به زمانی فکر کنید که انگیزه زیادی پیدا کردید تا کاری را شروع کنید یا به تلاش‌کردن ادامه دهید. این انگیزه چطور در شما شکل گرفت؟ چه کسی یا چه کسانی این انگیزه را در شما ایجاد کردند؟ اگر فرد یا افرادی باعث شدند تا شما پرانگیزه شوید، احتمالا رهبران الهام‌بخشی بوده‌اند که با کلام یا رفتار خود این انگیزه را در شما ایجاد کرده‌اند. چطور برخی افراد می‌توانند چنین اثری بر ما و خیلی‌های دیگر بگذارند؟ این رهبران چه ویژگی‌هایی دارند که آنها را با سایرین متمایز می‌کند؟ آیا ما نیز می‌توانیم به رهبری رویایی مانند آنها تبدیل شویم؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها، تا پایان این مقاله با ما همراه شوید.
سبک رهبری رویایی چیست؟
رهبری رویایی یا الهام‌بخش رهبری بر اساس توانایی انتقال رؤیای آینده به دیگران برای ایجاد انگیزه در آنهاست. این سبک رهبری گاهی رهبری تحول‌آفرین نیز نامیده می‌شود، زیرا می‌تواند کل سازمان یا تیم را به‌گونه‌ای تغییر دهد که برای رسیدن به هدف (رؤیای ارائه‌شده) سازگار شود.
رهبران الهام‌بخش پیچش مو را می‌بینند و مسیر رسیدن به اهداف والا را برای سازمان خود ترسیم می‌کنند. گرچه این مفهوم ظاهرا ساده به نظر می‌رسد، بسیاری از رهبران قادر به دیدن همین افق‌های بلند نیستند و به همین دلیل شکست می‌خورند.
ویژگی‌های رهبر رؤیایی چیست؟
رهبران بسته به رده خود در هر سازمان، سبک‌ها و مهارت‌های متفاوتی دارند. بااین‌حال رهبران رده‌بالای سازمان که اغلب وظیفه ترسیم افق‌ها و تعیین خط مشی‌ها را بر عهده دارند، باید توانایی آینده‌نگری داشته باشند. می‌دانید رهبر الهام‌بخش و رؤیابین چه ویژگی‌هایی دارد؟ آنها را در ادامه معرفی کرده‌ایم.
۱. انگیزه‌بخش هستند
مهم‌ترین ویژگی رهبران رویایی توانایی بیدارکردن انگیزه‌ها و ظرفیت‌های خفته زیردستان است. آنها علاوه بر چیره‌دستی در سخنرانی‌های انگیزشی، این کار را با الگوی عملی نشان می‌دهند، یعنی ضمن ترسیم افق‌های روحیه‌بخش، جلوتر از دیگران در مسیر کسب اهداف گام برمی‌دارند.
۲. کل‌نگری و برنامه‌ریزی استراتژیک دارند
رهبران الهام‌بخش خود را درگیر جزئیات کار نمی‌کنند. آنها طرح‌ها و برنامه‌های کلی را طراحی می‌کنند. در این میان ممکن است عقب‌گرد‌هایی نیز در اجرای عملی جزئیات برنامه‌ها رخ دهد، اما آنها بر افق‌های بلند و حل مشکلات بزرگ‌تری تمرکز می‌کنند که ممکن است در مسیر رسیدن به اهداف پیش آیند.
۳. ذهنیت پیشگام و جست‌وجو‌گر دارند
رهبر رؤیایی خیلی زودتر از دیگران متوجه اهمیت یک ایده برای تغییرات بزرگ می‌شود. از این رو کسانی که می‌توانند پیش از آنکه تغییرات از راه برسند، آنها را پیش‌بینی و برای استفاده از آنها ایده‌یابی کنند، گزینه مناسبی برای رهبری در سطوح بالاترند. این افراد همواره دنبال دانش جدید برای فهم بهتر آینده می‌گردند.
۴. هوش هیجانی زیادی دارند
رهبر کارآمد برای آنکه بتواند نیروهای خود را مدیریت و هدایت کند، باید هوش هیجانی زیادی داشته باشد. هوش هیجانی به‌معنای توانایی شناخت و مهار عواطف و احساسات خود و دیگران است. برای آنکه بتوان رؤیای آینده را به دیگران انتقال داد، باید از مهارت‌هایی مانند فن سخنوری و زبان بدن برای انتقال شور و شوق به دیگران استفاده کرد. همه اینها بخشی از مهارت‌های هوش عاطفی هستند که رهبر رویایی باید آنها را داشته باشد.
