چه‌کار کنیم که همیشه خوشحال باشیم؟ روش‌های مختلفی برای «شاد‌بودن» وجود دارند. کتاب‌ها و مجله‌های مختلف و انواع پیام‌ها در شبکه‌های مجازی راه‌کارهای مختلفی برای خوشحال‌بودن معرفی می‌کنند. یکی می‌گوید مثبت اندیش باشید، دیگری جلسه‌ی خنده را پیشنهاد می‌دهد، مراقبه، سفر و انبوه توصیه‌های دیگر. اما آیا این کارها واقعا تأثیرگذار هستند؟ در این مطلب، به شما ۱۰ روش علمی ثابت‌شده را برای شادی همیشگی معرفی می‌کنیم.
۱. ورزش کنید
پژوهش‌های زیادی درباره‌ی فواید ورزش برای سلامتی انجام شده است. ورزش باعث ترشح اندورفین و درنتیجه تقویت روحیه می‌شود. به همین خاطر است که همیشه بعد از تمرین‌های ورزشی یا حتی پیاده روی در راه بازگشت از خرید به خانه، روحیه‌ی بهتری دارید. هرگز نمی‌بینید فردی پس از ورزش حال بدی داشته باشد. اما آیا این توصیه پشتوانه‌ی علمی دارد؟
دانشگاه تورنتو مطالعه‌ی خوبی انجام داد و بیش از ۲۵ پژوهش مختلف را در این زمینه بررسی کرد. نتایج تأیید کرد که فعالیت جسمی با افسردگی مقابله می‌کند. در یکی از بهترین این پژوهش‌ها، برای ۳ گروه از افراد مبتلا به افسردگی ۳ برنامه‌ی درمانی جدا شامل درمان دارویی، ورزش و ترکیب این دو را درنظر گرفتند. روشن است که در پایان دوره‌ی درمان، هر ۳ گروه شادتر بودند. اما آیا این وضعیت پایدار بود؟ ۶ ماه بعد، در گروهی که درمانش تنها ورزش‌کردن بود، نرخ بازگشت افسردگی تنها ۹٪ بود. نرخ بازگشت برای ۲ گروه دیگر ۳۱ و ۳۸ درصد بود، یعنی پس از ۶ ماه یک‌سوم آنها دوباره افسرده شده بودند!
۲. مثبت‌اندیش باشید
خوشحالی پیش‌درآمد موفقیت است.
– شان آچر
به نظرتان شدنی نیست؟ به گفته‌ی «شان آچر» (Shawn Achor) سخنران و کارشناس «چگونگی شاد‌زیستن» نقش عواملی مثل میزان اضطراب، گرفتاری‌ها، موفقیت‌ها، وضعیت اقتصادی، روابط اجتماعی و مانند آن در خوشحالی تنها ۱۰ درصد است. ۹۰درصد باقی از چگونگی برداشت و تفسیر ما از دنیای پیرامون تأثیر می‌پذیرد. اگر برای شاد‌بودن نیازمند موفقیت هستید، به‌سختی احساس خوشحالی می‌کنید زیرا همیشه به‌دنبال نمره‌ی بهتر، حقوق بالاتر، جایگاه بهتر و نمونه‌های مشابه هستید.
مثبت‌اندیشی سطح انرژی، خلاقیت و بهره وری را تا ۳۰ درصد افزایش می‌دهد. راز مهم این است همین حالا مثبت‌اندیش باشید، نه وقتی پول‌دار یا مشهور شدید.
۳. فکرهای منفی را دور بریزید
آدم‌های بسیاری در فکرهای منفی غوطه‌ورند و راه دور کردن افکار منفی از خودشان را نمی‌دانند. پژوهشی در دانشگاه مادرید نشان داد نوشتن این فکرها روی کاغذ و سپس نابودکردن‌شان، اثر مثبتی به‌همراه دارد. بنا بر نظر پژوهشگران، بهتر است آنها را پاره کنید، بسوزانید یا در سطل زباله بریزید. نابودکردن افکار به‌شکل فیزیکی آثار منفی و مسموم‌کننده‌ی آنها را کاهش می‌دهد. به توصیه‌ی روان‌شناسان بهتر است این‌کار را منظم انجام دهید.
