اسلیو معده چیست؛ نحوه انجام، مزایا، عوارض احتمالی و مراقبت‌‌های لازم آن

با افزایش روزافزون آمار چاقی و مشکلات و بیماری‌های ناشی از آن، مسئله‌ی کاهش وزن اهمیت بیشتری پیدا کرده است. گرچه بهترین روش کاهش وزن، رژیم غذایی مناسب و ورزش است، گاهی مشکل اضافه‌وزن به‌اندازه‌ای جدی می‌شود که به‌راحتی حل‌شدنی نیست و فرد ناچار است که به روش‌های دیگری مانند جراحی روی بیاورد. دراین‌میان، روش جراحی اسلیو معده (gastric sleeve surgery) یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین روش‌های موجود است که با کاهش حجم معده موجب کاهش اشتها و درنتیجه کاهش وزن می‌شود. در این مقاله به معرفی و توضیح نحوه‌ی عملکرد این روش می‌پردازیم و فواید و مضرات آن را بیان می‌کنیم. پس با ما همراه باشید.

حتما بخوانید:

• لاغری سریع اما صحیح با ۱۳ توصیه کاربردی و مهم
• رژیم لاغری یک هفته ای؛ چگونه در یک هفته ۴٫۵ کیلوگرم وزن کم کنیم؟
• لاغری بدون رژیم و ورزش با ۱۱ روش ساده و موثر

در جراحی اسلیو معده (یا گاسترکتومی آستینی عمودی، vertical sleeve gastrectomy) حدود ۸۰٪ از معده برداشته می‌شود. درنتیجه‌ی این جراحی، بیمار:

• کمتر احساس گرسنگی می‌کند،
• پس از غذا خودن زودتر سیر می‌شود،
• تا ۷۵٪ از وزن اضافه‌ی خود را ازدست می‌دهد و
• مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی او بهبود یافته یا درمان می‌شود.

جراحی اسلیو معده چگونه انجام می‌شود؟

• در جراحی اسلیو معده اندازه‌ی معده تا ۸۰٪ کوچک می‌شود.
• در زمان غذا خوردن به‌دلیل معده‌ی کوچک‌تر بیمار زودتر احساس سیری می‌کند.
• بیمار احساس گرسنگی کمتری دارد، چون معده‌ی کوچک‌تر هورمون گرسنگی کمتری را ترشح می‌کند.

درطول جراحی، جراح بین ۱ تا ۵ برش کوچک در شکم ایجاد می‌کند (که موجب به‌حداقل رساندن اسکار و جای زخم پس از جراحی اسلیو معده می‌شود)، از ابزارهای لاپاروسکوپی مختلفی استفاده می‌کند و حدود ۸۰٪ از معده‌ی شما را برمی‌دارد. پس از جراحی، «لوله‌ی» موزی‌شکلی باقی می‌ماند که مری را به روده‌ی کوچک متصل می‌کند. [بعضی از جراح‌ها سپس خط منگنه (staple line) را تقویت می‌کنند.]

پس از جراحی، معده بسیار کوچک‌تر شده و درنتیجه سریع‌تر احساس سیری می‌کنید و به کاهش وزن بلندمدتی دست می‌یابید. این جراحی به‌روش لاپاروسکوپی و در مدت ۱ تا ۲ ساعت انجام می‌شود.

جراحی اسلیو معده برای بیمارانی با سنین مختلف، از کودکان تا سالمندان، انجام می‌شود.

روش اسلیو معده چگونه کشف شد؟

در ابتدا روش اسلیو معده اولین مرحله‌ی جراحی جابه‌جایی دوازدهه (duodenal switch، DS) بود. جراحان DS پیش از انجام دومین مرحله‌ی این جراحی، کاهش وزن و بهبود سلامتی چشمگیری را در بیماران خود دیدند و این مسئله باعث شد که به‌طور آزمایشی جراحی اسلیو معده را به‌عنوان عمل جراحی اصلی انجام دهند.

