بیشتر بچه‌ها در کودکی از لولو یا همان هیولای زیر تخت می‌ترسند و بیشتر مواقع منشأ این ترس رایج بازی‌های کامپیوتری و شبکه‌های اجتماعی‌اند. می‌دانید وقتی فرزندتان می‌گوید با خاموش‌کردن چراغ‌ها هیولا از زیر تخت بیرون می‌آید و می‌خواهد او را بخورد، چطور او را آرام کنید؟ می‌دانید چطور باید فرزندتان را متقاعد کنید که هیچ لولو و هیولایی وجود ندارد؟ برای دانستن پاسخ درست این سؤال‌ها و نحوه مهار این نوع ترس کودک در این مقاله با ما همراه باشید.
ترس از لولو یا هیولا چیست؟
ترس از تاریکی، به‌خصوص تنهاماندن در تاریکی، یکی از رایج‌ترین ترس‌های کودکان است. بر اساس پژوهشی که در سال ۲۰۱۵ در مجله بین‌المللی روان‌شناسی منتشر شد، این ترس لزوما به‌خاطر تاریکی نیست، بلکه بیشتر ترس از شب است. به‌عقیده محققان، شب زمانی است که کابوس‌ها و ترس‌های کودکان بیشتر خودنمایی می‌کنند.
بیشتر کودکان یاد گرفته‌اند که با گریه‌کردن توجه بزرگ‌سالان را به خود جلب کنند و از خطرات شبانه ایمن بمانند. اضطرابی که هنگام خواب سراغ بچه‌ها می‌آید باعث تقویت تخیل آنها می‌شود و به همین دلیل است که فکر می‌کنند اگر ثانیه‌ای تنها بمانند، لولو یا هیولایی که زیر تخت پنهان شده است بیرون می‌آید. البته فرهنگ و رسانه‌هایی مانند کتاب‌ها، فیلم‌ها یا بازی‌های ویدئویی نیز در پرورش تخلیل کودکان درباره هیولاها نقش دارند.
گرچه بسیار ناراحت‌کننده و آزاردهنده است که بارها کودک را به تخت برگردانید و او را متقاعد کنید هیچ لولو یا هیولایی زیر تختش پنهان نشده است، شناختن ترس‌های مرتبط با سن کودک باعث می‌شود این دوران را راحت‌تر و با درک بیشتر پشت‌سر بگذارید.
ترس‌های متناسب با سن کودک
معمولا ترس‌های دوران کودکی منطقی نیستند، اما واقعی‌اند.
۱. کودکان نوپا
کودکان ۲ تا ۳ساله ممکن است از هر چیزی که درکش نکنند، بترسند. این کودکان با دیدن چیزهای غیرآشنا یا غیرقابل‌درک ممکن است شروع به گریه کنند.
۲. پیش‌دبستانی‌ها
در ۳ تا ۵سالگی، کودکان از خطرات خیالی می‌ترسند مانند وجود هیولا زیر تخت. کودکان در این سن قادر نیستند دنیای واقعی و تخیل را از هم تفکیک کنند و تخیلات آنها به ترسشان دامن می‌زند.
۳. دبستانی‌ها
بیشتر ترس‌های دوران دبستان ترس‌های واقعی‌اند. کودکان در این سن ممکن است از چیزهایی مانند رعدوبرق، پارس سگ یا آتش بترسند یا نگران سلامت والدین و امنیت خودشان باشند. حتی ممکن است هنوز هم کمی دچار اضطراب خواب شوند.
به‌مرور زمان با رشد کودکان درک آنها از جهان هم افزایش می‌یابد و ترس‌های غیرمنطقی درباره هیولاهایی که زیر تخت زندگی می‌کنند کم‌کم ناپدید می‌شوند.
چطور به فرزندمان کمک کنیم با ترس از لولو کنار بیاید؟
همدلی زمانی که کودک ترسیده و هراسان است، بسیار تأثیرگذار است. در این قسمت از مقاله درباره راهکارهایی صحبت می‌کنیم که می‌توانید برای همدلی با کودک به کار بگیرید.
۱. احساسات فرزندتان را تأیید کنید
به‌جای اینکه بگویید «نترس»، بگویید «می‌دونم الان ترسیدی». این عبارت بیانگر این پیام است که ترسیدن اشکالی ندارد. کودک را به تلاش برای جلب‌توجه متهم نکنید. با سرزنش کودک فقط اوضاع را بدتر می‌کنید. کافی است بپذیرید که او ترسیده و به شما پناه آورده است؛ حتی اگر به‌نظرتان ترسش بیهوده و ناشی از تخیلاتش باشد.
