گلابی از جمله میوه‌های شیرین و خوشمزه ست که دارای ویتامین ها و مواد معدنی فراوانی از جمله ویتامین C و فیبر است. گلابی برای کاهش وزن، سلامت قلب و مراقبت از پوست و مو کاربرد فراوان دارد. در این مقاله شما را با خواص گلابی و انواع آن، ارزش غذایی گلابی، هشدارها و موارد مصرف آن آشنا خواهیم کرد.
ویژگی های میوه گلابی
گلابی از جمله میوه‌های لذیذ و شیرین با گوشتی آب‌د‌ار است. کلمه‌ی گلابی (pear) به تعدادی از درختان از جنس پیروس (Pyrus)، از خانواده‌ی بزرگ روزاسه (Rosaceae) گفته می‌شود. باوجود انواع زیاد درختان گلابی، فقط تعدادی از آنها برای انسان مصرف خوراکی دارد و بیشتر آنها به‌عنوان درختان و درخچه‌های زینتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میوه‌ی گلابی در انتهای گُل ایجاد می‌شود و معمولا در قسمت ر‌أسی باریک و در قسمت پایین پهن‌تر است. بااین‌حال این روش مناسبی برای تشخیص انواع گلابی نیست. بعضی از گلابی‌ها کاملا شبیه به سیب هستند. حتی گوشت آنها هم شبیه سیب است، با این تفاوت که گوشت گلابی کمی متراکم‌تر از سیب است.
منشأ گلابی از چین است و بومی اروپا، شمال آفریقا و آسیا است. براساس شواهد و اسناد موجود از دوران ماقبل تاریخ مورد استفاده قرار می‌گرفت. گلابی هزاران سال است که در بیشتر رژیم های غذایی وجود دارد و در ادبیات سلتیک، رمان‌های تاریخی و داستان‌های چینی ردپای آن را می‌بینیم. گلابی به راحتی در مکان‌هایی با آب‌و‌هوای معتدل رشد می‌کند، در نتیجه کِشت آن معمولا در بیشتر مناطق راحت انجام می‌شود.
انواع گلابی
حدودا ۳۰۰۰ نوع گلابی در جهان وجود دارد که براساس اندازه، شکل، شیرینی و سفتی دسته‌بندی می‌شوند.
بعضی از انواع مهم گلابی در آمریکا در زیر آورده شده است:
- گلابی آنجوی سبز؛
- گلابی آنجوی قرمز؛
- گلابی بارتلِت (بیروتی)؛
- گلابی بارتلت قرمز؛
- گلابی بوسک؛
- گلابی کومیس؛
- گلابی فورل؛
- گلابی کُنکورد؛
- گلابی سِکِل؛
- گلابی استارکریمسون.
طعم این گلابی‌ها با هم متفاوت است که در صورت دسترسی می‌توانید آنها را امتحان کنید و در رژیم غذایی خود قرار دهید.
ارزش غذایی گلابی
علاوه‌بر فراوانی و طعم دلچسب، گلابی به‌دلیل خاصیت دارویی به مدت هزاران سال برای انسان ارزشمند بوده است. پزشکی مدرن به ما می‌گوید که مواد معدنی، ویتامین و ترکیبات طبیعی موجود در گلابی برای سلامتی بسیار مفید است.
یک گلابی متوسط با وزن تقریبی ۱۷۸ گرم حاوی موارد زیر است:
- ۱۰۱ کالری؛
- فاقد چربی؛
- ۲۷ گرم کربوهیدرات؛
- ۱۷ گرم قند؛
- یک گرم پروتئین.
خوردن یک گلابی متوسط ۱۲ درصد از نیاز روزانه به ویتامین C (ده درصد)، ویتامین K (شش درصد) و مقدار کمی از کلسیم، آهن، منیزیم، ریبوفلاوین، ویتامین B6 و فولات بدن را تأمین می‌کند.
گلابی‌ها به خصوص آنهایی‌که پوست قرمزی دارند، دارای کارتنوئیدها، فلاونول‌ها و آنتوسیانین‌ها هستند. براساس مطالعات، گلابی و سیب بیشترین مقدار فلاونول‌ها را در رژیم‌های غذایی دارند.
خواص گلابی برای سلامتی
مصرف انواع میوهها و سبزیجات به میزان زیادی بیماری‌های موجود در بدن را کاهش می‌دهد.