کاهش وزن با اسلیو معده

• تا ۷۰٪ از وزن اضافی در مدت یک سال

کاهش وزن پس از جراحی اسلیو معده به‌سرعت اتفاق می‌افتد:

• ماه سوم: حدود ۳۳٪ از وزن اضافی کاهش می‌یابد.
• ماه ششم: حدود نیمی از وزن اضافی کاهش می‌یابد.
• ماه دوازدهم: تا ۷۰٪ از وزن اضافی کاهش می‌یابد.

بیشتر بیماران حدود ۱ تا ۲ سال پس از جراحی به وضعیت ثابتی می‌رسند. معمولا بیمارانی که تغذیه‌ی مناسبی دارند و ورزش می‌کنند، می‌توانند کاهش وزن خود را حفظ کنند یا حتی وزن بیشتری کم کنند.

ولی بسیاری از بیماران در پایبندی خود به رژیم‌ غذایی مناسب و ورزش دچار لغزش می‌شوند و دوباره وزن اضافه می‌کنند. این مسئله به‌دلیل کش‌آمدن معده با گذشت زمان است که معمولا در اثر پرخوری ایجاد می‌شود.

تا ۵ سال پس از جراحی، بیماران به‌طور میانگین بیش از نصف کاهش وزن اضافی خود را حفظ کرده‌اند. بیماران موفق با انجام کارهای زیر از افزایش دوباره‌ی وزن خود جلوگیری می‌کنند:

• ارتباط نزدیک با کارشناس تغذیه‌ی جراح خود یا یک متخصص تغذیه؛
• استفاده از مربی شخصی؛
• شرکت کردن در گروه‌های پشتیبان حضوری یا آنلاین، دست‌کم ۲ بار در ماه؛
• استفاده از برنامه‌ی غذایی؛
• برخورداری از حمایت خانواده و دوستان؛
• حفظ انگیزه و تعهد.

فواید جراحی اسلیو معده برای سلامتی

• جراحی اسلیو معده موجب درمان یا بهبود دیابت، آپنه‌ی خواب، بیماری فشار خون بالا و دست‌کم ۱۲ مورد دیگر می‌شود.

جراحی اسلیو معده منجربه «رفعِ» (resolution) کامل (درمان، تازمانی‌که کاهش وزن حفظ شود) بسیاری از مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی، ازجمله موارد فهرست‌شده در زیر می‌شود:

• دیابت؛
• آپنه‌ی خواب؛
• فشارخون بالا؛
• آسم؛
• مشکلات کلسترول بالا؛
• و دست‌کم ۱۰ مورد دیگر.

توجه داشته باشید بیمارانی که برنامه‌ی دقیقی برای مراجعه به جراح خود دارند و ۳، ۶ و ۱۲ ماه پس از عمل جراحی ویزیت می‌شوند، درمقایسه با بیمارانی که به جراح خود مراجعه نمی‌کنند، بهبود بیشتری در دیابت، بیماری فشارخون (hypertension) و کلسترول بالای خود خواهند داشت.

کاهش وزن ناشی از اسلیو معده موجب افزایش سلامت مفاصل می‌شود. به‌ازای هر ۱ پوند کاهش وزن، ۴ پوند از فشاری که بر زانوها می‌آید کاسته می‌شود. این مسئله موجب افزایش تحرک و کاهش درد زانو می‌شود.

۸۸ هزار نفر در جمع‌آوری داده برای پژوهشی درمورد سرطان شرکت داشتند. نتایج به‌دست آمده نشان داد که خطر ابتلا به سرطان در بیمارانی که تحت عمل جراحی کاهش وزن قرار گرفته‌اند ۳۳٪ کمتر است.

در این بررسی، میزان خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با چاقی حتی از این هم کاهش بیشتری پیدا کرد. این سرطان‌ها عبارت است از:

• سرطان روده بزرگ؛
• سرطان پستان پس از یائسگی؛
• سرطان آندومتر؛
• سرطان لوزالمعده.

