منظور از فریب در رابطه کارهایی مانند دروغ‌گفتن، تحریف حقایق، پنهان‌کردن حقیقت یا گمراه‌کردن شریک عاطفی است. فریب‌دادن از هر نوعی که باشد، به رابطه آسیب می‌زند و باعث بی‌اعتمادی در رابطه می‌شود. در این مقاله منظور از فریب در روابط عاطفی را توضیح می‌دهیم و نشانه‌ها، آسیب‌ها و پیامدهای آن را بیان می‌کنیم. با ما همراه باشید.
منظور از فریب در رابطه عاطفی چیست؟
فریب در رابطه شکل‌های متفاوتی دارد و بی‌خطرترین نوع آن دروغ مصلحتی یا دروغ سفید است. منظور از دروغ سفید دروغی است که به کسی آسیب نمی‌رساند، مثل اینکه به همسرمان بگوییم مدل موی جدیدش خیلی به او می‌آید یا اینکه وانمود کنیم شوخی همسرمان خیلی خنده‌دار بود. همه ما گاهی این کار را انجام می‌دهیم. گرچه دروغ سفید معمولا ضرری ندارد، ممکن است الگوی دروغ‌گفتن را در وجود فرد نهادینه کند و باعث شود فرد کم‌کم دروغ‌های بزرگ‌تر و آسیب‌زایی بگویید.
ما شریک عاطفی‌مان را فریب می‌دهیم چون می‌خواهیم از بحث و دعوا پیشگیری کنیم، ناامنی‌های خودمان را پنهان کنیم یا از شریکمان در برابر چیزی محافظت کنیم. بااین‌حال این کار درستی نیست حتی اگر نیت خیرخواهانه‌ای پشتش باشد، چون باعث بی‌اعتمادی طرف مقابل می‌شود. اتفاقات متناقض، رفتارهای غیرمعمول و واکنش‌های تدافعی نشانه‌های کسی‌اند که سعی می‌کند شریک عاطفی‌اش را فریب بدهد.
نمونه‌هایی از فریب در رابطه
۱. گفتن دروغ‌های مصلحتی
گفتیم که دروغ مصلحتی یکی از انواع بی‌خطر فریب‌دادن است. البته نباید در گفتن این‌گونه دروغ‌ها زیاده‌روی کنیم. مثلا شرایطی را تصور کنید که قرار است با همسرتان بیرون از خانه شام بخورید. ممکن است در این شرایط به‌جای اینکه بگویید هنوز در حال حاضرشدنید، بگویید در ترافیک مانده‌اید. یا مثلا اگر خسته‌اید و حوصله معاشرت با دوستی را ندارید، با گفتن دروغی مصلحتی خودتان را راحت کنید. بیشتر زمانی این دروغ‌های به‌ظاهر مصلحتی را می‌گوییم که می‌خواهیم از بحث‌کردن با طرف مقابل اجتناب کنیم.
۲. دروغ‌گفتن
گاهی ممکن است دروغ‌هایی که می‌گوییم از حد بی‌خطر فراتر بروند و واقعا به قصد فریب شریک عاطفی گفته شوند. مثلا ممکن است به‌جای اینکه به همسرتان بگویید در حال بازی‌کردن هستید، بگویید «هنوز سرکارم!». گرچه این دروغ‌های واقعی هم به‌قصد پیشگیری از تعارض و بحث گفته می‌شوند، پیامدهای بسیار آسیب‌زایی دارند.
۳. پنهان‌کردن امور مالی
صحبت‌کردن درباره درآمد، بدهی‌ها یا عادت‌های پول خرج‌کردن برای بسیاری از افراد سخت است. برخی از افراد به‌خاطر کم‌بودن درآمد و برخی به‌خاطر احتمال سوءاستفاده طرف مقابل، درباره امور مالی با شریک عاطفی‌شان صادق نیستند. احتمالا برایتان پیش آمده که قیمت واقعی چیزی را که خریده‌اید، به همسرتان نگفته باشید. بر اساس نظرسنجی‌ها، فریب مالی در بین زوج‌ها بسیار رایج است.
