تیروئید هاشیموتو که بیماری هاشیموتو هم نامیده می‌شود یکی از رایج‌ترین اختلالات تیروئید در بسیاری از کشورهای دنیاست. اگر شما هم دچار این بیماری خودایمنی هستید، احتمالا درباره رژیم غذایی مناسب خودتان سؤال‌های زیادی دارید. در ادامه درباره رژیم غذایی تیروئید هاشیموتو بیشتر بخوانید.
بیماری هاشیموتو چیست؟
بیماری هاشیموتو یکی از اختلالات تیروئید است که حتی به‌رغم درمان با دارو، علائمی دارد که ممکن است روی کیفیت زندگی اثرات منفی بگذارند. برخی تغییرات کوچک در سبک زندگی می‌توانند علائم این بیماری را را کاهش چشمگیری بدهند. البته تغییر سبک زندگی و رژیم غذایی جایگزین مصرف دارو نیستند.
تأثیر رژیم غذایی و سبک زندگی بر تیروئید هاشیموتو
رژیم غذایی و سبک زندگی نقش مهمی در بهبود علائم بیماری هاشیموتو دارند چون بسیاری از افراد مبتلا متوجه می‌شوند که علائمشان حتی به‌رغم مصرف دارو ادامه می‌یابد. علاوه بر این، برای بسیاری از افرادی که علائم این بیماری را دارند دارو تجویز نمی‌شود مگر اینکه سطح هورمون‌های آنها تغییر کند.
همچنین تحقیقات نشان می‌دهند که التهاب یکی از عوامل محرک طیف گسترده‌ای از علائم هاشیموتو است. التهاب هم اغلب با رژیم غذایی مرتبط است، پس با ایجاد برخی تغییرات در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانید علائم این بیماری را مهار کنید. خود بیماری فقط باید با مصرف دارو مهار شود.
اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر هم مهم است، چون افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های خودایمنی، کلسترول بالا، چاقی و دیابت هستند.
نکاتی درباره رژیم غذایی تیروئید هاشیموتو بر اساس یافته‌های علمی
با رعایت این نکات می‌توانید تا حد زیادی علائم بیماری خود را کاهش دهید و زندگی باکیفیت‌تری داشته باشید.
۱. رژیم‌های غذایی بدون گلوتن و غلات
احتمال ابتلا به بیماری سلیاک در افراد مبتلا به هاشیموتو بیشتر از سایر افراد است. به همین دلیل متخصصان توصیه می‌کنند هر فردی که مبتلا به هاشیموتو تشخیص داده شده است، باید از نظر بیماری سلیاک غربالگری شود. علاوه بر این، برخی شواهد نشان می‌دهند رژیم‌های غذایی بدون گلوتن و غلات ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو مفید باشد.
در بررسی ۶ماهه ۳۴ زن مبتلا به بیماری هاشیموتو، رژیم غذایی بدون گلوتن باعث کاهش سطح آنتی‌بادی تیروئید و در عین حال بهبود عملکرد تیروئید و سطح ویتامین D در مقایسه با گروه کنترل شد.
مطالعات دیگر نیز نشان می‌دهند که افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو یا به‌طور کلی مبتلایان به بیماری‌های خودایمنی احتمالا از داشتن رژیم غذایی بدون گلوتن سود می‌برند، حتی اگر بیماری سلیاک نداشته باشند.
برای پیروی از رژیم غذایی بدون گلوتن، باید از تمام محصولات گندم، جو و چاودار اجتناب کنید. مثلا اکثر پاستاها، نان‌ها و سس‌های سویا حاوی گلوتن هستند؛ البته این محصولات جایگزین‌های بدون گلوتن هم دارند.
۲. رژیم پروتکل خودایمنی
رژیم پروتکل خودایمنی (AIP) برای افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی طراحی شده است. این رژیم غذایی غذاهای بالقوه مضر را حذف می‌کند، از جمله:
- غلات؛
- لبنیات؛
- شکر افزوده؛
- قهوه؛
- حبوبات؛
- تخم‌مرغ؛
- الکل؛
- آجیل و دانه‌ها؛
- قندهای تصفیه‌شده، روغن‌ها و افزودنی‌های غذایی.
