آیا شرکت شما به خدمات حسابرسی مالی نیاز دارد؟ در این مطلب به‌دنبال جوابی برای این سؤال خواهیم بود. اما پیش از آن بهتر است تعریفی از حسابرسی شرکت ارائه شود تا جای ابهامی وجود نداشته باشد؛ چراکه حسابرسی می‌تواند دربردارندهٔ معانی و جنبه‌های مختلفی باشد. معاملات، مالیات‌ها، بیمه، رویه‌های تولیدی و سوابق مالی از جمله مواردی هستند که امکان حسابرسی کردن‌شان وجود دارد. آنچه ما از حسابرسی شرکت مد نظر داریم و در این مطلب بررسی خواهیم کرد، حسابرسی سوابق مالی شرکت است. منظور از سوابق مالی، صورت معاملات انجام‌گرفته در شرکت طی بازهٔ زمانی مشخصی است که به‌وسیلهٔ حسابداران شرکت و باتوجه‌به اصول حسابداری ثبت و ضبط می‌شود. در ادامهٔ مطلب، علاوه بر یافتن جوابی برای سؤال بالا، اطلاعات دیگری هم دربارهٔ روند حسابرسی شرکت، مزایای استفاده از آن، هزینهٔ خدمات مرتبط با آن و … در اختیارتان خواهیم گذاشت. همراه ما باشید.
انواع حسابرسی
حسابرسی باتوجه‌به اهداف و وظایف کسانی که به این حرفه اشتغال دارند، به انواع گوناگون تقسیم می‌شود. مهم‌ترین انواع حسابرسی عبارت‌اند از:
- حسابرسی مالی؛
- حسابرسی رعایتی؛
- حسابرسی عملیاتی؛
- حسابرسی قانونی؛
- حسابرسی داخلی.
آنچه در این مطلب موردبحث است، حسابرسی مالی است. اهداف اصلی حسابرس مالی بررسی صحت و درستی صورت‌های مالی و مطابقت آنها با اصول حسابداری است.
روند کاری حسابرسی شرکت؛ اهداف حسابرس مالی
حسابرس‌های مالی در کارشان دو هدف اصلی و اساسی را دنبال می‌کنند: هدف اول بررسی این مسئله است که صورت‌های مالی در شرکت‌ها در کمال صحت و درستی تنظیم شده باشند؛ هدف دوم بررسی مطابقت اطلاعات درج‌شده در صورت‌های مالی با اصول حسابداری است. اگر صورت‌های مالی شرکت به‌وسیلهٔ حسابرس مالی بررسی شده باشد، اعتماد به اعدادوارقام ثبت‌شده در آنها از سوی اشخاص ثالث با سهولت به‌مراتب بیشتری حاصل خواهد شد.
اگر بناست از شرکت شما حسابرسی شود، باید خود را برای جواب‌دادن به سؤال‌های متعددی از سوی حسابرس مالی آماده کنید. به‌فرض، حسابرس مالی ممکن است معاملات بخصوصی را انتخاب و مدارک لازم جهت تأیید اعتبار و درستی آنها را از شما درخواست کند. حسابرس مالی گردش کار (مجموعه فعالیت‌های انجام‌گرفته در شرکت برای تحقق هدفی مشخص) و پروسه‌های امنیتی شرکت شما را زیر نظر خواهد گرفت تا از صحت اطلاعات درج‌شده در صورت‌های مالی و دیگر مدارک مرتبط، کسب اطمینان کند. حسابرس مالی با انجام این بررسی‌ها و ارزیابی‌ها درک کامل و جامعی از سلامت مالی شرکت موردنظر پیدا می‌کند.
آیا شرکت شما به حسابرسی نیاز دارد؟
تا زمانی که مقامات و افراد ذی‌صلاح در حوزهٔ کاری شما حسابرسی شرکت را برای‌تان الزامی نکنند، اجباری به این کار نخواهید داشت؛ باوجوداین موقعیت‌هایی هستند که احتمال دارد شما را نیازمند حسابرسی مالی کنند. اگر به‌دنبال جذب سرمایه از سوی شخص ثالث یا ارگان بخصوصی باشید، احتمال آن وجود دارد که از شما برای تأیید صحت و درستی صورت‌های مالی شرکت تضمینی بخواهند. درآمدهای شرکت، ترازنامه، گردش مالی و درآمدهای محفوظ (سود انباشته) صورت‌های مالی موردنیاز شما در چنین مواقعی خواهند بود.