۴. پنهان‌کردن خود واقعی
برخی از افراد به‌خاطر محبوبیت یا تأثیرگذاری بیشتر ترجیح می‌دهند خود واقعی‌شان را پنهان کنند و طور دیگری رفتار کنند. پنهان‌کردن خود واقعی در رابطه بسیار آسیب‌زاست و علاوه‌بر شریک عاطفی به خود فرد هم فشار زیادی وارد می‌شود، اما برخی از افراد ترجیح می‌دهند با ارائه نسخه مطلوب‌تری از خود نظر شریک عاطفی‌شان را جلب کنند.
۵. داستان‌های ساختگی
این نمونه از فریب در رابطه نیز بسیار رایج است. برخی اوقات برای جلب توجه شریک عاطفی‌مان چندین داستان سر هم و فضایی احساسی درست می‌کنیم. البته این داستان‌های ساختگی همیشه غم‌انگیز و برای جلب همدردی طرف مقابل نیستند و گاهی دستاوردهایی‌اند که برای بهبود موقعیتمان به خودمان نسبت می‌دهیم.
۶. پنهان‌کردن دروغ‌ها
متأسفانه گاهی وضعیت طوری است که به شریک عاطفی‌مان دروغی گفته‌ایم و او را گمراه کرده‌ایم و سپس تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا اثر این دروغ‌ها را بپوشانیم. مانند وقتی که در حال گشتن اتاق او بوده‌ایم و در این میان چیزی را شکسته یا خراب کرده‌ایم و با مخفی‌کردن آن سعی می‌کنیم از افشای این اتفاق جلوگیری کنیم.
۷. خیانت
یکی از بدترین و آسیب‌زاترین فریب‌های رابطه عاطفی خیانت‌کردن است. به این صورت که فرد وارد رابطه عاطفی دیگری می‌شود و با پنهان‌کاری مراقب است همسرش چیزی نفهمد و رسوا نشود.
۸. پدیده چراغ گاز (Gaslighting)
ممکن است گاهی با گفتن حرفی یا وانمودکردن به چیزی همسرتان را مقصر نشان دهید، در حالی که واقعا مقصر نیست. این روش فریب‌کاری شما که پدیده چراغ گاز نام دارد، باعث می‌شود همسرتان به خودش شک کند. مثلا شرایطی را تصور کنید که همسرتان از شما انتقاد یا شما را به چیزی متهم می‌کند و شما به‌جای اینکه مسئولیت اشتباهات‌تان را بپذیرید، آن را انکار می‌کنید و ادعا می‌کنید که این‌طور نیست.
آیا نگفتن برخی اطلاعات و اتفاقات نوعی فریب است؟
بله. گرچه گاهی از نگفتن برخی از اتفاقات به همسرتان نیت بدی ندارید، این کار نیز نوعی فریب محسوب می‌شود. مثلا ممکن است به مهمانی بروید و در آنجا شریک عاطفی سابقتان را ببینید. احتمالا موقع تعریف‌کردن ماجرای مهمانی برای همسرتان، به‌قصد پیشگیری از ناراحت‌شدن یا حساس‌شدن او، قسمت دیدن شریک عاطفی سابق را حذف می‌کنید. بااین‌حال اگر بعدا از فرد دیگری چیزی در این زمینه بشنود، قطعا از دست‌تان ناراحت خواهد شد.
یا ممکن است گرفتار استرس مالی باشید، اما ترجیح دهید همسر یا شریک عاطفی‌تان بویی از این قضیه نبرد، فقط به این دلیل که نمی‌خواهید او را ناراحت کنید. گرچه نگرانی شما قابل‌درک است، لازم است همسرتان در جریان مشکلات مالی شما قرار بگیرد. ممکن است با هم‌فکری یکدیگر راه‌حل‌های خوبی برای حل مشکل پیدا کنید.
نشانه‌های فریب در رابطه عاطفی
نشانه‌های بارز فریب در رابطه عبارت‌اند از:
- تغییر بی‌دلیل رفتار: یکی از مهم‌ترین نشانه‌های فریب‌دادن تغییر ناگهانی رفتار یا بروز عادتی جدید است، مثل اینکه همسرتان هرشب دیر به خانه می‌آید.