در پژوهشی ۱۰هفته‌ای روی ۱۶ زن مبتلا به بیماری هاشیموتو، رژیم غذایی AIP به بهبود چشمگیر کیفیت زندگی و کاهش اساسی نشانگر التهابی پروتئین واکنشی سی یا به‌اختصار سی.آر.پی (CRP) منجر شد.
۳. احتیاط در مصرف لبنیات
عدم تحمل لاکتوز در میان افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بسیار رایج است. بررسی ۸۳ زن مبتلا به بیماری هاشیموتو نشان داد ۷۵٫۹درصد آنها دچار عدم تحمل لاکتوز هستند.
اگر به عدم تحمل لاکتوز مشکوک هستید، حذف لبنیات ممکن است به حل مشکلات گوارشی و همچنین بهبود عملکرد تیروئید و جذب بهتر دارو کمک کند. به خاطر داشته باشید که این استراتژی ممکن است برای همه کارساز نباشد، زیرا برخی از افراد مبتلا به هاشیموتو لبنیات را به‌خوبی تحمل می‌کنند.
برای تصمیم‌گیری در این باره می‌توانید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با توجه به سوابق پزشکی و رژیم غذایی، می‌تواند عدم تحمل لاکتوز را تشخیص دهد. در نهایت با نظر پزشک می‌توانید لبنیات را حذف کنید یا به مصرف آن ادامه دهید.
۴. افزایش مصرف غذاهای ضدالتهاب
التهاب ممکن است نیروی محرکه بیماری هاشیموتو باشد. بنابراین رژیم غذایی ضدالتهابی، یعنی غنی از میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است علائم این بیماری را کاهش چشمگیری بدهد.
بررسی ۲۱۸ زن مبتلا به بیماری هاشیموتو نشان داد که نشانگرهای استرس اکسیداتیو، یعنی وضعیتی که باعث التهاب مزمن می‌شود، در افرادی که بیشتر میوه و سبزیجات مصرف می‌کردند کمتر بود.
۵. رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی و غذاهای کامل
پیروی از رژیم غذایی با قند افزوده کم و بدون غذاهای فرآوری‌شده اما غنی از غذاهای کامل و غنی از مواد مغذی ممکن است به بهبود سلامت، کنترل وزن و کاهش علائم هاشیموتو کمک کند.
در صورت امکان، وعده‌های غذایی خود را با استفاده از مواد مغذی مانند سبزیجات، میوه‌ها، پروتئین‌ها، چربی‌های سالم و کربوهیدرات‌های غنی از فیبر تهیه کنید. این غذاها فواید آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی قوی دارند.
۶. سایر نکات رژیمی
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که بعضی از رژیم‌های غذایی کم‌کربوهیدرات ممکن است به کاهش وزن بدن و آنتی‌بادی‌های تیروئید در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کند.
این رژیم‌های غذایی خاص ۱۲ تا ۱۵درصد کالری روزانه را از کربوهیدرات‌ها تأمین و غذاهای گواتروژن را محدود می‌کنند. گواتروژن‌ها موادی هستند که در سبزیجات چلیپایی و محصولات سویا یافت می‌شوند و ممکن است در تولید هورمون تیروئید اختلال ایجاد کنند.
با این حال، سبزیجات چلیپایی بسیار مغذی هستند و پختن این سبزی‌ها خاصیت گواتروژنی آنها را کاهش می‌دهد. بنابراین بعید است که مصرف آن با عملکرد تیروئید تداخل داشته باشد مگر اینکه به مقدار بسیار زیاد مصرف شود.
