روغن کرچک یکی از مواد ضدالتهاب و ضدباکتری است که به‌سبب داشتن مواد مورد نیاز برای سلامت پوست و مو، در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی کاربرد بسیاری دارد. این روغن که از عصاره‌ی دانه‌ی کرچک به‌دست می‌آید، یکی از مواد خام مفید با پایه‌ی زیستی است که حتی در تولید دارو نیز از آن استفاده می‌شود. نام علمی آن ریسینوس کامیونِس و خاستگاه آن آفریقا و هند است. دانه‌های کرچک مناطق استوایی آفریقا و هند، سرشار از روغن هستند. در این مقاله با ۱۷ مورد از خواص روغن کرچک برای سلامت پوست، مو و بدن آشنا می‌شویم.
خواص روغن کرچک برای پوست
۱. کاهش التهاب‌های پوستی
التهاب‌های پوستی ناشی از آفتاب سوختگی، آکنه و خشکیِ پوست به کمک روغن کرچک درمان می‌شوند.
برای درمان این نوع التهاب، یک تکه پنبه را به روغن کرچک آغشته کنید و آن را روی قسمت ملتهب پوست بکشید. پس از یک ساعت پوست خود را بشویید.
۲. ازبین‌برنده‌ی نشانه‌های پیری
یکی از اثرات اعجاب‌انگیز روغن کرچک، کاهش روند پیری پوست است. روغن کرچک با نفوذ به عمق پوست به تولید کلاژن و الاستین کمک می‌کند؛ این امر موجب آبرسانی به پوست می‌شود و آن را نرم‌تر می‌کند؛ در نتیجه ایجاد چروک و خطوط ریز به‌تأخیر می‌افتد و پوست لطیف‌تر و جوان‌تر می‌شود. برای رفع خطوط ریز اطراف چشم نیز می‌توان از روغن کرچک استفاده کرد.
۳. کاهش آکنه
روغن کرچک سرشار از رسینولئیک اسید است؛ این ماده باکتری‌های مولد آکنه را از بین می‌برد. افرادی که پوست آنها دچار آکنه شده و استفاده از روغن‌های دیگر موجب بسته‌شدن منافذ پوست و در نتیجه بدترشدن مشکل‌شان می‌شود، می‌توانند از روغن کرچک برای درمان آکنه استفاده کنند. برای این منظور ابتدا باید صورت خود را با آب گرم بشویید تا منافذ پوست باز شوند. سپس به صورت دورانی پوست خود را با روغن کرچک ماساژ دهید. این روغن باید تمام شب روی پوست باقی بماند و صبح روز بعد صورت خود را با آب سرد بشویید.
۴. خاصیت مرطوب‌کنندگی
روغن کرچک مرطوب‌کننده‌ای فوق‌العاده است. اسیدهای چرب بسیار غلیظ موجود در این روغن، به‌راحتی در پوست نفوذ می‌کند و با آبرسانی، باعث درمان خشکی پوست می‌شوند. از این روغن در صنایع مختلف استفاده می‌شود اما به‌دلیل خاصیت مرطوب‌کنندگی آن در بخش مراقبت های پوستی بسیار مورد توجه است. استفاده از این روغن پوست را صاف، نرم و باطراوت می‌کند. اگر به‌دنبال مرطوب‌کننده‌ای ارزان و طبیعی هستید، روغن کرچک انتخاب مناسبی است.
۵. درمان محل زخم
اغلب از روغن کرچک برای درمان جای زخم استفاده می‌شود. اسیدهای چرب موجود در این روغن در بافت محل زخم نفوذ و آن را برجسته می‌کند و موجب رشد بافت‌های سالم اطراف آن می‌شود. عملکرد این روغن برای درمان محل زخم آهسته است، پس با یک‌بار مصرف نباید انتظار تغییرات چندانی داشت اما با استفاده‌ی مداوم می‌توان به‌نتیجه‌ی مطلوب رسید.
۶. جلوگیری از ترک‌های بارداری
ترک‌های بارداری به‌دلیل کشیدگی بیش‌ازحد پوست در دوران بارداری به‌وجود می‌آید. هرچه پوست خاصیت کشسانی بیشتری داشته باشد، کمتر ترک می‌خورد. استفاده از روغن کرچک برای این منظور مناسب است.
برای جلوگیری از ترک‌های بارداری استفاده از روغن کرچک در دو ماه آخر بارداری توصیه می‌شود.
۷. از بین‌برنده‌ی لکه‌ها
توانایی روغن کرچک در از بین بردن رنگ‌دانه‌ها سبب می‌شود از این روغن برای از بین بردن لکه های روی پوست استفاده شود.
همان‌طور که قبلا گفته شد این روغن به‌خاطر داشتن اسیدهای چرب به‌ویژه اسید چرب امگا ۳ خاصیت آبرسانی دارد و هم‌زمان به رشد بافت‌های سالم کمک می‌کند و پوستی صاف و بدون ترک برای شما به‌ارمغان می‌آورد.
