آلودگی هوا یکی از علل اصلی مرگ‌و‌میر در سراسر دنیاست؛ مسئله بغرنجی که همه‌ساله جان کودکان، بزرگ‌سالان و تمام موجودات زنده را تهدید می‌کند و مقابله با آن جز با اجرای دقیق قانون هوای پاک ممکن نیست. در این مقاله، فهرستی از آلوده ترین شهرهای جهان را بدون رتبه‌بندی از نظر میزان آلودگی معرفی می‌کنیم که از قضا بیشتر آنها در منطقه خاورمیانه قرار دارند. همراه ما باشید.
۱. شهر دمام در عربستان
شهر بندری دمام در عربستان سعودی با جمعیت تقریبی ۱میلیون و ۲۵۰هزار نفر در حال حاضر پنجمین شهر پرجمعیت عربستان و آلوده‌ترین شهر دنیاست. این شهر صنعتی پایگاه اصلی صنعت نفت عربستان محسوب می‌شود و به‌خاطر نفت‌خیزبودن منطقه و وجود ادارات دولتی مهم، همواره ابر ضخیمی از مه و دود در هوای آن مشاهده می‌شود.
۲. شهر لاهور در پاکستان
لاهور با جمعیت بیشتر از ۱۳میلیون نفر دومین شهر پرجمعیت پاکستان است. علاوه بر ازدحام همیشگی و فعالیت‌های شهری که عوامل اصلی آلودگی هوای منطقه‌اند، عوامل دیگری همچون وفور کوره‌های آجرپزی، سوزاندن مزارع، نقض سیاست‌های زیست‌محیطی توسط صنایع و استفاده شهروندان از خودروهای فرسوده وضعیت هوای ناسالم این شهر را بدتر کرده‌اند.
۳. شهر داکا در بنگلادش
داکا نمونه بارز شهری در حال توسعه است که با آلودگی همیشگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کند. این شهر بزرگ و مهم با جمعیت ۱۷میلیون‌نفری به‌خاطر حجم زیاد ساخت‌وساز و ترافیک شهری هوایی چنان آلوده دارد که نفس‌کشیدن در آن معادل مصرف روزانه ۱٫۷ نخ سیگار است!
۴. شهر دهلی در هند
دهلی پایتخت بزرگ هندوستان و یکی از آلوده ترین شهرهای جهان ۲۰۲۲ است. جمعیت روبه‌رشد این شهر بیش از ۳۲میلیون نفر برآورد شده و آب و خاک و هوای آن به‌قدری آلوده است که جزو ۱۰ شهر آلوده دنیا محسوب می‌شود! به‌خصوص بعد از پایان جشن دیوالی که هوای آلوده به دود و بخار سراسر شهر را می‌پوشاند.
۵. شهر مظفرنگر در هند
مظفرنگر واقع در منطقه اوتار پرادش، محل بسیاری از کارخانه‌های بزرگ تولید قند و فولاد و کاغذ هندوستان است. اگرچه وجود این کارخانه‌ها فرصت خوبی برای اشتغال ساکنان منطقه فراهم می‌کند، بهایش کاهش شدید کیفیت هوای شهر است که تک‌تک موجودات زنده این منطقه آن را با سلامت خود می‌پردازند.
۶. شهر بغداد در عراق
بغداد، پایتخت عراق و مرکز فرهنگ عربی و تمدن اسلامی، یکی دیگر از آلوده ترین شهرهای جهان است. این شهر در حال حاضر به‌خاطر بقایای جنگ، آلایندگی خودروها، استفاده از مولدهای برق خانگی و استخراج نفت و گاز در پالایشگاه‌ها دچار کیفیت نامطلوب هواست و یکی از ۱۵ شهر آلوده دنیا محسوب می‌شود.
۷. شهر قاضی‌آباد در هند
قاضی‌آباد یکی دیگر از شهرهای منطقه اوتار پرادش هند است که اگر به سلامتی خود اهمیت می‌دهید، بهتر است برای تفریح و اقامت به آن سفر نکنید. کیفیت بد هوای این شهر نتیجه ۱میلیون و ۷۲۹هزار نفر جمعیت و تولید موتورهای نفتی معروف این منطقه است.
۸. شهر پتنه در هند
شهر تاریخی و پرازدحام پتنه در کرانه جنوبی رود گنگ، یکی از آلوده ترین شهرهای دنیاست و به همین خاطر نه مقصد خوبی برای مسافرت محسوب می‌شود و نه مکان خوبی برای اقامت، به‌خصوص با توجه به شمار روزافزون بیماران قلبی و تنفسی آن که بی‌ربط به ترافیک شدید و بی‌توجهی به قوانین مربوط به هوای پاک نیست.