۲. از بازی‌های نمایشی استفاده کنید
فرزندتان را تشویق کنید که از حیوانات عروسکی یا اسباب‌بازی‌های دیگرش استفاده کند تا به شما نشان دهد که چطور می‌تواند با ترس از لولو یا هیولا کنار بیاید. ممکن است پسر شجاعی را به تصویر بکشد که هیولاها را می‌ترساند یا دختری را که یاد می‌گیرد برای راحت‌خوابیدن و نترسیدن آواز بخواند. کودک به‌کمک بازی نمایشی می‌تواند راه‌حل‌های خلاقانه خود را پیدا کند.
۳. کودک را به انجام کارهای هنری تشویق کنید
تشویق کودکان به نقاشی‌کشیدن از هیولاها یا ترسیم تصویری از احساس آنها هنگام تلاش برای خوابیدن، روش دیگری برای بیان ترس آنهاست. علاوه‌بر این، انجام کارهای هنری باعث می‌شود بچه‌ها کم‌کم بر ترس‌هایشان غلبه کنند. صحبت‌کردن درباره نقاشی یا سایر آثار هنری او ممکن است باعث شود کودک احساس امنیت بیشتری کند.
۴. با هم زیر تخت را نگاه کنید
قبل از خاموش‌کردن چراغ‌ها، از کودک بپرسید «می‌خوای با هم زیر تخت رو نگاه کنیم؟» اگر اظهار تمایل کرد، با استفاده از چراغ‌قوه زیر تخت و تمام زوایای اتاق را بررسی کنید. بررسی مکان‌هایی که بچه‌ها فکر می‌کنند هیولاها در آنها کمین کرده‌اند، به آنها کمک می‌کند تا با ترس‌هایشان مقابله کنند.
۵. ماندن در تاریکی را تمرین کنید
انجام کارهای سرگرم‌کننده زمانی که چراغ‌ها خاموش است، باعث می‌شود کودک متوجه شود تاریکی آن‌قدرها هم ترسناک نیست. مثلا در حالی که چراغ‌ها خاموش است و کودک دراز کشیده، برایش داستان‌هایی از دوران کودکی خود بگویید. همچنین می‌توانید قبل از خواب به ستاره‌ها و ماه نگاه کنید و با کمک هم صور فلکی را پیدا کنید. هدف از انجام این فعالیت‌ها این است که نشان دهید تاریکی چیز بدی نیست.
۶. اجازه دهید خود کودک ترسش را مهار کند
از فرزندتان بپرسید چه چیزهایی باعث می‌شوند احساس شجاعت کند و سپس در صورتی که پیشنهادهایش منطقی بودند، اجازه دهید این کارها را انجام دهد. انجام کارهایی که از نظر کودک باعث احساس شجاعت می‌شوند، باعث می‌شود مهارت حل مسئله را بیاموزد. فرقی نمی‌کند این کار خوابیدن با حیوان عروسکی باشد یا پوشیدن لباس‌خواب ابرقهرمانی، این کار باعث می‌شود احساس بهتری داشته باشد.
۷. چراغ خواب را روشن بگذارید
گاهی اوقات وجود کمی نور اضافی در اتاق‌خواب ممکن است ترس کودک را کاهش دهد. البته این نور باید نور کم و ملایمی باشد که ریتم شبانه‌روزی کودک را مختل نکند.
۸. مشکلات رفتاری را برطرف کنید
وقتی کودک از رختخوابش بیرون می‌آید، او را به رختخواب برگردانید. اگر درباره زمان خوابیدن بحث می‌کند و می‌گوید خوابش نمی‌آید، اجازه کار دیگری جز خواب به او ندهید. درست است که باید با کودک همدلی کنید، اما لازم است به مشکلات رفتاری قبل از خواب هم رسیدگی کنید. اگر کودک عادت کند هر شب دیر بخوابد، ساعت خواب او به هم خواهد خورد و هرشب موقع خواب خانه به میدان جنگ تبدیل خواهد شد.
۹. استفاده از شبکه‌های اجتماعی را برای کودک محدود کنید
دسترسی فرزندتان به رسانه‌هایی را که شامل خشونت یا چیزهای ترسناک‌اند، محدود کنید. همچنین برنامه‌هایی را که کودک قبل از خواب می‌بیند بررسی کنید و قبل از خواب برایش داستان‌هایی که هیولا یا حیوانات ترسناک دارند، نخوانید.