چه افرادی می‌توانند عمل اسلیو معده انجام دهند؟

• شاخص توده‌ی بدنی (BMI) باید ۳۰+ باشد.
• اگر BMI فرد کمتر از ۴۰ است، باید دست‌کم یک مشکل سلامتی مرتبط با چاقی وجود داشته باشد.

درصورت برخورداری از شرایط زیر عمل جراحی اسلیو معده می‌تواند برای شما مفید باشد:

• شاخص توده‌ی بدنی شما ۴۰ یا بیشتر باشد؛
• شاخص توده‌ی بدنی شما بین ۳۰ تا ۳۹٫۹ باشد و یک مشکل سلامتی مرتبط با چاقی جدی داشته باشید. رایج‌ترین مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی جدی عبارت‌اند از:
• فشارخون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت نوع ۲
• آپنه‌ی خواب
• موارد فراوان دیگر

برای محاسبه‌ی شاخص توده‌ی بدنی می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:

BMI = وزن (برحسب کیلوگرم) تقسیم بر قد (برحسب متر) به توان ۲

اگر ۲ شرط مرتبط با BMI گفته‌شده در بالا را ندارید، می‌توانید عمل کمتر تهاجمی بالون معده را انجام دهید.

مراقبت‌های قبل از جراحی اسلیو معده

• آمادگی مناسب پیش از جراحی، موجب کاهش ریسک جراحی، کاهش وزن بیشتر و همچنین صرفه‌جویی در هزینه‌هایتان می‌شود.

در طول چند هفته‌ی پیش از عمل جراحی، جراح اقداماتی را انجام خواهد داد، ازجمله:

• ارزیابی وضعیت سلامتی با پرسیدن سؤالاتی درمورد سابقه‌ی پزشکی‌تان، داروهایی که مصرف کرده‌اید و جراحی‌هایی که انجام داده‌اید؛
• انجام آزمایش‌های خاصی مانند نوارقلب (ECG)، اشعه‌ی ایکس و آزمایش خون؛

رژیم غذایی دو هفته قبل از عمل جراحی

• مصرف‌نکردن شکر؛
• مصرف کربوهیدرات کمتر؛
• افزایش مصرف پروتئین؛
• مصرف سبزیجات بیشتر؛
• مصرف مایعات فراوان؛

رژیم غذایی دو روز قبل از عمل جراحی

• هر روز فقط مایعات رقیق، سوپ، یک شیک پروتئین مصرف شود؛
• درمورد اینکه آیا باید مصرف هیچ دارویی را قطع کنید یا خیر با جراح خود صحبت کنید.

رژیم غذایی ۱۲ ساعت قبل از جراحی

• مصرف‌نکردن هرگونه مواد‌غذایی یا نوشیدنی، استعمال دخانیات نیز ممنوع است.

باید هدف مهم دیگر شما قبل از جراحی این باشد که تا جای ممکن وزن کم کنید، چون:

• هرچه قبل از جراحی وزن بیشتری کم کنید، پس از جراحی هم وزن بیشتری کم خواهید کرد.
• هرچه وزن شما قبل از جراحی کمتر باشد، احتمال بروز مشکلات و عوارض جراحی هم کمتر خواهد بود.
• اگر به عادت‌های قدیمی خود برگردید، دوباره وزن اضافه خواهید کرد. هرچه زودتر بتوانید خود را به رژیم‌غذایی مناسب و ورزش عادت بدهید، احتمال اینکه پس از جراحی هم این عادت‌ها را حفظ کنید، بیشتر خواهد بود.

در روز جراحی، کارهای معمول پیش از جراحی را انجام خواهید داد:

1. تمام لباس‌ها و جواهرات خود را درمی‌آورید.
2. لباس مخصوص بیمارستان را می‌پوشید.
3. پرستار و متخصص بیهوشی خود را می‌بینید.
4. تزریق وریدی (IV) خود را شروع می‌کنید.
5. برای آرامش و خواب، دارو دریافت می‌کنید.