۵. شخصیت کاریزماتیک دارند
شخصیت کاریزماتیک فردی است که وقتی در جمع باشد، توجه‌ها را به خود جلب می‌کند؛ نه به‌خاطر اینکه ظاهری جذاب دارد، بلکه به‌خاطر نحوه صحبت‌کردنش و چه بسا این رهبران ظاهری ساده و معمولی داشته باشند. رهبران رؤیایی که شخصیت کاریزماتیک دارند به‌راحتی دل اعضای سازمان را به دست می‌آورند، به آنها انگیزه می‌دهند و آنها را به تلاش‌کردن ترغیب می‌کنند. این رهبران به صدای سازمان خود تبدیل می‌شوند و محبوبیت زیادی بین اعضا دارند.
۶. برای رسیدن به اهداف مصرند
رهبران رؤیایی برای کسب اهداف جلوتر از دیگران حرکت را شروع می‌کنند. آنها در پیگیری اهداف مصرند و به کمتر از آنچه شایسته می‌دانند، راضی نمی‌شوند. این رهبران دیگران را تشویق می‌کنند تا تمام توانایی‌های خود را به کار گیرند. کنارکشیدن و خسته‌شدن در مرام این رهبران نیست. حتی با وجود عقب‌گرد‌ها و شکست‌ها، آنها قادرند دوباره انرژی خود را بازیابند و به مسیر برگردند.
۷. شجاع‌اند
به‌چالش‌کشیدن روزمرگی‌ها و تحول‌آفرینی شجاعت زیادی می‌‌طلبد. رهبران الهام‌بخش این شجاعت و ریسک‌پذیری را دارند که مسیر‌های گذشته را کنار بگذارند و با ترسیم یک مسیر جدید، در آن گام بردارند. آنها از تغییر نمی‌ترسند و دیگران را نیز با خود همراه می‌کنند.
چند نمونه از رهبران رؤیایی
هنگام برشمردن نام رهبران الهام‌بخش، می‌توان کسانی مانند استیو جابز، ایلان ماسک و رهبران بزرگ دنیای کسب‌وکارها را نام برد. مثلا استیو جابز شرکت اپل را به‌گونه‌ای رهبری کرد که این شرکت توانست تحولاتی اساسی در ارتباطات ایجاد کند. ماسک نیز در سال‌های اخیر پیشگام فناوری فضایی خصوصی بوده است. رؤیای او برای سکونت انسان در کره مریخ الهام‌بخش شرکت اسپیس ایکس و پروژه‌های بزرگ آن است.
بعضی از رهبران رؤیایی خارج از دنیای کسب‌وکار نیز عبارت‌اند از گاندی، ماندلا و روزولت. این رهبران سیاسی الهام‌بخش و هدایتگر تحولات بزرگ در کشورهای هند، آفریقای جنوبی و ایالات متحده آمریکا شدند.
چطور مهارت‌های رهبری رؤیایی را کسب کنیم؟
اگر رؤیای رهبری یک سازمان را در سر می‌پرورانید، باید مهارت‌های زیادی کسب کنید و شایستگی خود را به دیگران نشان دهید. در این بخش سراغ راهکارها و پیشنهادهایی می‌رویم که در مسیر تبدیل‌شدن به رهبری رؤیایی به شما کمک می‌کنند.
۱. مهارت تعیین هدف را یاد بگیرید
همان طور که گفته شد، کار اصلی رهبران رؤیایی تعیین اهداف عالی است، اما چگونه می‌توانید چنین اهدافی را ترسیم کنید؟ این اهداف باید چه ویژگی‌هایی داشته باشند؟ هر هدفی باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:
- مشخص و روشن باشد.
- قابل‌اندازه‌گیری باشد.
- دست‌یافتنی باشد.
- مربوط به حوزه‌ای باشد که در آن هدف‌گذاری می‌کنید.
- بازه زمانی مشخصی داشته باشد.