مکمل‌های مفید برای مبتلایان به هاشیموتو
بعضی مکمل‌های غذایی ممکن است به کاهش التهاب و آنتی‌بادی‌های تیروئید در افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کنند. در ضمن افراد مبتلا به این بیماری بیشتر در معرض کمبود برخی مواد مغذی هستند، بنابراین ممکن است مصرف مکمل برای آنها ضروری باشد. مکمل‌های مفید برای این افراد عبارت‌اند از:
- سلنیوم: مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ۲۰۰ میکروگرم سلنیوم در روز می‌تواند به کاهش آنتی‌بادی‌های آنتی‌تیروئید پراکسیداز (TPO) و بهبود حال افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کند.
- روی: روی یا زینک برای عملکرد تیروئید ضروری است. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف ۳۰ میلی‌گرم از این ماده معدنی در روز در صورت استفاده به‌تنهایی یا در کنار سلنیوم می‌تواند عملکرد تیروئید افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید را بهبود بخشد.
- کورکومین: آزمایش‌های حیوانی و انسانی نشان داده‌اند که این ترکیب قوی ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی ممکن است از تیروئید محافظت کند. به‌علاوه این مکمل به‌طور کلی برای درمان بیماری‌های خودایمنی مؤثر است.
- ویتامین D: در تحقیقات متعددی نشان داده شده است که افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو در مقایسه با دیگران مقدار کمتری از این ویتامین دارند. همچنین این تحقیقات سطوح پایین ویتامین D را با شدت بیماری هاشیموتو مرتبط می‌دانند.
- ویتامین‌های B کمپلکس: افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو معمولا کمبود ویتامین B12 هم دارند. مصرف ویتامین B کمپلکس باکیفیت باعث افزایش سطح B12 و سایر ویتامین‌های مهم گروه B می‌شود.
- منیزیم: کمبود این ماده معدنی با افزایش خطر ابتلا به بیماری هاشیموتو و افزایش آنتی‌بادی تیروئید مرتبط است. در ضمن برطرف‌کردن کمبود منیزیم ممکن است علائم را در افراد مبتلا به بیماری تیروئید بهبود بخشد.
- آهن: افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو بیشتر در معرض ابتلا به کم‌خونی هستند و ممکن است برای رفع کمبود به مکمل‌های آهن نیاز داشته باشند.
مکمل‌های دیگر مانند روغن ماهی، اسید آلفا لیپوئیک و N-استیل سیستئین نیز ممکن است به افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک کنند.
مواد غذایی مفید برای مبتلایان به هاشیموتو
اگر به بیماری هاشیموتو مبتلا هستید، رژیم غذایی غنی از مواد مغذی ممکن است به کاهش شدت علائم و بهبود سلامت کلی بدن شما کمک کند. در رژیم غذایی هاشیموتو سعی کنید این مواد غذایی را بیشتر در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانید:
- میوه‌ها: انواع توت، گلابی، سیب، هلو، مرکبات، آناناس، موز.
- سبزیجات غیرنشاسته‌ای: کدوسبز، کنگرفرنگی، گوجه‌فرنگی، مارچوبه، هویج، فلفل، کلم بروکلی، قارچ.
- سبزیجات نشاسته‌ای: سیب‌زمینی شیرین، سیب‌زمینی، نخود، کدوحلوایی.
- چربی‌های سالم: آووکادو، روغن آووکادو، روغن نارگیل، روغن زیتون، تکه‌های نارگیل شیرین‌نشده، ماست پرچرب، ماست نارگیل.
- پروتئین حیوانی: ماهی قزل‌آلا، تخم‌مرغ، ماهی کاد، بوقلمون، میگو، مرغ.
- غلات بدون گلوتن: برنج قهوه‌ای، جو دوسر، کینوآ، ماکارونیِ برنج قهوه‌ای.
- دانه‌ها، مغزها و کره مغزها: بادام هندی، بادام، ماکادمیا، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، کره بادام‌زمینی طبیعی، کره بادام.
- حبوبات: نخود، لوبیا، عدس.
- جایگزین‌های لبنیات (غنی‌شده با کلسیم و یا ویتامین D): شیر نارگیل، ماست نارگیل، شیر بادام، شیر بادام‌هندی، ماست پرچرب بدون شکر، پنیر بز.
