه از دیگران فاصله میگیرند و زندگی اجتماعی و عاطفی آنها آسیب میبیند.
اگر در دسته تیپ شخصیتی a هستیم، چگونه با آن کنار بیاییم؟
در ابتدا باید تأکید کنیم که قرارگرفتن در دسته یکی از تیپهای شخصیتی چیز بدی نیست و نباید مایه شرمساری یا سرزنش شود. برعکس، برخی ویژگیهای همین تیپ مانند سختکوشی و تلاش میتواند منجر به موفقیتهای بزرگ در زندگی شود. با وجود این، مانند هر تیپ دیگری، اگر برخی ویژگیها باعث میشوند آسیب ببینید، باید برای تعدیل آنها اقدام کنید. مثلا اگر استرس زیاد، خستگی و درماندگی ناشی از موفقنشدن به سراغتان آمد، میتوانید از راهکارهایی استفاده کنید که در ادامه بیان کردهایم.
۱. شرایط کاری خود را تغییر دهید
در صورت امکان، با تغییردادن برخی از شرایط کاری میتوانید میزان استرسی را که در محیط کار به شما وارد میشود کاهش دهید. مثلا صحبتکردن با کارفرمای خود درباره ساعت کاری یا تغییر محیطی که در آن کار میکنید شاید شروع خوبی باشد. همچنین میتوانید نگرش خود را نیز تغییر دهید؛ بهجای توجه صرف به نتایج، به اثر و معنایی توجه کنید که کار شما ایجاد میکند.
۲. الگوهای فکری خود را عوض کنید
تغییر نگرش و الگوهای فکری که جهان را با آنها تفسیر میکنید نیز قدم مهمی در راستای کاهش ویژگیهای پرخطر تیپ شخصیتی a است. وقتی شرایطی پیش میآید که خود را سرزنش کنید یا ناکافی بدانید، با خودآگاهی به موقعیت پیشآمده جلوی نشخوار فکری را بگیرید. هنگامی که افکار منفی به سراغتان میآیند، بهجای غرقشدن در آنها سعی کنید با خودتان مانند دوستی مهربان رفتار کنید.
۳. وانمود کنید تا واقعی شود
گاهی اوقات با وانمودکردن به رفتاری که دوست دارید داشته باشید، میتوانید آن را به عادتی رفتاری تبدیل کنید. مثلا وقتی تصمیم میگیرید که با مردم بیشتر مدارا و صبوری را تمرین کنید، تصمیم شما در کنار وانمودکردن به این رفتار اثر خود را میگذارد.
فقط مراقب باشید که این وانمودکردن نباید شکل سرکوب به خود بگیرد. اگر بخواهید با سرکوب احساسات و رفتار خود پیش بروید، به جایی میرسید که منفجر خواهید شد. وانمودکردن نوعی تمرین آگاهانه است.
۴. یادداشتهای روزانه بنویسید
نوشتن یادداشتهای روزانه فرصتی برای تأمل و بازاندیشی رفتار و افکاری است که در طول روز داشتهاید. برای آنکه این یادداشتنویسی اثر مثبت خود را بر تعدیل ویژگیهای رفتاری تیپ a بگذارد، این نکات را رعایت کنید:
- تعداد دفعاتی را که اختیار خود را از دست دادید و برخورد بدی با دیگران داشتید، بنویسید. آگاهی هرچه بیشتر شما به تمایلات و واکنشهایتان در انتخاب راهکاری برای مقابله با آنها ضروری است.
- درباره احساسات خود بنویسید. این کار باعث میشود آنها را بهتر و عمیقتر درک کنید و از شدت آنها کاسته شود.
- درباره راهحلها بنویسید. نوشتن راهکارها روی کاغذ احتمال اجرای آنها را بیشتر از زمانی میکند که فقط در ذهن خود آنها را بررسی میکنید.
۵. با ترسهای خود روبهرو شوید
گاهی اوقات مواجهشدن با ترسها بهترین روش برای مقابله با آنهاست. مثلا رواندرمانگر شاید به شما پیشنهاد کند که در طولانیترین صف قرار بگیرید تا به شما ثابت شود که منتظرماندن در صفی طولانی چندان هم وحشتناک یا عذابآور نیست و آسمان به زمین نمیآید. تازه با این کار میتوانید با تمایل به عصبانیشدن در صفهای کوتاهتر راحتتر مقابله کنید.
۶. تمایلات را به بازی تبدیل کنید
وقتی در ترافیک گیر افتادهاید، بهجای عصبی و بیقرارشدن، خود را با یک بازی سرگرم کنید تا زمان راحتتر سپری شود. در کل هنگامی که الگوهای مضر رفتاری تیپ a در زندگی روزمره به سراغتان میآیند، اگر بتوانید آنها را به نوعی بازی تبدیل کنید، شانس تعدیل آنها در بلندمدت را خواهید داشت.
۷. نفس عمیق بکشید
دفعه بعدی که خواستید داد بزنید، نفسی عمیق بکشید. یک دم و بازدم عمیق میتواند اعصاب در آستانه انفجارتان را آرام کند. همچنین بهکمک تمرینات تنفسی در طول روز میتوانید استرس خود را کاهش دهید.
۸. با حیوان خانگی بازی کنید
نگهداری از حیوان خانگی و بازیکردن با آن برای کاهش استرس مؤثر است. بردن حیوان خانگی خود به طبعیت نیز به شما فرصت میدهد نفسی تازه کنید و کمی از حالوهوای استرسزای کاری دور شوید. جالب است بدانید حتی نگاهکردن به ماهیهای درون آکواریم هم میتواند فشار خون را کاهش دهد.
۹. باغچهای درست کنید و باغبانی کنید
رسیدگی به باغچه و گیاهان نیز تأثیری مشابه نگهداری حیوان خانگی دارد. هرسکردن، آبدادن و کاشتن گیاه در باغچه به شما صبر و حوصله را میآموزد.
در افسردگی غم به لایههای عمیق زندگی نفوذ کرده و اختلالاتی در احساسات و رفتار شما بهوجود میآورد. اگر احساس افسردگی دارید، حتما با کمک یک روانشناس متخصص مشکل را ریشهیابی کنید و برای حل آن راهکار بگیرید.برای ارتباط با مشاور متخصص افسردگی روی دکمه زیر کلیک کنید.