۴. به تجربه‌هایتان بیشتر از دارایی‌ها بها بدهید
روان‌شناس توماس گیلوویچ (Thomas Gilovich) پژوهش‌های زیادی درباره‌ی اهمیت ارزشمند دانستن تجربه‌ها و خاطره‌های خوش و به‌یادماندنی در برابر چیزهایی که می‌خریم، انجام داده است. دلایل زیادی برای این کار وجود دارد که در مقاله‌ای پژوهشی به آنها اشاره شده است. به‌چنگ‌آوردن چیزها و سپس به‌دنبال چیزهای بهتری رفتن، خوشی آغازین به‌دست‌آوردن ماشین، تلویزیون یا هر چیز نویی را از بین می‌برد و روحیه‌مان را تضعیف می‌کند.
اما کسب تجربه و دانستن ارزش خاطرات به‌هیچ‌وجه چنین اثری ندارد. تجربه‌ها و خاطره‌هایمان متعلق به خود ما هستند، برای‌مان ویژه‌اند و شادی ماندگارتری به‌همراه دارند. بهتر است همیشه به‌دنبال دیدن مکان‌های تازه یا یک پیاده‌روی ساده در طبیعت باشیم. دولت‌ها و سازمان‌های دست‌اندرکار به‌جای ساختن فروشگاه‌های بزرگ و بزرگ‌تر باید امکاناتی فراهم کنند که شهروندان به‌جای خرید بتوانند فعالیت‌های لذت‌بخش و خوشایند بیشتری را تجربه کنند.
۵. قدردان و شکرگزار باشید
در آغاز هر روز، فکر‌کردن به داشته‌هایی که به‌خاطرشان شکرگزار هستید، روش خوبی برای شادمانی است. بررسی مغز نشان داده است، ما بیشتر تمایل داریم به چیزهای منفی مانند نگرانی‌ها، مصیبت‌ها، شکست‌ها و ناخوشی‌ها تمرکز کنیم. به‌عبارتی وضعیت پیش‌فرض مغز منفی‌نگری است.
منفی‌نگری خطایی در ساختار عصرحجری مغز انسان قرن بیست‌ویکم است.
– ریک هنسن، عصب‌روانشناس
بنابراین ما باید پیوسته بر خوبی‌ها تمرکز کنیم و به‌ویژه به داشته‌های ارزشمندی توجه کنیم که به‌خاطرشان شکرگزار هستیم. به روش‌های گوناگونی می‌توانید این کار را انجام بدهید؛ از جمله:
- وقتی از خواب بیدار شدید، ۳ چیز را که در زندگی‌تان قدردان وجودشان هستید، به خودتان یادآوری کنید.
- برخی ترجیح می‌دهند این ۳ مورد را یادداشت کنند و هرازگاهی به آن نگاه کنند.
- می‌توانید از شبکه‌های مجازی استفاده کنید. این کار روشی خوبی است که به دنبال‌کننده‌هایتان نشان بدهید چنین کاری به‌راستی نتیجه می‌دهد.
- با عزیزان‌تان تماس بگیرید و از آنها قدردانی کنید یا برای سپاس‌گزاری از همکاری که کمک‌تان کرده است، او را به یک بستنی دعوت کنید.
- با کمک به دیگران یا انجام کارهای داوطلبانه و خیرخواهانه، بخشندگی را تمرین کنید.
باید بدانید پژوهش‌های علمی بسیاری اثرگذاری مثبت شکرگزاری و قدردانی را تأیید کرده‌اند.
۶. حواس‌تان به گذر لحظه‌ها باشد
تمام تمرکزتان را متوجه اکنون کنید و آن را همان‌طور که هست بدون قضاوت‌کردن و غر‌زدن بپذیرید. این رویکرد روز‌به‌روز طرفداران بیشتری در پزشکی و روان‌پزشکی پیدا می‌کند. انجام پیوسته‌ی این کار روحیه‌تان را تقویت می‌کند و در کاهش اضطراب و درنتیجه بهبود کیفیت زندگی مؤثر است.
زندگی در لحظه یعنی همان‌طور که از لمس‌کردن، بو‌کردن و دیگر حواس فیزیکی لذت می‌برید می‌توانید از حس شادمانی هم لذت ببرید. کافی‌ست بر خوشی و لذتی که برای‌تان به‌ارمغان آمده، تمرکز کنید. این کار تأثیر چشمگیری بر رهاکردن گذشته و نترسیدن از آینده دارد.
