ناخنک چشم بافتی گوشتی و صورتی‌رنگ است که از گوشه چشم نزدیک بینی به سمت دیگر چشم پیشروی می‌کند. اگر ناخنک به قرنیه چشم برسد، ممکن است بینایی فرد را مختل کند. هرآنچه لازم است درباره ناخنک بدانید، در این مقاله خواهید خواند. با ما همراه باشید.
ناخنک چیست؟
ملتحمه غشای شفافی است که سفیدی چشم را می‌پوشاند و به قسمت شفاف چشم، یعنی قرنیه، ختم میشود. رشد ضایعه‌ای گوشتی و برجسته روی ملتحمه چشم، ناخنک یا چشم موج‌سوار نامیده میشود. دلیل انتخاب نام مستعار «چشم موج‌سوار» این است که افرادی مثل موج‌سواران که بیشتر در معرض نور خورشید و باد هستند دچار این بیماری میشوند.
ناخنک از ۲ واژه یونانی «pteryx» به‌معنای «بال» و «pterygion» به‌معنای «باله» گرفته شده است. ناخنک ضخیم‌شدن بال‌مانند یا مثلثی‌شکل ناحیه‌ای از بافت ملتحمه است و ممکن است ۱ یا هر ۲ چشم فرد را درگیر کند، اما نه هم‌زمان. وقتی هر ۲ چشم دچار ناخنک شوند، این عارضه ناخنک دوطرفه نامیده میشود.
گرچه ناخنک بیماری جدی یا سرطانی نیست، ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شود که بخشی از قرنیه فرد را بپوشاند. پوشاندن قرنیه ممکن است روی بینایی اثر بگذارد و در موارد نادر قرنیه فرد را زخمی کند. اگر ناخنک درمان نشود، ممکن است فرد بینایی‌اش را از دست بدهد.
علائم ناخنک چشم
علائم ناخنک از خفیف تا شدید متغیرند؛ علائم اولیه عبارت‌اند از:
- ایجاد ضایعه گوشتی و صورتی‌رنگ در گوشه چشم؛
- قرمزی و تورم چشم؛
- خشکی و خارش چشم؛
- احساس وجود شن و ماسه داخل چشم؛
- آبریزش چشم؛
- ظاهر ناخوشایند چشم به‌علت گسترش ضایعه؛
- تاری دید یا دوبینی (اگر به قرنیه گسترش یابد).
علل ناخنک چشم
قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض نور فرابنفش (UV) خورشید رایج‌ترین علت ابتلا به ناخنک چشم است. تحریک چشم ناشی از هوای گرم و خشک، باد و گردوغبار علت دیگر بروز این عارضه است.
تشخیص ناخنک چشم
پزشک میتواند با استفاده از «لامپ شکاف» ناخنک را تشخیص دهد. لامپ شکاف نوعی میکروسکوپ است که خطی باریک از نور را روی چشم فرد متمرکز می‌کند. معاینه با لامپ شکاف بخشی طبیعی از معاینه چشم است. سایر روش‌های تشخیص ناخنک عبارت‌اند از:
- تست حدت بینایی: پزشک با این تست بررسی می‌کند که فرد چقدر از حروف یا نمادها را در نموداری در فاصه ۶متری می‌بیند.
- توپوگرافی قرنیه: این تست نوعی روش عکس‌برداری است که برای ایجاد نقشه سه‌بعدی از سطح قرنیه از رایانه استفاده می‌کند.
همچنین ممکن است پزشک از چشم فرد عکس بگیرد تا تغییرات رشد ناخنک در طول زمان را ارزیابی کند یا آزمایش‌های دیگری را برای رد سایر بیماری‌ها (از جمله سرطان‌هایی که بر سلامت چشم اثر می‌گذارند) تجویز کند.
درمان ناخنک چشم
اگر علائم فرد آزاردهنده نباشد یا ناخنک در بینایی‌اش اختلالی ایجاد نکند، نیازی به درمان نیست. پزشک با معاینه چشم مقدار گسترش ناخنک و تأثیر ناخنک بر بینایی را ارزیابی می‌کند و مشخص می‌کند که به درمان نیاز دارد یا نه.