خواص روغن کرچک برای موها
۱. افزایش رشد مو
یکی از راه‌حل‌های بسیار عالی برای افزایش رشد مو استفاده از روغن کرچک است. ماساژ پوست سر با این روغن، مو را محکم‌تر و بلندتر می‌کند. این روغن با افزایش جریان خون در فولیکول‌ها رشد مو را افزایش می‌دهد. اسیدچرب امگا ۹ موجود در این روغن برای سلامت و مراقبت از مو و جلوگیری از موخوره مفید است، شکنندگی مو را کاهش می‌دهد و مو را نرم و مرطوب نگه می‌دارد.
۲. درمان عفونت‌های پوست سر
عفونت‌های پوست سر منجر به بروز مشکلاتی همچون ریزش مو، شوره سر و خارش پوست سر می‌شود. روغن کرچک به سبب داشتن خواص ضدقارچ و ضدباکتری با پاتوژن‌ها و میکروارگانیسم‌های تولیدکننده‌ی عفونت مبارزه کرده و مانع بروز عفونت های پوستی می‌شود.
۳. جلوگیری از سفیدشدن مو
یکی از روش‌های رایج برای جلوگیری از سفید شدن زودرس مو، استفاده از روغن کرچک است. این روغن به حفظ رنگ‌دانه‌های مو کمک و روند سفیدشدن آن را کند می‌کند.
۴. نرم‌کننده‌ی مو
برای درمان موهای خشک و آسیب‌دیده می‌توان از روغن کرچک استفاده کرد. یک قاشق چای‌خوری روغن کرچک را به شامپوی نرم‌کننده‌ی موی خود اضافه کنید و به‌خوبی تکان دهید.
مرطوب‌کنندگی این روغن سبب آبرسانی به مو می‌شود و از خشک‌شدن آن جلوگیری می‌کند.
خواص روغن کرچک برای سلامتی
۱. درمان کرم حلقوی
کرم حلقوی نوعی عفونت قارچی است که تمام گروه‌های سنی را درگیر می‌کند. ترکیب فعالی به نام آندی‌سایلنیک‌اسید در روغن کرچک وجود دارد که از بروز کرم حلقوی جلوگیری می‌کند.
۲. ضدعفونی‌کننده‌ی زخم
این روغن ضدعفونی‌کننده‌ای بسیار عالی برای زخم‌ها و جراحات کوچک است و به درمان آنها کمک می‌کند همچنین به‌سبب خاصیت ضدالتهابی درد را نیز کاهش می‌دهد.
۳. ملین
روغن کرچک یک ملین شناخته‌شده است که از آن در طب سنتی بسیار استفاده می‌شود. این خاصیت به‌دلیل وجود ریسینولئیک‌اسید در این روغن است. برای درمان یبوست از این روغن استفاده کنید.
۴. کاهش دردهای مفصلی و آرتروز
این روغن برای کاهش دردهای مفصلی و بافت‌های بدن بسیار مؤثر است. یک تکه پارچه‌ی پنبه‌ای را به روغن آغشته کنید، سپس پارچه را فشار بدهید تا روغن اضافه‌ی آن گرفته شود. پارچه را در محل درد قرار دهید و آن را با پلاستیک ببندید. یک کیسه‌ی آب گرم را به‌مدت یک ساعت روی آن قرار دهید.
خاصیت ضدالتهابی این روغن درد ماهیچه‌ها، مفاصل و التهاب‌های عصبی را کاهش می‌دهد.
۵. افزایش ایمنی
براساس مشاهدات کارشناسان رشته‌ی طبیعی‌درمانی، روغن کرچک به افزایش قدرت سیستم ایمنی کمک می‌کند. این روغن حتی اگر به‌صورت موضعی استعمال شود، با افزایش تعداد سلول‌های T۱۱ مکانیزم دفاعی بدن را بهبود می‌بخشد. این سلول‌ها با تولید آنتی‌بادی، پاتوژن‌ها را از بین می‌برند، به سم زدایی بدن و درنتیجه افزایش سلامتی بدن کمک می‌کنند.
۶. درمان کمردرد
یکی از بهترین درمان‌ها برای از بین بردن کمردرد، استفاده از روغن کرچک است. برای کاهش درد و گرفتگی، محل درد را با روغن کرچک ماساژ بدهید و با پارچه و پلاستیک ببندید و یک کیسه‌ی آب گرم روی محل درد قرار دهید. برای حصول نتیجه‌ی بهتر این کار را در روزهای آینده نیز تکرار کنید.