• زمان بستری شدن در بیمارستان: ۲ تا ۳ روز
• مدت مرخصی از کار: ۱ تا ۳ هفته
• بازیابی و بهبود کامل: ۴ تا ۶ هفته
• میزان درد: تحمل‌پذیر، مانند هر جراحی لاپاروسکوپی دیگری
• رژیم‌غذایی و فعالیت: انتقال آهسته به حالت عادی

بازیابی و ریکاوری پس از جراحی اسلیو معده
زمان بستری در بیمارستان: ۲ تا ۳ روز	بازیابی و بهبود در خانه
بیشتر بیماران اسلیو معده به‌مدت ۲ تا ۳ روز در بیمارستان می‌مانند تا روند بهبود اولیه را طی کنند.	برای ۲ هفته مرخصی کامل برنامه ریزی کنید. دست‌کم در هفته‌ی اول، خانواده یا دوستان‌تان برای کمک در انجام کارهای روزمره در کنارتان باشند. معمولا بهبودی کامل ۶ هفته زمان می‌برد.

 

بازیابی و ریکاوری در جراحی اسلیو معده شامل مراحل زیر است:

• مدت زمانی: ۴ تا ۶ هفته تا بازیابی و بهبود کامل؛
• مدت بستری‌شدن در بیمارستان: ۲ تا ۳ روز؛
• مدت مرخصی از کار: ۱ تا ۳ هفته؛
• میزان درد: مشابه درد تجربه‌شده پس از هر جراحی لاپاروسکوپی دیگری، کنترل‌شدنی با دارو؛
• رژیم‌ غذایی: روند آهسته از مایعات رقیق به غذاهای جامد؛
• فعالیت: انتقال آهسته به فعالیت‌های عادی و ورزش؛
• چالش‌ها: بیشتر عوارض جانبی مانند حالت تهوع، مشکلات گوارشی و تغییرات جسمانی با گذشت زمان یا پس از وفق دادن عادت‌های رژیم‌غذایی یا سبک زندگی برطرف می‌شوند.

بعضی از جراحان به بیمار اجازه می‌دهند که در همان روز جراحی به خانه برود. البته این شیوه رایج نیست و عمل جراحی باید بدون هیچ‌گونه عوارض و مشکلاتی کامل شود. اگر ترجیح می‌دهید که برای بازیابی و ریکاوری به خانه بروید، از جراح خود بپرسید که آیا چنین امکانی وجود دارد.

زندگی و مراقبت‌های پس از عمل اسلیو معده

• رژیم‌ غذایی محدود همراه با مصرف مکمل های غذایی؛
• ورزش منظم؛
• احساس گرسنگی کمتر نسبت‌به پیش از جراحی؛
• تغییر احتمالی در روابط شخصی.

کاهش وزن پس از جراحی اسلیو معده برای بیشتر بیماران جدید اهمیت بسیار زیادی دارد. همچنین توجه به اینکه زندگی روزمره‌ی فرد پس از جراحی چگونه خواهد بود هم مهم است.

این جراحی فقط ابزاری برای شماست و برای موفقیت بلندمدت به سعی و پشتکار و گاهی تغییراتی دشوار در حوزه‌های دیگر نیاز دارید.

در بخش‌های زیر، شما را با مواردی که باید پیش و پس از عمل جراحی انتظار آن‌ها را داشته باشید، آشنا می‌کنیم. البته نحوه‌ی کار هر جراح و ویژگی هر بیمار، متفاوت است و این موارد برای همه یکسان نیست. لطفا قبل از اجرای هر یک از توصیه‌های زیر با جراح خود مشورت کنید.

برنامه‌ی رژیم‌ غذایی پس از عمل اسلیو معده

در جدول زیر الزامات رژیم‌ غذایی براساس زمان‌بندی به‌صورت خلاصه بیان شده است.