- داستان‌های متناقض: حرف‌های جدیدش با گفته‌های قبلی‌اش فرق دارد و متناقض است.
- واکنش‌های تدافعی: در جواب به سؤالات شما واکنش تدافعی نشان می‌دهد.
- دستپاچگی: در ارتباط با شما دستپاچه به نظر می‌آید، مستقیم به چشم‌هایتان نگاه نمی‌کند و بی‌قرار است.
- پاسخ‌دادن با تردید: قبل از پاسخ‌دادن به سؤالات شما مکث می‌کند تا کلمات مناسبی پیدا کند.
- حریم خصوصی محافظت‌شده: مدام حواسش به تلفن همراه یا لپ‌تاپش هست و حتی رمز عبور آنها را تغییر داده است.
- در دسترس نبودن: گاهی اوقات ناگهان ناپدید می‌شود و نمی‌توانید از طریق تلفن یا پیام به او دسترسی پیدا کنید.
- بی‌ثباتی عاطفی: ممکن است گاهی محبت بیشتری به شما کند و گاهی کاملا از نظر فیزیکی و عاطفی از شما دوری کند.
علل فریب در رابطه عاطفی
رایج‌ترین علل فریب در روابط عبارت‌اند از:
- پیشگیری از درگیری: دلیل بیشتر دروغ‌گویی‌ها و پنهان‌کاری‌های افراد در رابطه پیشگیری از تعارض است.
- توجه‌طلبی: گاهی ممکن است برای جلب رضایت شریکمان کمی حقایق را تحریف کنیم.
- پنهان‌کردن ناامنی: ممکن است احساس ناامنی داشته باشیم و فکر کنیم اگر شریک عاطفی‌مان نقطه‌ضعف‌ها یا حساسیت‌هایمان را بداند، ما را ترک می‌کند.
- محافظت از شریک عاطفی: گاهی ممکن است هدف فرد از گفتن داستان‌ها و حرف‌های ساختگی به همسرش محافظت از او در برابر چیزهای منفی و ناخوشایند باشد.
- ترس از عواقب: گاهی ممکن است با فریب شریک عاطفی سعی کنیم عادت‌های نامطلوبمان را پنهان کنیم، چون از قضاوت‌شدن یا مواجهه با عواقب آن می‌ترسیم.
- حفظ استقلال: گاهی افراد به‌دلیل حفظ حریم خصوصی و استقلال خود ترجیح می‌دهند همه‌چیز را با شریک عاطفی‌شان به اشتراک نگذارند.
فریب‌کاری چه اثری بر رابطه عاطفی می‌گذارد؟
اعتماد و صداقت مهم‌ترین اصل‌های رابطه سالم محسوب می‌شوند. فریب‌دادن شریک عاطفی باعث می‌شود این اصول زیر پا گذاشته شوند و شریک عاطفی فریب‌خورده هیچ‌وقت نتواند کامل به طرف مقابلش اعتماد کند، حتی اگر بعد از مطلع‌شدن از فریب رابطه ادامه یابد. اگر در رابطه عاطفی هستید، هرگز برای پنهان‌کردن ضعف‌ها و آسیب‌پذیری خود شریک عاطفی‌تان را فریب ندهید. باور کنید این رفتار نامطلوب هرگز در درازمدت کارساز نخواهد بود و بالأخره روزی شریک عاطفی شما به حقیقت پی می‌برد.
نحوه برخورد با فریب در رابطه
گرچه مطلع‌شدن از فریب نزدیک‌ترین فرد زندگی خیلی ناراحت‌کننده است، لازم است در این شرایط واکنش مناسبی نشان دهید.
۱. به احساسات‌تان فکر کنید
طبیعی است که در این موقعیت عصبانی شوید یا احساس آسیب‌دیدگی کنید. لحظه‌ای به احساسات خود فکر کنید تا بفهمید چه احساسی دارید و چرا. شناخت احساسات و فکرکردن به آنها یکی از مهم‌ترین اقدامات در این وضعیت است.