۱۰. روتین آرامش‌بخش قبل از خواب ایجاد کنید
حمام‌کردن، کتاب‌خواندن و صحبت‌کردن با کودک فعالیت‌های مفیدی برای قبل از خوابیدن هستند. وجود روتین آرامش‌بخش قبل از خواب باعث می‌شود کودک سریع‌تر بخوابد و وقتی برای فکرکردن به هیولای زیر تخت نداشته باشد!
۱۱. برای کودک کتاب‌های غلبه بر ترس از تاریکی را بخوانید
طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۵، خواندن کتاب‌هایی درباره غلبه بر ترس از تاریکی باعث کاهش ترس‌های شبانه در کودکان می‌شود.
کارهایی که نباید انجام بدهید
همدردی‌کردن با کودک هنگامی که به‌شدت ترسیده، مهم‌ترین کاری است که باید انجام دهید. البته برخی از راهکارهای تربیتی ممکن است درنهایت نتیجه معکوس داشته باشند و باعث بیشترشدن ترس فرزندتان شوند.
۱. مسخرهکردن کودک
مسخرهکردن ترس‌های فرزندتان نتیجه معکوس خواهد داشت. نباید طوری با او حرف بزنید یا رفتار کنید که شرمنده و خجالت‌زده شود. گرچه ترس از هیولای زیر تخت هم مانند بسیاری از ترس‌های ما بزرگ‌سالان واقعی نیست، باید پذیرفته شود. به احساسات فرزندتان احترام بگذارید و با او همدلی کنید.
۲. استدلال‌کردن با منطق خودتان
برای اینکه کودک را متقاعد کنید ترس از هیولای زیر تخت غیرمنطقی است، انرژی‌تان را هدر ندهید مخصوصا اگر فرزندتان نوپا یا در سنین پیش‌دبستانی است. منطق شما باعث کاهش ترس کودک نخواهد شد. باید با کودک مناسب سن و درک خودش حرف بزنید. به‌جای منطقی حرف‌زدن و استدلال‌کردن، به زبان خود کودک و در حد فهمش با او صحبت کنید.
۳. به‌رسمیت‌نشناختن احساسات کودک
گفتن جملاتی مانند «از این شیطنت‌ها دست بردار» یا «این که چیز مهمی نیست» کاملا بیهوده است. در عوض، تصدیق کنید که ترس فرزندتان واقعی است و به او نشان دهید که ترسش را درک می‌کنید.
۴. ترساندن کودک
مهم است که کودک به‌تدریج با ترس‌هایش روبه‌رو شود. ترساندن کودک و انجام کارهایی مانند حبس‌کردن او در اتاقش وقتی ترسیده است، فقط و فقط باعث تشدید ترس او خواهد شد. به‌جای رفتارهای خشونت‌آمیز مانند تنبیه‌کردن کودک، با مهربانی با او صحبت کنید و نشان دهید که همیشه کنارش هستید.
چه زمانی از متخصص کمک بگیریم؟
در بیشتر موارد، ترس از لولو یا هیولای زیر تخت با بزرگ‌ترشدن کودک از بین می‌رود، اما این به‌معنای ازبین‌رفتن ترس از تاریکی نیست. البته برای بچه‌های بزرگ‌تر طبیعی است که هنوز کمی از تاریکی بترسند. اگر به نظر می‌رسد ترس‌های فرزندتان باعث مختل‌شدن زندگی‌اش شده‌اند، بهتر است از مشاور یا روان‌شناس کمک بگیرید.
مشکلات خواب کودک ناشی از ترس از هیولا یا تاریکی ممکن است بر رفتار او در روز بعد اثر بگذارد. اگر ترس او از هیولا آن‌قدر زیاد است که در طول روز مدام درباره‌اش صحبت می‌کند یا تمام بازی‌هایش حول محور هیولاهای زیر تخت می‌چرخد، با متخصص کودک صحبت کنید. پزشک ممکن است به منظور بهبود خواب و کاهش ترس یا مشکلات رفتاری کودک راهکارهایی ارائه دهد.
کلام پایانی
با کمی مهربانی و خلاقیت می‌توانید به فرزندتان کمک کنید با ترس از تاریکی و لولو مقابله کند. در واقع کمک به کودک برای مهار این ترس‌ها باعث می‌شود در آینده هم بهتر با ترس‌هایش مقابله کند. ممکن است روند مهار ترس کودک بیشتر از چیزی که فکر می‌کنید زمان ببرد. فقط لازم است صبور باشید و همدلی کنید.
آیا تجربه مشابهی در این زمینه دارید؟ کودک شما هم از تاریکی یا موجودات ترسناک تخیلی می‌ترسد؟ برای مهار این ترس چه می‌کنید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
۸،۰۰۰ تومان