گلابی به جز طعم خوبی که به رژیم غذایی می‌دهد، دارای انواع مواد مغذی با خواص دارویی است. بعضی از خواص گلابی به‌طور خلاصه در ادامه آورده شده است:
۱. بهبود عملکرد سیستم گوارش
درحالی‌که مصرف یک عدد گلابی به‌تنهایی ۱۸ درصد از نیاز روزانه‌ی ما به فیبر را تأمین می‌کند، می‌تواند تأثیر قوی در بهبود عملکرد دستگاه گوارشی داشته باشد. بیشتر میزان فیبرِ موجود در گلابی از نوع پلی‌ساکارید‌های غیرمحلول (NSP) است. یعنی سبب ایجاد توده‌ی غذایی در روده می‌شود. این فیبر غذاها را جمع می‌کند و به صورت توده در می‌آورد، در نتیجه غذا راحت‌تر از میان روده عبور می‌کند. علاوه‌بر این، سبب ترشحات معده و شیره‌ی گوارشی می‌شود. همچنین حرکات روده را تنظیم می‌کند و احتمال ابتلا به یبوست و اسهال را کاهش می‌دهد. حرکات منظم روده موجب دفع مواد سمی از طریق کیسه صفرا و مدفوع می‌شود. گلابی تقریبا ۸۴ درصد آب دارد که به نرم‌شدن مدفوع کمک می‌کند و سموم سیستم گوارشی را از بین می‌برد. طبیعتِ شنیِ موجود در فیبرِ گلابی به عوامل مؤثر در ایجاد سرطان و رادیکال‌های آزادِ موجود در کولون متصل می‌شود و اندام را از آسیب‌های احتمالی حفظ می‌کند.
۲. کاهش وزن
خواص گلابی در کاهش وزن افراد بسیار موثر است. بعضی افراد از قندهای طبیعی موجود در میوهها و کالری آنها شکایت دارند. اما گلابی یکی از میوه‌های کم‌کالری است؛ یک عدد گلابیِ متوسط حدود ۱۰۰ کالری دارد که فقط ۵ درصد از کالری مورد نیاز روزانه در یک رژیم غذایی سالم محسوب می‌شود. از طرفی مواد مغذی زیاد و فیبر بالایی دارد و برای مدت طولانی‌تری شما را سیر نگه می‌دارد. به همین دلیل افرادی که به دنبال کاهش وزن هستند، بیشتر از گلابی برای این منظور استفاده می‌کنند. گلابی دارای انرژی و مواد مغذی زیاد است که تأثیر کمی بر افزایش وزن و چاقی دارد.
۳. فعالیت آنتی اکسیدانی
مانند سایر میوهها، گلابی سرشار از آنتی اکسیدان‌هاست. آنتی اکسیدان‌ها با رادیکال‌های آزادی که در نتیجه‌ی سوخت و ساز سلولی در بدن تجمع پیدا کرده‌اند، مبارزه می‌کنند. این رادیکال‌های آزاد «دی‌ان‌ای» (DNA) سلول‌های سالم را به سلول‌های سرطانی تغییر می‌دهد و می‌تواند سبب ایجاد بیماری‌های خطرناک شود. بنابراین ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند ویتامین سی (C)، ویتامین آ (A) و ترکیبات «فلاونوئید» مانند «بتاکاروتن»، «لوتئین» و «زیگزانتین» که همگی در گلابی وجود دارد، می‌تواند به رهایی بدن از این مواد خطرناک کمک کند.
۴. پیشگیری از سرطان
آنتی‌اکسیدان‌ها در درجه‌ی اول به خاطر فعالیت ضد سرطانی بودن‌شان تحسین می‌شوند و گلابی موجب پیشگیری از انواع مختلف سرطان مانند سرطان کولون، رکتوم، سینه، سرطان پروستات و سرطان ریه می‌شود.
۵. تقویت سیستم ایمنی
گلابی سرشار از آنتی‌اکسیدان و ویتامین سی است که موجب تحریک تولید گلبول سفید می‌شود و برای سیستم ایمنی بدن مفید است. همچنین گلابی به‌عنوان تقویت‌کننده‌ی سیستم ایمنی شناخته شده است که به از بین‌بردن بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی‌های معمولی، آنفولانزا و بیماری‌های خفیف کمک می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی را مانند بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، سرطان و چاقی کاهش دهد.
۶. بهبود سلامت قلب
گلابی منبع بی‌نظیری از پتاسیم است و از آنجایی که پتاسیم یکی از گشادکننده‌های مهم عروق است، در نتیجه گلابی به‌طور مشخصی به سلامت قلب کمک می‌کند. درواقع فشار کلی روی سیستم گردش قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد؛ در نتیجه لخته‌های خون به راحتی تشکیل نمی‌شوند. بنابراین جریان خون به تمام قسمت‌های بدن افزایش می‌یابد، اکسیژن‌رسانی به اندام‌ها بیشتر می‌شود و اندام‌ها عملکرد بهتری خواهند داشت. کاهش فشار خون احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی مانند «آترواسکلروزیس»، حمله قلبی و سکته مغزی را کاهش می‌دهد. در نهایت پتاسیم به عنوان یک تنظیم‌کننده در بدن عمل می‌کند، به این معنی که آب بدن را تأمین می‌کند و تعادل مایعات ضروریِ سلول‌ها و اندام‌ها را تضمین می‌کند. در نبود پتاسیم، انجام بسیاری از عملکردهای ضروری بدن کاهش می‌یابد یا متوقف می‌شود.