۹. شهر پیشاور در پاکستان
پیشاور شهری بزرگ با ۲٫۳میلیون نفر جمعیت است که گل‌های متنوع و سرسبزی چهارفصل دارد. بااین‌حال به‌دلیل آمار زیاد تروریسم و خشونت، تأسیسات صنعتی، سوزاندن زباله‌های جامد، کوره‌های آجرپزی و ازدیاد دود ناشی از خودروها شهر تمیز یا امنی محسوب نمی‌شود.
۱۰. شهر لاکنو در هند
هندوستان مملو از شهرهایی است که به‌رغم زیبایی‌های تمام‌نشدنی، کیفیت هوای نامطلوب دارند و یکی از آلوده‌ترین آنها لاکنوست. در حال حاضر، غلظت ریزذرات معلق کوچک‌تر ۲٫۵ میکرون در این شهر ۵٫۵ برابر مقدار مجاز است که مهم‌ترین عاملش را می‌توان جمعیت تقریبا ۴میلیون‌نفری این شهر دانست.
۱۱. شهر لندن شرقی در آفریقای جنوبی
لندن شرقی، از مقاصد گردشگری محبوب در استان کیپ شرقی آفریقای جنوبی، به سواحل آرام و تاریخ غنی شهرت دارد، اما در سال‌های اخیر به‌خاطر آلودگی زیاد و کیفیت هوای نامطلوب توجه‌ها را به خود جلب کرده است. بی‌تردید یکی از دلایل آن جمعیت زیاد این شهر است که در سال ۲۰۲۲، ۲۶۷هزار نفر برآورد شد.
۱۲. شهر پخارا در نپال
یکی دیگر از آلوده ترین شهرهای جهان شهر زیبای پخاراست که با وجود طبیعت مسحورکننده و پوشش گیاهی و جانوری غنی، شاخص آلودگی نگران‌کننده‌ای دارد. پخارا دومین شهر پرجمعیت نپال محسوب می‌شود و بخش زیادی از نگرانی‌های زیست‌محیطی آن نیز ناشی از همین ازدحام است.
۱۳. شهر منامه در بحرین
شهر منامه با جمعیت بیش از ۷۰۸هزار نفر پایتخت کشور بحرین و بزرگ‌ترین شهر این کشور عربی است. البته تمام بنادر مجلل و باشکوه، جاذبه‌های پیشرفته و زیبایی‌های خیره‌کننده این شهر فقط از دور زیبا به نظر می‌رسند، چون میانگین سالانه غلظت ذرات کوچک‌تر ۲٫۵ میکرون بسیار بیشتر از میزان توصیه‌شده است و زندگی در این منطقه را برای ساکنانش ناامن می‌کند.
۱۴. شهر چندیگار در هند
شهر چندیگار اگرچه تمام زیبایی‌های نوآورانه‌اش را مدیون لوکوربوزیه، معمار مشهور فرانسوی، است و به‌لحاظ تمیزی حرف اول را در هند می‌زند، کیفیت هوایش مطابق انتظارات طراحان این شهر نیست. مه‌دود این شهر به‌قدری غلیظ است که اجازه دیدن به کسی نمی‌دهد و از کیفیت زندگی افراد می‌کاهد.
۱۵. شهر حولی در کویت
شهر حولی یکی از آلوده ترین شهرهای جهان ۲۰۲۱ بود و این مسئله با توجه به نفت‌خیزبودن این منطقه اصلا عجیب نیست. حفاری زمین و سوزاندن سوخت‌های فسیلی همگی از عوامل مهم آلودگی هوا هستند که در کنار جمعیت ۲۲۰هزارنفری شهر بر کیفیت هوای این منطقه اثر منفی می‌گذارند.
۱۶. شهر خرمشهر در ایران
بر اساس سرشماری‌های انجام‌شده و گزارش سازمان بهداشت جهانی، شهر زیبای خرمشهر با حدود ۱۷۱هزار نفر جمعیت به‌دلیل رشد سریع جمعیت، طوفان‌های گرد‌و‌غبار مکرر و رودخانه‌های خشک‌شده یکی از آلوده ترین شهرهای ایران و البته جهان محسوب می‌شود.