۱. داروهای مسکن
اگر وجود این ضایعه برای فرد آزاردهنده باشد، پزشک پماد چشمی بدون نسخه یا قطره اشک مصنوعی تجویز خواهد کرد. بهترین قطره برای ناخنک چشم و کاهش درد، قرمزی، خارش و تورم قطره استروئید چشمی است.
۲. جراحی
ممکن است گاهی پزشک برای درمان ناخنک جراحی را پیشنهاد کند. شرایطی که باعث میشوند فرد نیاز به جراحی داشته باشد، عبارت‌اند از:
- قطره‌ها و پمادهای چشمی علائم فرد را تسکین ندهند.
- ناخنک آن‌قدر بزرگ شده باشد که دید فرد را مختل کرده باشد.
- ناخنک به‌سمت قرنیه گسترش یافته باشد و انحنای آن را تغییر دهد و باعث آستیگماتیسم شود. آستیگماتیسم یکی از عوارض ناخنک چشم است.
عمل جراحی معمولا ۳۰ دقیقه تا ۱ ساعت طول می‌کشد و اقداماتی که ممکن است در جراحی انجام شوند، عبارت‌اند از:
- برداشتن ناخنک؛
- برداشتن ناخنک و قراردادن ورقه‌ای از «غشای آمنیوتیک» روی ناحیه آسیب‌دیده؛
- برداشتن ناخنک و پوشاندن ناحیه آسیب‌دیده با یک تکه سالم ملتحمه (جراحی اتوگرافت). ملتحمه سالم معمولا از پشت پلک بالایی گرفته میشود. این بهترین روش برای از بین بردن ناخنک چشم است.
خطرات و عوارض جراحی عبارت‌اند از:
- بازگشت ناخنک پس از برداشتن آن. برای جلوگیری از رشد ناخنک، باید قطره‌های استروئیدی تجویزشده را مصرف کنید و از قرارگرفتن در معرض نور خورشید اجتناب کنید.
- دوبینی مداوم که نیاز به جراحی دارد.
- ایجاد کیست یا عفونت چشم.
- خشکی چشم.
۳. داروهای خانگی
امتحان‌کردن داروهای خانگی ایمن‌ترین گزینه است، اما باید توجه کنید که درمان خانگی ناخنک چشم فقط برای موارد خفیف و پس از مشورت با پزشک توصیه میشود.
- آلوئه‌ورا: ژل گیاه آلوئه‌ورا خواص ضدالتهابی دارد که ممکن است قرمزی و تورم ناشی از ناخنک را کاهش دهد. کافی است ژل را مستقیما روی ناحیه آسیب‌دیده چشم بمالید.
- چای سبز: چای سبز حاوی ترکیباتی است که خواص ضدالتهابی دارند و ممکن است اندازه ناخنک را کوچک‌تر کنند. چای سبز کیسه‌ای را چند دقیقه در آب داغ خیس کنید، سپس بگذارید خنک شود و چند دقیقه آن را روی چشم آسیب‌دیده بگذارید.
- بابونه: بابونه خواص ضدالتهابی و ضدحساسیت دارد و ممکن است علائم ناخنک را تسکین دهد. چای بابونه کیسه‌ای را چند دقیقه در آب داغ قرار دهید، سپس بگذارید خنک شود و آن را چند دقیقه روی چشم آسیب‌دیده بگذارید.
- روغن کرچک: روغن کرچک خواص ضدالتهابی و ضدباکتریایی دارد که ممکن است التهاب ناشی از ناخنک را کاهش دهد. ۱ قطره روغن کرچک را ۲ بار در روز به‌مدت چند هفته روی چشم آسیب‌دیده بمالید.
- عسل: عسل برای انواع مشکلات سلامتی از جمله مشکلات چشم استفاده میشود. ریختن ۱ قطره عسل خالص در چشم هنگام خواب، ممکن است از بدترشدن ناخنک جلوگیری کند.
- گلاب: برای تسکین درد ناشی از فشار چشم، پنبه‌ای آغشته‌شده به گلاب را روزانه به‌مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی چشم‌ها نگه دارید. همچنین می‌توانید ۱ قطره گلاب داخل چشم بریزید.