بدون این ویژگی‌ها هدف‌گذاری شما ناقص است. مثلا چگونه می‌توانید بفهمید چقدر به هدف نزدیک شده‌‌اید وقتی هیچ معیاری برای اندازه‌گیری آن وجود ندارد؟ چطور می‌خواهید دیگران را به تلاش‌کردن تشویق کنید وقتی نمی‌دانید در چه مدتی قرار است تلاش‌های شما و اعضای گروه نتیجه بدهد؟
۲. به تصویر بزرگ‌تر و افق‌های دور فکر کنید
رهبران رؤیایی باید ذهنی باز برای دیدن فرصت‌ها و نیازهای آینده داشته باشند. رهبرانی که نیازهای بازار را بهتر از دیگران درک می‌کنند، به‌احتمال زیاد موفق‌ترند. برای بازترکردن ذهن خود، باید از فضای بسته زندگی خود خارج شوید و با دیگران تعامل کنید. این دیگران می‌توانند افرادی کاملا متفاوت با شما باشند. با گفت‌وگو با افراد متعدد از آنها یاد می‌گیرید و می‌فهمید که چه نیازهایی وجود دارند که تاکنون کسی برای رفع آنها اقدام نکرده است. روش دیگر سفرکردن و بازدید از مناطق و فرهنگ‌های مختلف است. درنهایت مطالعه نیز دانش و دریچه ذهن شما را وسیع‌تر می‌کند.
۳. مهارت‌های ارتباطی و تأثیرگذاری خود را تقویت کنید
مهارت ارتباط برقرارکردن با دیگران و دادن انگیزه به آنها از مهم‌ترین مهارت‌های رهبری رویایی است. برای تقویت این مهارت‌ها، می‌توانید از یک مربی شخصی کمک بگیرید. همچنین هنگام ارتباط بر ارسال پیامی شفاف، منسجم و مختصر تمرکز کنید. اگر بتوانید به‌درستی منظور خود را به دیگران انتقال دهید، آنها رغبت بیشتری برای همراه‌شدن با شما خواهند داشت.
تأثیرگذاشتن بر دیگران نیاز به زمان دارد. به این منظور، باید ارتباطی پایدار و قوی با دیگران ایجاد کنید. تدوام ارتباط باعث ایجاد اعتماد می‌شود. اعتماد نیز به‌نوبه خود فضای لازم برای تأثیرگذاری را باز می‌کند.
۴. بر ترس از شکست غلبه کنید
صرف‌نظر از سبک و جایگاه رهبری، همه رهبران در مقطعی از کار خود شکست می‌خورند. از آنجایی که این امر اجتناب‌ناپذیر است، باید ترس از شکست را شکست دهید! بهترین رهبران کسانی هستند که می‌دانند ممکن است در جایی شکست بخورند، بااین‌حال همچنان به تلاش‌کردن و تسلیم‌نشدن ادامه می‌دهند.
در صورتی که حس کردید اضطراب و ترس از شکست شما را فرا گرفته است یا شکست به‌زودی رخ می‌دهد، با کمک تمرینات ذهن آگاهی شرایط را بپذیرید و مهارت تاب آوری خود را افزایش دهید.
۵. افق‌های بلند را با مشارکت دیگران تبیین کنید
درنهایت آنچه شما را به یک رهبر رؤیایی موفق تبدیل می‌کند، ترسیم اهداف والا و آرمان‌ها برای دیگران است. اما در این مسیر نباید فردی عمل کنید و از درک دیگران غافل شوید. از سایر اعضا بخواهید نظر خود را درباره ایده‌هایتان با شما در میان بگذارند. مشارکت آنها در این اهداف احساس تعلق و انگیزه آنها برای تلاش‌کردن را بیشتر می‌کند.
جمع‌بندی
رهبری که بینش خوبی دارد، می‌تواند انگیزه تیم خود را به‌شدت افزایش دهد. وقتی چنین رهبری بتواند اهداف دقیقی تعیین کند، آنها را به‌درستی برای دیگران تبیین و نقشه راه رسیدن به اهداف را ترسیم کند، می‌تواند سازمان خود را به موفقیت برساند.
گرچه رسیدن به چنین جایگاهی در رهبری شاید قابل‌تقلید نباشد، پرورش برخی مهارت‌های اساسی مانند تفکر کلی‌نگر و هوش هیجانی زمینه را برای تبدیل‌شدن به چنین رهبری فراهم می‌کند.
این مجموعه حاصل تجربیات اساتید هاروارد است که هر یک، از کارآفرینان و مشاوران بزرگ در دنیا هستند.