اما آیا این‌کار واقعا ما را شادتر می‌کند؟ آیا واقعا ثابت‌شده است؟ پژوهشی در دانشگاه هاروارد، پس از بررسی ۱۵۰۰۰ نفر این موضوع را تأیید کرد. بر این اساس، وقتی در لحظه زندگی می‌کنیم خوشحال‌تریم و هرچه ذهن‌مان بیشتر درگیر گذشته و آینده باشد، کمتر احساس شادی می‌کنیم.
۷. خواب خوب اهمیت زیادی دارد
بر مبنای نتیجه‌ی حاصل از چندین پژوهش مختلف اگر خوب نخوابیم، به‌شدت منفی‌باف می‌شویم. تمرکز یکی از این پژوهش‌ها روی بخش هیپوکامپ مغز بود؛ بخشی که فکرهای مثبت را پردازش می‌کند. وقتی خواب کافی نداشته باشیم این بخش خوب کار نمی‌کند و افکار منفی بیشتر به ذهن‌مان خطور می‌کند!
برای روشن‌شدن این مسئله، پژوهشگران از تعدادی دانشجو که دچار کم‌خوابی بودند، خواستند فهرستی از کلمات را به‌یاد بسپارند. آنها در به‌یادآوردن کلمه‌های منفی به امتیاز بالای ۸۱ درصد رسیدند، درحالی‌که توانستند تنها ۳۱ درصد کلمات مثبت یا خنثی را به‌خاطر بسپارند. اکنون می‌دانید چرا آدم‌ها وقتی خوب نمی‌خوابند، حال‌وحوصله ندارند!
۸. کمک به دیگران را فراموش نکنید
آدم‌های بسیاری پیوسته ماشین بهتر، خانه‌ی بزرگ‌تر و موبایل جدیدتر را جایگزین قبلی‌ها می‌کنند. باوجود شادی کوتاه و مقطعی، اما گویا در درازمدت این‌کار چندان مایه‌ی خوشحالی آدم‌ها نمی‌شود. شادی این‌چنینی دوام زیادی ندارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند صرف کمی از وقت یا پول‌مان برای کمک به دیگران، نقش چشمگیری در شادی و خشنودی ما دارد.
۹. آن‌طور که دل‌تان می‌خواهد زندگی کنید
«عقل» ما را همان‌جایی می‌برد که «دل» می‌گوید؛ و هیچ‌یک از این دو اهمیتی نمی‌دهند که «پاها» کجا می‌روند!
– دکتر دنیل گیلبرت
ما همیشه درباره‌ی اینکه کجا برویم، چه بخریم و چه کار کنیم حرف می‌زنیم. شاید هم درباره‌ی انجام کار خیر بگوییم. اما به‌ندرت درباره‌ی دغدغه‌های ذهنی‌مان و اینکه چطور می‌توانیم شادتر و سبک‌بارتر باشیم، صحبت می‌کنیم. مسئله‌ی مهم این است که بر اولویت‌ها و خواسته‌های حقیقی خودتان تمرکز کنید.
۱۰. بر توانایی‌هایتان تمرکز کنید
آیا کنجکاو یا شجاع هستید؟ شاید هم فکرِ بازی دارید؟! چطور از این ویژگی‌ها برای بهتر‌کردن زندگی‌تان بهره می‌گیرید؟ این‌ها پرسش‌هایی اساسی هستند. آدم‌هایی که به‌جای ضعف‌هایشان بر به‌کارگیری توانایی‌هایشان تمرکز می‌کنند، معمولا شادتر هستند.
توانایی درک قابلیت‌هایمان و بهره‌گیری از آنها یکی از بهترین روش‌ها برای شاد‌زیستن و کمک به ساختن دنیایی بهتر است.
سلام و خسته نباشید.
مطلب بسیار مفیدی بود، چند موردش رو توی یک کتاب قبلا خوانده بودم. اما اینجا با استدلال علمی بیان شده بود که این موضوع تأثیرش رو دوچندان می کنه.
خیلی متشکر
با عرض سلام و خسته نباشید از تمام کسانی که این مطالب را فراهم کرده اند به نظر من که این مطالب خیلی موئثر بود .