- ادویه‌جات، گیاهان معطر و چاشنی‌ها: زردچوبه، ریحان، رزماری، پاپریکا، زعفران، فلفل سیاه، سالسا، تاهینی، عسل، آبلیمو، سرکه سیب.
- نوشیدنی‌ها: آب، چای شیرین‌نشده، آب گازدار.
غذاهایی که باید از مصرف آن اجتناب کنید
حذف یا محدودکردن غذاهای زیر ممکن است به کاهش علائم هاشیموتو و بهبود سلامت کلی بدن شما کمک کند:
- قندها و شیرینی‌ها: نوشابه، نوشیدنی‌های انرژی‌زا، کیک، بستنی، شیرینی، کلوچه، آب‌نبات، غلات شیرین، شکر.
- فست‌فود و غذاهای سرخ‌شده: سیب‌زمینی سرخ‌کرده، هات‌داگ، مرغ‌سوخاری.
- غلات تصفیه‌شده: ماکارونی سفید، نان سفید، تورتیلا با آرد سفید، نان شیرینی.
- غذاهای بسیار فرآوری‌شده و گوشت: غذاهای منجمد، مارگارین، غذاهای نیمه‌آماده، بیکن، سوسیس.
- غلات و غذاهای حاوی گلوتن: گندم، جو، چاودار، کراکر، نان.
برخی از پزشکان پیشنهاد می‌کنند افراد مبتلا به بیماری هاشیموتو از مصرف سویا و لبنیات نیز اجتناب کنند و گاهی اوقات حتی مصرف بادمجانیان (بادمجان، سیب‌زمینی، فلفل دلمه‌ای و گوجه‌فرنگی) و همه غلات را منع می‌کنند.
این توصیه‌ها ممکن است به بسیاری از افراد کمک کنند، اما مهم است که مواد مختلف را در رژیم غذایی خود امتحان کنید تا بهترین رژیم را برای خودتان پیدا کنید. مشورت با متخصص تغذیه‌ای که در زمینه بیماری‌های خودایمنی مانند بیماری هاشیموتو متخصص باشد هم می‌تواند به شما کمک کند غذاهای مشکل‌ساز را محدود و الگویی غذایی تنظیم کنید که با آن بهترین احساس را داشته باشید.
تغییرات سبک زندگی برای بهبود بیماری
خواب کافی، کاهش استرس و مراقبت از خود برای مبتلایان به بیماری هاشیموتو بسیار مهم است. تکنیک‌های کاهش استرس به کاهش افسردگی و اضطراب، بهبود کیفیت کلی زندگی و کاهش آنتی‌بادی‌های تیروئید در زنان مبتلا به بیماری هاشیموتو کمک می‌کند.
زمانی که احساس خستگی می‌کنید، حتما به بدنتان استراحت بدهید. علاوه بر این، برای جذب حداکثری داروهای تیروئید باید آنها را حداقل ۳۰ تا ۶۰ دقیقه قبل از صبحانه یا حداقل ۳ تا ۴ ساعت بعد از شام و با معده خالی مصرف کنید.
قهوه و مکمل‌های غذایی با جذب داروهای تیروئید تداخل دارند، بنابراین بهتر است حداقل ۳۰ دقیقه پس از مصرف دارو چیزی جز آب مصرف نکنید.
وقتی برای اولین بار مصرف داروی تیروئید را شروع می‌کنید، ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد تا احساس بهتری داشته باشید و نشانه‌های بهبودی را مشاهده کنید. اگر علائم شما در حال بهبود نیست، با پزشک درباره گزینه‌های درمانی دیگر صحبت کنید.
جمع‌بندی
تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند علائم تیروئید هاشیموتو را بهبود چشمگیری ببخشد و سلامت کلی بدن را تقویت کند. با این حال هر فرد مبتلا به بیماری هاشیموتو متفاوت است، بنابراین یافتن رژیم غذایی تیروئید هاشیموتو که متناسب با نیازهای همان فرد باشد، ضروری است.