۲. احساسات خود را به اشتراک بگذارید
با شریک عاطفی‌تان درباره تأثیر اعمالش صحبت کنید. بدیهی است که اولین واکنشی که به ذهنتان می‌رسد این است که او را متهم کنید و دعوا راه بیندازید، اما صبر کنید و به‌جای متهم‌کردن او، از احساسات خودتان صحبت کنید. اجازه بدهید که بداند با این کارش چه احساسی در شما ایجاد کرده است.
۳. سعی کنید شرایط را از دید او ببینید
به‌جای سرزنش‌کردن همسرتان، بدون پرخاشگری دلیل فریب‌خوردنتان را از او بپرسید. سعی کنید خودتان را جای او بگذارید و وضعیت را از دید او ببینید. گرچه این کار ناخوشایندبودن رفتار او را توجیه نمی‌کند، باعث می‌شود با دید باز و اشراف کامل به وضعیت تصمیم بگیرید.
۴. رابطه را ارزیابی کنید
ادامه‌دادن یا ندادن رابطه به شدت و نوع فریب بستگی دارد. اگر همسرتان برای پیشگیری از ناراحت‌شدن شما دروغی گفته که قابل‌چشم‌پوشی است، او را ببخشید و اگر مرتکب خطایی نابخشودنی شده، با هم صحبت کنید و درباره ادامه‌دادن یا ندادن رابطه تصمیم بگیرید. هم‌سوبودن یا نبودن ارزش‌های هر دو نفرتان را بررسی کنید و ببینید امیدی به نجات رابطه هست یا خیر.
۵. حدومرز تعیین کنید
اگر احساس می‌کنید ارزش‌هایتان دوباره همسو می‌شوند و تصمیم دارید با هم بمانید و مشکلات را حل‌وفصل کنید، لازم است حدومرز هم تعیین کنید. درباره توقعاتی که از او دارید صحبت کنید و پیامدهای نادیده‌گرفتن حدومرزهایتان را برایش توضیح دهید.
۶. خودمراقبتی را تمرین کنید
هنگام گذر از این موقعیت، خودمراقبتی را در اولویت قرار دهید. فعالیت‌های موردعلاقه‌تان را انجام دهید، با عزیزانتان وقت بگذرانید و اگر لازم است برای مراقبت از سلامت روان خود با درمانگر صحبت کنید.
بازسازی اعتماد ازدست‌رفته در رابطه
اگر قرار است رابطه را ادامه بدهید و دوباره اعتماد کنید، این راهکارها را در گوشه ذهنتان داشته باشید:
- ارتباط باز و صادقانه را در اولویت قرار دهید: احساسات خود را بیان کنید و به دیدگاه شریک عاطفی‌تان هم گوش دهید. بدون سرزنش‌کردن با هم درباره بهبود وضعیت موجود صحبت کنید.
- به شریک عاطفی‌تان فرصت بدهید: به او فرصت عذرخواهی و جبران اشتباهاتش را بدهید و بگذارید دوباره اعتمادتان را جلب کند.
- صبور باشید: بازسازی اعتماد ازدست‌رفته زمان می‌برد و صبوربودن در این مسیر بسیار مهم است. بدانید که بهبود وضعیت موجود فرایندی تدریجی است و هر دوی شما برای بازسازی اعتمادبه‌نفس خود به زمان نیاز دارید.
- پیوند عاطفی را بازسازی کنید: با هم به‌خوبی وقت بگذرانید و فعالیت‌هایی را انجام دهید که شما را به هم نزدیک‌تر می‌کنند.
- او را ببخشید: بخشش مهم‌ترین اصل شروع مجدد است. اگر شریک عاطفی‌تان را نبخشید، مدام در ذهنتان اشتباهاتش را مرور می‌کنید. سعی کنید او را ببخشید و فرصت جبران اشتباهش را به او بدهید.
شما بگویید
هرآنچه لازم بود درباره فریب در رابطه بدانید، در این مقاله گفتیم. شما چه نظری در این باره دارید؟ تابه‌حال در رابطه فریب خورده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان به اشتراک بگذارید.