۱۷. شهر شی‌آن در چین
شی‌آن یکی از ۴ پایتخت بزرگ باستانی چین و مرکز استان شانشی است که آلودگی هوای آن در فصول سرد سال (پاییز و زمستان) به‌خاطر پدیده وارونگی دما بیشتر از فصل‌های گرم است. مقصر اصلی ناسالم‌بودن هوای این شهر را می‌توان سوزاندن زغال‌سنگ، وجود گرد‌و‌غبار و آلایندگی وسایل نقلیه دانست.
۱۸. شهر کلکته در هند
شهر کلکته یکی از مهم‌ترین مراکز تجاری، آموزشی و فرهنگی هند محسوب می‌شود. البته به‌خاطر ازدحام فراوان و ترافیک شدید، این شهر جزو آلوده ترین شهرهای جهان به شمار می‌رود. فقط در سال ۲۰۲۱ هزینه کیفیت هوای نامطلوب این شهر بر اقتصاد آن معادل ۳٫۳میلیارد دلار بود!
۱۹. شهر شینشیانگ در چین
شهر شینشیانگ در منطقه شمالی استان هنان چین واقع شده است و یکی دیگر از آلوده ترین شهرهای جهان محسوب می‌شود. آلودگی هوای شینشیانگ نه فقط به‌خاطر نیروگاه‌های زغال‌سنگ بلکه به‌خاطر وفور معادن و کارخانجات صنعتی، آتش‌سوزی‌های زیرزمینی معادن زغال‌سنگ و آلودگی ناشی از تردد وسایل نقلیه است.
۲۰. شهر کامپالا در اوگاندا
شهر بزرگ و پرجمعیت کامپالا با وجود منابع طبیعی، معدنی و صنعتی مختلف، در فهرست آلوده‌ترین شهرهای دنیا قرار دارد و غلظت ریزذرات کوچک‌تر از ۲٫۵ میکرون آن ۱٫۴ برابر مقدار استاندارد برآورد می‌شود. این میزان آلودگی با توجه به رشد سریع جمعیت، دود اگزوز خودروها، سوزاندن زباله‌های مسکونی و دود ناشی از اجاق‌های آشپزی قابل‌توجیه است.
۲۱. شهر شوچانگ در چین
شهر شوچانگ واقع در استان هنان چین با جمعیت ۴٫۵میلیون‌نفری، شاخص آلودگی هوای ۱۵۲ و غلظت زیاد ذرات کوچک‌تر از ۲٫۵ میکرون که ۱۱٫۵ برابر مقدار توصیه‌شده است، یکی دیگر از شهرهای آلوده دنیا به شمار می‌رود. از روش‌های مقابله با آلودگی در این شهر می‌توان به کاهش مصرف زغال‌سنگ، بهبود بهره‌وری انرژی در بخش‌های صنعتی و ساختمانی و افزایش عرضه انرژی‌های تجدیدپذیر اشاره کرد.
۲۲. شهر باماکو در مالی
باماکو با جمعیت ۱میلیون و ۸۰۰هزار نفر پایتخت جمهوری مالی و بزرگ‌ترین شهر این کشور است. میزان آلودگی این شهر ۷٫۱ برابر مقدار استاندارد است که آن را در گروه شهرهایی با هوای ناسالم قرار می‌دهد. علت این آلودگی طوفان‌های گرد‌و‌غبار، انتشار گازهای گلخانه‌ای از وسایل نقلیه و استفاده فراوان از سوخت‌های فسیلی است.
۲۳. شهر تهران در ایران
آلودگی کلان‌شهر تهران در مقایسه با آلوده ترین شهرهای جهان چندان زیاد نیست، اما غلظت زیاد ذرات آلاینده هوا شرایط زندگی در این شهر را نامطلوب کرده است. مدت‌هاست که ساکنان این کلان‌شهر با پیامدهای زیان‌بار آلودگی هوا دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. مهم‌ترین دلیل آلودگی تهران ازدیاد بیش از حد وسایل نقلیه است.
کلام آخر
اگر تا امروز تهران را آلوده‌ترین شهر دنیا می‌دانستید، اکنون می‌دانید نه‌فقط ایران که بسیاری از شهرهای بزرگ و پرجمعیت دنیا با مسئله آلودگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. امیدواریم این دغدغه جهانی با تصمیم‌گیری‌های درست مسئولان و رعایت اصول حفاظت محیط‌زیست توسط شهروندان هر روز کم‌رنگ‌تر از قبل شود.
در این مقاله فقط ۲۳ مورد از آلوده ترین شهرهای جهان را معرفی کردیم. اگر شما عزیزان شهر آلوده دیگری را می‌شناسید، حتما در بخش نظرات با ما در میان بگذارید.
تهران آلوده ترین شهر جهان است