موقعیت‌های دیگری هم هستند که شما را نیازمند حسابرسی شرکت می‌کنند؛ به‌فرض، به یکی از کارکنان ظنین شده باشید که علاوه بر حقوق و مزایایی که به او تعلق می‌گیرد، بدون اطلاع شما بخشی از درآمد و سرمایهٔ شرکت را به حساب خود می‌ریزد. یا درباره مطابقت فعالیت‌های حسابدار شرکت با اصول حسابداری مردد شده باشید.
گاهی هم ممکن است قصد داشته باشید با اعتمادبه‌نفس بیشتری برای تحقق اهداف شرکت و موفقیت آن گام بردارید. در این صورت، نیازمند خدمات حسابرس عملیاتی (یکی از انواع حسابرسی) خواهید شد. او با بررسی صرفهٔ اقتصادی فعالیت‌ها و اثربخشی آنها اصلاحیه‌هایی در اختیارتان خواهد گذاشت.
بررسی نیاز به حسابرسی شرکت باتوجه‌به بزرگ یا کوچک بودن کسب‌وکار
نکتهٔ دیگری که به‌هنگام بررسی نیاز شرکت به حسابرسی مالی باید مدنظر داشته باشید، بزرگ یا کوچک بودن کسب‌وکار و میزان گستردگی فعالیت‌ها است. به‌فرض، در شرکتی کوچک با درآمد محدود سالیانه و نهایتا ۵ تا ۱۰ خدمه، که بدهی، قصد واگذاری یا انحلال شرکت و قصد گسترش فعالیت‌ها طی آینده‌ای نزدیک را ندارد، نیازی به حسابرسی نخواهد بود.
اما در همین شرکت کوچک هم، اگر سرمایه‌گذارانی برای حمایت از کسب‌وکار آن پیدا شوند و میزان مشخصی بدهی هم وجود داشته باشد، آن وقت حسابرسی شرکت و استفاده از خدمات حسابرس مالی ارزشش را خواهد داشت. مورد دیگری که شرکت‌های کوچک را نیازمند حسابرسی می‌کند مربوط به زمانی است که قصد داشته باشند در آینده‌ای نزدیک کسب‌وکارشان را از بخش خصوصی خارج کنند.
البته رایج‌ترین مورد حسابرسی شرکت مربوط به شرکت‌ها و کسب‌وکارهای بزرگ‌تر می‌شود: آنهایی که درآمد سالیانهٔ قابل‌توجه و بدهی دارند. اینکه در آینده قصد واگذاری داشته باشند یا خیر، ملاک نیست. چنین کسب‌وکارهایی معمولا بین۲۰ تا ۲۰۰ نفر خدمه دارند و پیشرفت و گسترده‌تر کردن فعالیت‌ها ازجمله اهداف اصلی‌شان است. استفاده از خدمات حسابرس مالی واجدشرایط برای چنین شرکت‌هایی مهم و ضروری است.
چرا حسابرسی شرکت حائز اهمیت است؟
در حسابرسی شرکت قرار نیست تمامی خطرات احتمالی شناسایی و حذف شوند، خطاها و اشتباه‌ها مشخص شوند و تضمین قطعی برای موفقیت داده شود؛ اما بعد از آن خیال‌تان راحت و آسوده خواهد بود که اسناد و مدارک ضبط‌شده به‌وسیلهٔ حسابدار شرکت، کاملا در تطابق با اصول حسابداری هستند و وضعیت مالی شرکت را در کمال صحت و درستی نشان می‌دهند. به این صورت می‌توانید با دقت‌نظر و قطعیت بیشتری از منابع مالی شرکت استفاده کنید. علاوه بر آن، با حسابرسی شرکت، ارزش کسب‌وکارتان نزد دیگران بیشتر می‌شود. کسانی هم که صورت‌های مالی شرکت را در اختیارشان می‌گذارید، وقتی تفاوتی بین اعدادوارقام ارائه‌شده از سوی شما و وضعیت مالی حقیقی مشاهده نکنند، دیدگاه مثبت و خوبی به شما و کسب‌وکارتان پیدا خواهند کرد.