پیشگیری از ناخنک چشم
می‌توانید با انجام اقدامات پیشگیرانه احتمال ابتلا به ناخنک را کاهش دهید یا در صورت ابتلا به ناخنک، جلوی گسترش آن را بگیرید یا از ایجاد مجدد آن پس از عمل جراحی پیشگیری کنید، این اقدامات عبارت‌اند از:
- برای محافظت از چشمان خود در برابر اشعه فرابنفش، زمانی که زیر نور خورشید هستید از عینک آفتابی یا کلاه لبه‌پهن استفاده کنید. حتی در روزهای ابری هم عینک آفتابی بزنید.
- برای مرطوب نگه‌داشتن چشم از اشک مصنوعی استفاده کنید، به‌خصوص اگر در منطقه‌ای با آب‌وهوای خشک زندگی می‌کنید.
سؤالات رایج درباره ناخنک چشم
– آیا فردی که ناخنک دارد، میتواند از لنزهای رنگی استفاده کند؟
خیر، لنزهای تماسی ممکن است چشم را تحریک کنند و بهتر است فرد مبتلا به ناخنک از آنها استفاده نکند.
– آیا ناخنک چشم از بین میرود؟
خیر، ناخنک بهخودیخود از بین نخواهد رفت. ناخنک کوچک تا زمانی که رشدش متوقف شود، هرگز برای چشم مشکلی ایجاد نمیکند. در بیشتر موارد، تنها راهکار برای برداشتن کامل ناخنک جراحی است.
– تفاوت ناخنک با آب مروارید چیست؟
ناخنک رشد بیش از حد خود بافت ملتحمه است و منجر به ایجاد یک ناحیه برجسته روی ملتحمه (غشای شفافی که تمام جلوی چشم شما را می‌پوشاند.) میشود. درحالیکه به‌سبب آب مروارید عدسی چشم کدر میشود؛ عدسی پشت عنبیه (قسمت رنگی چشم) قرار دارد.
– تفاوت ناخنک و پینگوکولا چیست؟
هر دو روی ملتحمه چشم رشد میکنند. پینگوکولا ضایعه زرد یا سفیدی است که روی سفیدی چشم رشد می‌کند و گسترش می‌یابد. پینگوکولا معمولا روی ملتحمه می‌ماند، به‌سمت قرنیه رشد نمیکند و معمولا علائمی ایجاد نمیکند یا نیاز به برداشتن ندارد. درحالیکه ناخنک ضایعه‌ای گوشتی است که رگ‌های خونی زیادی درون خودش دارد، ممکن است کوچک بماند یا رشد کند و روی قرنیه پخش شود.
– چه افرادی بیشتر مستعد ناخنک چشم هستند؟
حدود ۱۲درصد از مردم جهان به ناخنک مبتلا میشوند. افرادی که زمان زیادی را بدون محافظ چشم خارج از منزل سپری میکنند، بیشتر مستعد ابتلا به ناخنک چشم هستند. این بیماری بیشتر در افراد مسن (بالای ۸۰ سال) دیده میشود و کودکان بهندرت به ناخنک مبتلا میشوند.
– آیا عمل ناخنک چشم نیاز به بیهوشی دارد؟
جراحی ناخنک معمولا با بیحسی موضعی و تزریق آرامبخش انجام می شود. بااینحال، در صورت نیاز بیمار میتواند درخواست بیهوشی کند.
کلام آخر
گرچه ناخنک عجیب و حتی ترسناک به نظر می‌رسد، واقعا بیماری چشمی جدی و خطرناکی نیست. حتی ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد. اگر ناخنک به قرنیه هم گسترش پیدا کند و روی قرنیه را بپوشاند، ممکن است دید فرد را مختل یا تار کند. گاهی ناخنک قرنیه فرد را زخمی می‌کند، گرچه این اتفاق نادر است. جای زخم اگر جزئی باشد، درمان‌پذیر است و در صورتی که زخم عمیق باشد، آسیب به قرنیه ممکن است باعث نابینایی شود. معمولا موارد ابتلا به ناخنک چشم جزئی هستند یا در صورت نیاز با دارو یا جراحی درمان میشوند. اگر دچار علائم بیماری ناخنک چشم هستید، سریع به چشم‌پزشک مراجعه کنید تا با معاینه وضعیت سلامت چشم شما را بررسی کند.
تابه‌حال دچار ناخنک چشم شده‌اید؟ لطفا تجربیات و نظرات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