ارزش غذایی روغن کرچک
در جدول زیر میانگین میزان اسیدهای چرب موجود در دانه‌های کرچک آورده شده است.
| میانگین میزان زنجیره‌ی اسیدهای چرب در دانه‌های روغن کرچک | |
| اسید چرب | درصد میانگین |
| ریسینولئیک اسید | ۸۵ تا ۹۵ |
| اولئیک اسید | ۲ تا ۶ |
| لینولئیک اسید | ۱ تا ۵ |
| لینولنیک اسید | ۵/. تا ۱ |
| استئاریک اسید | ۵/. تا ۱ |
| پالمتیک اسید | ۵/. تا ۱ |
| دی‌هیدروکسی‌استئاریک اسید | ۳/. تا ۵/. |
| سایر | ۲/. تا ۵/. |
چند راه ساده برای پاک‌سازی شکم با روغن کرچک
۱. روغن کرچک و شیر
ترکیب این دو ماده درمان خانگیِ فوق‌العاده‌ای برای پاک‌سازی شکم به‌وجود می‌آورد که می‌تواند در درمان نفخ شکم، درمان سندرم روده تحریک پذیر و سایر مشکلات روده‌ای همچون ترش‌کردن (یکی از شایع‌ترین علائم رفلاکس معده) و یبوست مؤثر باشد.
یک قاشق چای‌خوری روغن کرچک را به نصف لیوان شیر اضافه کنید و هفته‌ای یک‌بار با معده‌ی خالی بخورید.
۲. روغن کرچک و آب‌پرتقال
یک درمان خانگی مکمل برای مسمومیت شدید غذایی و یبوست، استفاده از روغن کرچک همراه با آب‌پرتقال است. برای این منظور روغن کرچک و آب‌پرتقال را به نسبت مساوی باهم ترکیب کرده و خوب هم بزنید؛ سپس با معده‌ی خالی میل کنید. ۲۰ دقیقه‌ی بعد آب گرم بنوشید و ۳ تا ۵ بار هر بیست دقیقه نوشیدن آب گرم را تکرار کنید. بعد از اینکه شکم پاک‌سازی شد و احساس سبکی کردید، ماست بخورید. با این روش سموم شکم دفع می‌شود. سم‌زدایی روش خوبی برای درمان سوزش معده و ترش‌کردن است.
۳. سم‌زدایی با روغن کرچک
برای سم‌زدایی شکم، روغن کرچک را روی تمام سطح شکم خود بمالید. شکم خود را با پارچه‌ی تمیز یا شکم‌بند، ببندید. یک حوله‌ی تمیز هم به دور شکم ببندید و کیسه‌ی آب‌گرم را به‌مدت ۴۵ دقیقه تا یک ساعت درون حوله قرار دهید. این شیوه‌ی سم‌زدایی به رفع گرفتگی‌های معده و درمان حالت تهوع ناشی از سنگینی معده، ترشا، گاز معده و نفخ کمک می‌کند.
۴. روغن کرچک و آب گرم
برای پاک‌سازی معده و روده از باکتری‌های مضر، از ترکیب آب گرم و روغن کرچک استفاده کنید. با این روش باکتری‌های مفید جایگزین باکتری‌های مضر می‌شوند. باکتری‌های مفید به هضم بهتر غذا کمک می‌کنند و باعث کاهش ترش‌کردن و نفخ می‌شوند. تقریبا یک قاشق چای‌خوری روغن کرچک را با یک لیوان آب گرم ترکیب کنید و دوبار در هفته با معده‌ی خالی میل کنید. این روش یک درمان خانگی قدیمیِ هندی است که برای بهبود سوخت و ساز بدن استفاده می‌شود.
۵. روغن کرچک و زنجبیل
خواص زنجبیل برای سلامتی بسیار زیادند. زنجبیل خردشده را در آب‌جوش بریزید و با شعله‌ی متوسط به‌مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. دم‌نوش زنجبیل را از صافی عبور بدهید و یک قاشق چای‌خوری روغن کرچک را به آن اضافه کنید. این دم‌نوش را به‌مدت یک هفته با معده‌ی خالی میل کنید. این ترکیب به‌مرور به بهبود گوارش کمک می‌کند.
هشدار: عوارض استفاده از روغن کرچک
سازمان غذا و داروی آمریکا روغن کرچک را به‌عنوان یک ماده‌ی بی‌خطر و کاربردی شناخته است. اما این ماده دارای عوارضی است که باید با احتیاط مصرف شود.
قبل از استفاده از این ماده آن را روی بازوی خود تست کنید تا از نداشتن آلرژی نسبت به آن مطمئن شوید. چند قطره از این روغن را روی بازوی خود بریزید و اجازه بدهید به‌مدت یک شب روی پوست‌تان بماند. اگر دچار خارش، قرمزی و حساسیت پوستی نشدید می‌توانید از آن استفاده کنید.
مصرف روغن کرچک موجب تهوع، شکم‌درد، اسهال و ضعف می‌شود. اگر این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید.
روغن کرچک در زنان باردار، باعث شروع دردهای زایمان می‌شود؛ به همین دلیل استفاده از این روغن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. به دلیل تداخل دارویی بهتر است قبل از استفاده از آن با پزشک خود مشورت کنید.