مزایای حسابرسی شرکت
ازجمله مزایای حسابرسی شرکت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش کیفی و قابل‌اعتناشدن صورت‌های مالی شرکت؛
- اشخاص ثالث و ارگان‌های خصوصی و دولتی نظیر بانک‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌های بیمه و کارگروه‌های ارزیابی و تشخیص صلاحیت شرکت‌ها، به شما و کسب‌وکارتان دیدگاه بهتری پیدا خواهند کرد؛
- بانک‌ها و سرمایه‌گذارها ممکن است جهت اعطای سرمایه، حسابرسی صورت‌های مالی شرکت را بخواهند؛
- اگر قرار است سهام شرکت شما برای اولین بار در بازار بورس عرضه شود، نیاز به حسابرسی شرکت و صورت‌های مالی خواهید داشت؛
- اگر قصد واگذاری شرکت و انحلال آن را داشته باشید، در مقایسه با شرکتی که حسابرسی را از سر نگذرانده باشد، صلاحیت با شرکت شما خواهد بود؛
- در مقام مدیر شرکت خیال‌تان راحت و آسوده خواهد شد. بعد از حسابرسی شرکت، کلاهبرداری، اختلاس و اساسا هر اقدام نامتعارف و غیرقانونی دیگر (در ارتباط با مسائل مالی و درآمدهای شرکت) احتمالا مشخص خواهد شد؛
- حسابرس مالی تسلط و کنترل شما بر اوضاع داخلی شرکت را بررسی خواهد کرد و پیشنهادها و اصلاحیه‌هایی برای افزایش این تسلط به شما ارائه خواهد کرد.
حسابرسی شرکت طی روندی سالیانه
در نهایت امر، مسئولیت اعدادوارقام ثبت‌شده به‌وسیلهٔ حسابدار شرکت به‌عهدهٔ کارفرما خواهد بود و با حسابرسی شرکت، می‌توان اطمینان به‌مراتب بیشتری به صحت و درستی این اطلاعات داشت. نکتهٔ حائز اهمیت دیگری که وجود دارد علم به این مسئله است که نیاز شرکت به حسابرسی، با یک بار انجام‌گرفتن آن تمام نمی‌شود و هرچندوقت یک بار، باید دوباره از سر گذرانده شود. ترجیحا بهتر است طی روندی سالیانه برای حسابرسی شرکت اقدام کنید.
بررسی عوامل تأثیرگذار بر هزینه‌های حسابرسی شرکت
بیشتر یا کمتر شدن هزینه‌های حسابرسی به عوامل متعددی بستگی دارد. در ادامه مهم‌ترین آنها را برخواهیم شمرد:
- بزرگ یا کوچک بودن شرکت و کسب‌وکار؛
- میزان پیچیدگی فعالیت‌های شرکت؛
- تعداد معاملات شرکت در طول سال؛
- تعداد دارایی‌های قانونی شرکت؛
- داخلی یا بین‌المللی بودن شرکت؛
- دولتی یا خصوصی بودن آن؛
- داشتن یا نداشتن شعبه‌های مختلف؛
- داشتن سهام و دارایی در مکان‌های مختلف یا متمرکزبودن اینها؛
- خدماتی یا تولیدی بودن عرصهٔ فعالیت شرکت.
روند آماده‌سازی برای استفاده بهتر از خدمات حسابرس مالی
اگر در آینده به خدمات حسابرس مالی نیاز پیدا می‌کنید، مواردی هستند که با مد نظر قراردادن آنها می‌توانید در جهت سریع و آسان‌تر شدن روند حسابرسی قدمی برداشته باشید. به این صورت، هم در وقت و هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی خواهید کرد؛ چراکه حسابرسی در حالت معمول پروسه‌ای زمان‌بر و پرهزینه است.
اگر از همین حالا به‌فکر باشید و حسابداری شرکت را به افراد کاردان و مجرب بسپارید، اطلاعاتی که در آینده در اختیار حسابرس مالی می‌گذارید دقیق و جامع خواهد بود. به‌علاوه، با این کار، تعداد سؤال‌های حسابرس از شما به حداقل خواهد رسید. برای این منظور، پیشنهادهایی را که در ادامه مطرح می‌کنیم مدنظر داشته باشید:
- بررسی و تطبیق صورت‌های مالی و سوابق و اسناد مرتبط طی روندی منظم؛
- دردسترس‌داشتن مدارک مرتبط با هزینه‌ها و درآمدهای شرکت؛
- دسته‌بندی دقیق و درست هزینه‌ها؛
- تهیهٔ فرمت دیجیتالی از سوابق مالی (فرمتی که قابلیت به‌اشتراک‌گذاری و ویرایش را داشته باشد. برای این منظور می‌توانید از نرم‌افزارهای حسابداری استفاده کنید)؛
- پیش‌بینی اطلاعات و مدارک درخواستی از سوی حسابرس مالی. صورت کامل معاملات شرکت و صورت‌های مالی داخلی، اجاره‌نامه‌ها، فهرستی شامل دارایی‌های شرکت و تنزل قیمت‌ها و مدارکی که حاکی از چگونگی روند کاری حسابدار شرکت باشد، ازجمله مواردی هستند که معمولا موردنیاز حسابرس مالی خواهند بود (که البته به‌هیچ‌عنوان محدود به این موارد نیست و احتمال دارد تعداد قابل‌ملاحظه‌ای به آنها افزوده شود).