محدوده‌ی زمانی	رژیم‌ غذایی موردنیاز
۲+ هفته قبل از جراحی	رژیم‌ غذایی پس از اسلیو معده را تمرین کنید.
۲ هفته قبل از جراحی	مصرف پروتئین بالا، شکر کم، کربوهیدرات کم
۱ هفته قبل از جراحی	مصرف بعضی از داروهای خود را متوقف کنید یا تغییر دهید.
۲ روز قبل از جراحی	فقط مایعات رقیق
شب قبل از جراحی تا ۷ روز پس از جراحی (به‌نظر جراح بستگی دارد)	هیچ‌چیزی نخورید و ننوشید.
در بیمارستان (به‌نظر جراح بستگی دارد)	فقط مایعات رقیق
روز اول تا هفته‌ی دوم پس از جراحی (به‌نظر جراح بستگی دارد)	افزودن نوشیدنی‌های غلیظ‌تر و غذاهای پوره‌ای (بدون تکه‌های مواد غذایی جامد)
روز دوم تا هفته‌ی سوم پس از جراحی (به‌نظر جراح بستگی دارد)	به‌آهستگی غذاهای جامد نرم و پوره‌شده را امتحان کنید.
روز سوم تا هفته‌ی ۴+ پس از جراحی (به‌نظر جراح بستگی دارد)	به‌آرامی غذاهای جامد را امتحان کنید.

ویتامین‌ها و مکمل‌ها: ۵ مکمل برای تمام عمر

پس از جراحی اسلیو معده باید استفاده از رژیم ویتامین را برای باقی عمرتان شروع کنید. این رژیم به شما کمک می‌کند تا کمبود هرگونه مواد مغذی‌ای را که ممکن است در رژیم‌غذایی روزانه‌تان وجود نداشته باشد، جبران کنید. در زیر فهرستی از ویتامین‌هایی را مشاهده می‌کنید که ممکن است پزشک مصرف آن‌ها را به شما توصیه کند:

ویتامین	هدف
مولتی‌ویتامین	از مشکلات تغذیه‌ای عمومی و کمبود ویتامین جلوگیری می‌کند.
کلسیم	موجب تقویت استخوان می‌شود.
فولات (اسید فولیک)	خطر ابتلا به کم خونی را کاهش می‌دهد.
آهن	از سکته مغزی، حمله قلبی یا سایر مشکلات مرتبط با خون جلوگیری می‌کند.
ویتامین D	از ریکتز (rickets، ضعف استخوان‌ها، عضلات و دندان‌ها) جلوگیری می‌کند.

ورزش: ۲٫۵ ساعت که بین ۲ تا ۴ روز در هفته تقسیم شده

وقتی صحبت از موفقیت بلندمدت درمیان باشد، ورزش هم به‌اندازه‌ی رژیم‌غذایی اهمیت دارد:

• بیمارانی که به‌طور منظم ورزش می‌کنند، در بلندمدت وزن بیشتری کم می‌کنند.
• فواید سلامتی جسمانی و ذهنی ورزش چشمگیر است.

برای رسیدن به نتایج مقبول باید چقدر ورزش کنیم؟

در مطالعه‌ای درمورد بیماران بای‌پس معده (gastric bypass) مشخص شد که ۲٫۵ ساعت ورزش در هفته منجربه ۵٫۷ درصد کاهش وزن بیشتر می‌شود.

ورزش منظم، موجب بهبود سلامتی سریع‌تر و بهتر پس از جراحی نیز می‌شود. برای اینکه از مسیر درست خارج نشوید، زمان ورزش را به زمان‌ها و روزهای ثابتی در هفته محدود کنید.

همچنین ۲٫۵ ساعت ورزش هفتگی خود را بین ۳ یا ۴ روز در هفته تقسیم کنید (یعنی ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در ۳ یا ۴ روز در هفته). این کار باعث می‌شود که شروع ورزش در هر روز کمتر هراس‌آور باشد و به ایجاد استقامت در شما کمک می‌کند.