از طرفی افزایش فیبر دریافتی با کاهش کلسترول همراه است. بررسی ۶۷ مطالعه‌ی مختلف نشان می‌دهد که حتی حداقل ۱۰ گرم افزایش فیبر دریافتی در روز سبب کاهش LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد) و مجموع کلسترول می‌شود.
۷. بهبود روند التیام
وجود ویتامین سی برای ساخت بافتِ جدید در اندام‌های مختلف و ساختار سلول‌های بدن ضروری است. این ویتامین میزان سوخت و ساز دائمی بدن را بدون هیچ ایرادی حفظ می‌کند و عملکردهای مناسب بدن را تضمین می‌کند. بنابراین با افزایش میزان «آسکوربیک اسید» که در گلابی موجود است، زخم‌ها به سرعت بهبود می‌یابند. همچنین به ترمیم آسیب رگ‌های خونی کمک می‌کند؛ درنتیجه فشارِ روی دستگاه قلبی-عروقی را کاهش می‌دهد و به خصوص از پیشرفت بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
۸. بهبود گردش خون
یکی از مهمترین خواص گلابی، بهبود سیستم گردش خون است. گلابی به دلیل میزان زیاد مس و آهن می‌تواند برای افرادی با مشکل آنمی (کم‌خونی) یا افرادی با کمبود مواد معدنی مناسب باشد. مس ورود موادمعدنی به گردش خون را تسهیل می‌کند و افزایش میزان آهن سبب افزایش ساخت گلبول قرمز می‌شود. آهن مهمترین بخش هموگلوبین است و آنمی نام دیگر بیماری کمبود آهن است. با مصرف میوه‌هایی که میزان بالایی آهن و مس دارند، می‌توانید از خستگی، نقص شناختی، ضعف عضلات و سایر نقص‌های اندام‌ها پیشگیری کنید که البته هر دو عنصر آهن و مس در گلابی به میزان بالایی یافت می‌شود.
۹. جلوگیری از نقص های هنگام تولد
فولات یکی دیگر از ترکیبات مغذی باارزش در گلابی است. فولیک‌اسید ارتباط مستقیمی با کاهش نقص‌های لوله‌ی عصبی در نوزادان دارد. بنابراین مصرف میوه‌های سرشار از فولیک‌اسید مانند گلابی می‌تواند به حفظ سلامت و شادابی کودک کمک کند، به‌همین‌دلیل به خانم‌های باردار توصیه می‌شود که میزان فولیک اسید خود را بررسی کنند.
۱۰. کاهش التهاب
ترکیبات آنتی‌اکسیدانی و «فلاونوئیدی» موجود در گلابی، باعث درمان التهاب بدن و کاهش دردهای ناشی از التهاب می‌شود. از جمله این التهابات می‌توان به آرتریت روماتوئید، نقرس و بیماری‌های مشابه اشاره کرد.
۱۱. بهبود سلامت استخوان
یکی از مهمترین خواثص گلابی کمک به تقویت و استحکام استخوان هاست.گلابی مواد معدنی زیادی دارد که می‌توان به منیزیم، منگنز، فسفر، کلسیم و مس اشاره کرد. این مواد کمبود مواد معدنی استخوان و بیماری‌هایی ناتوان‌کننده را مثل پوکی استخوان و ضعف‌های عمومی بدن که به دلیل فقدان حمایت استخوانی ایجاد می‌شود، جبران می‌کنند.
۱۲. مراقبت از پوست و مو
یکی از ویتامین‌های همه‌کاره در بدن انسان، ویتامین آ (A) است. گلابی دارای میزان زیادی ویتامین آ و ترکیبات آن مانند لوتئین و زیگزانتین است. مواد موجود در گلابی به دلیل عملکرد آنتی اکسیدانی و همچنین با شرکت در فعالیت‌های آنزیمی و عملکردی اندام‌ها، می‌تواند اثرات پیری در پوست مانند چین‌و‌چروک و لکه‌های ناشی از سن را کاهش دهد. این میوه‌ی قدرتمند همچنین ریزش مو، آسیب لکه‌ی زرد چشم، آب مروارید و سایر بیماری‌های مرتبط با پیری را کم می‌کند.
۱۳. فیبر موجود در گلابی و درمان بیماری های مختلف
همان‌طور که گفته شد، گلابی سرشار از آنتی اکسیدان‌های مهم، فلاونوئیدها و فیبرهای رژیمی است.براساس گزارشات بیان شده، میزان فیبر مصرفی روزانه برای مردان زیر ۵۰ سال، ۳۸ گرم در روز و برای زنان زیر ۵۰ سال، روزانه ۲۵ گرم است.
همچنین در مورد افراد بالای ۵۰ سال، روزانه برای مردان ۳۰ گرم و برای زنان ۲۱ گرم فیبر توصیه می‌شود.بیشتر مردم امریکا کمتر از ۵۰ درصد فیبر پیشنهادی را دریافت می‌کنند. براساس آمارهای اعلام شده در مرکز ملی دارو در آمریکا، رژیم‌های حاوی ۱۴ گرم فیبر در هر ۱۰۰۰ کالریِ مصرفی به شکل معنی‌داری با کاهش خطر ابتلا به بیماری کرونری قلب و دیابت نوع ۲ همراه است.
آسان‌ترین راه برای افزایش میزان فیبر دریافتی، مصرف میوه و سبزیجات است. یک عدد گلابیِ متوسط ۶ گرم فیبر دارد که می‌تواند ۲۴ درصد نیاز روزانه‌ی یک خانم زیر ۵۰ سال را تأمین کند.
درمان دایورتیکولوزیس
«دایورتیکولوز» زمانی اتفاق می‌افتد که کیسه‌هایی از دیواره‌ی عضلانی کولون بیرون می‌زند و شروع به عفونت یا التهاب می‌کند. رژیم غذایی پُرفیبر با جذب آب در کولون و ایجاد حرکات راحت‌تر در روده فراوانی این «دایورتیکول‌ها» را کاهش می‌دهد. رژیم‌های غذاییِ سالم مثل میوه، سبزیجات و فیبر می‌تواند به کاهش فشار و التهاب کولون کمک کند.
هرچند علت اصلی بیماری دایورتیکول هنوز مشخص نیست، اما با رژیم غذایی کم فیبر در ارتباط است.
دیابت
رژیم غذایی پًرفیبر با کاهش خطر دیابت پیشرونده در ارتباط است و میزان قند خون در افراد مبتلا به دیابت را در سطح ثابت‌تری نگه می‌دارد.
موارد مصرف
گلابی روی درخت نمی‌رسد. برای بهترشدن طعم گلابی اجازه دهید که برای چند روز در جایی گرم و آفتابی برسد یا قابل فشاردادن شود. یخچال فرایند رسیدن این میوه را متوقف می‌کند.
روش‌های مختلفی برای مصرف گلابی وجود دارد که می‌توانید موارد زیر را امتحان کنید:
هشدار
در میوه‌هایی مثل سیب و گلابی میزان فروکتوز نسبت به گلوکز بیشتر است. این مواد جزو غذاهایی با «فودمَپ» (FODMAP) بالا هستند. رژیم غذایی با «فودمپ» بالا می‌تواند موجب افزایش گاز، نفخ شکم، درد، اسهال و در بعضی از افراد سبب ایجاد بیماری‌های ملتهبه‌ی روده شود.
«فودمَپ‌ها» استاندارد «تخمیر الیگوساکاریدها، دی‌ساکاریدها، مونوساکاریدها و پُلی‌یول‌ها» هستند. همه‌ی این مواد اَشکالِ کوتاه زنجیر کربوهیدرات‌های تخمیری محسوب می‌شوند. در افرادِ حساس به «فودمپ‌ها» رژیم غذایی با میزان کم این نوع از کربوهیدرات‌ها توصیه می‌شود.
هنوز مدارکی مبنی بر خطرناک‌بودن مصرف گلابی موجود نیست، اما تحقیقات همچنان ادامه دارد. بعضی از افراد از واکنش‌های حساسیتی ناشی از مصرف بعضی از میوه‌های خاص رنج می‌برند. اگر بعد از خوردن گلابی حال خوبی ندارید، رفتار و عکس‌العمل بدن‌تان را زیر نظر داشته باشید و از میوهها به میزان مناسب استفاده کنید و بیشتر از یک عدد گلابی در روز مصرف نکنید.
بسیارعالی ومفید
سلام اسماعیل عزیز؛
از همراهی شما ممنونم
با تشکر از انتشار مطالب آموزنده و سلامتی
سلام دوست عزیز؛
از همراهی شما ممنونم
سلام. باسپاس ازمطالب آموزنده شما
سلام دوست عزیز؛
از لطف شما ممنونم