انواع ورزش

در برنامه‌ی ورزشی خود باید ۳ هدف اصلی زیر را دنبال کنید:

• استقامت: با پیاده روی، دوچرخه ثابت و به‌ویژه شنا.
• انعطاف پذیری: یک برنامه‌ی تمرینات کششی خوب داشته باشید. یوگا بهترین ورزش است، چون شامل تنفس درست بوده و از وزن بدن خودتان برای افزایش قدرت بدنی استفاده می‌کند.
• قدرت بدنی: به‌وسیله‌‌ی توپ، وزنه و یوگا قدرت بدنی خود را افزایش دهید.

عمل اسلیو معده چه تاثیری روی مغز شما می‌گذارد؟

رابطه‌ی میان هورمون گرلین (Ghrelin Hormone) و گرسنگی

پس از جراحی کمتر احساس گرسنگی می‌کنید. وقتی معده خالی است، هورمونی به‌نام گرلین را به درون جریان خون ترشح می‌کند. این هورمون باعث می‌شود که مغز پالس‌های گرسنگی را ایجاد کند.

پس از خوردن غذا، میزان هورمون گرلین ترشح‌شده کاهش می‌یابد و سپس در زمان وعده‌ی غذایی بعدی، دوباره بالا می‌رود. ازآنجاکه معده‌ی شما پس از جراحی اسلیو معده بسیار کوچک‌تر خواهد شد، میزان هورمون گرلینی که ترشح می‌کند نیز کاهش می‌یابد.

وجود گرلین کمتر در بدن شما به این معنی است که درمقایسه با پیش از جراحی، احساس گرسنگی کمتری خواهید داشت.

اعتیاد به مواد غذایی

بدن ما هورمون‌های خاصی (مانند گرلین) را ترشح می‌کند که به ما می‌گویند چه زمانی گرسنه هستیم. غذاهای ناسالم با تحریک بیش‌ازحد مراکز پاداش مغز، بر سیگنال‌های هورمون‌ها اثر می‌گذارند؛ درست مانند زمانی‌که بدن و مغز به مواد مخدر اعتیادآور واکنش نشان می‌دهد.

اگر تمایل شما برای مصرف مواد غذایی بر سایر بخش‌های مهم زندگی‌تان اولویت داشته باشد، احتمالا به اعتیاد به مواد غذایی دچار شده‌اید. این بخش‌های مهم عبارت است از:

• سلامت شخصی؛
• خانواده؛
• دوستان؛
• کار؛
• ظاهر شما؛
• اجتناب از مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی مانند فشارخون بالا، آپنه‌ی خواب یا دیابت.

اگر به اعتیاد موادغذایی توجه نکنید، موجب چاقی می‌شود و اگر قبل از جراحی آن را برطرف نکنید، موجب افزایش دوباره‌ی وزن شما پس از جراحی می‌شود.

روابط پس از کاهش وزن

دوباره لاغر شدن یا لاغری برای اولین بار در زندگی تجربه‌ی تکان‌دهنده‌ای است. بسیاری از بیماران می‌گویند که موارد زیر باعث شگفتی آن‌ها می‌شود:

• مورد تبعیض قرارنگرفتن به‌دلیل چاقی (برای نمونه، معمولا غریبه‌ها با افراد لاغر رفتار بهتری دارند)؛
• رفتار محترمانه‌تر دیگران با آن‌ها؛
• دریافت علاقه‌ی رمانتیک بیشتر ازسوی دیگران؛
• ایجاد روابط عمیق‌تر (آن‌ها ازنظر جسمی می‌توانند پابه‌پای فرزندان‌شان تحرک داشته باشند، فعالیت کنند و تناسب جسمی و فیزیکی بیشتری با دوستان‌شان دارند.)
• شنیدن تعریف و تمجید بیشتر ازسوی دیگران؛
• افزایش اعتماد به نفس و اثر آن بر دیگران؛
• بهبود کیفیت زندگی جنسی.

البته لاغر بودن جنبه‌های منفی هم دارد. افرادی که مدت‌ها می‌شناخته‌اید، به ظاهر جدید شما عادت ندارند و ممکن است که ندانند چطور باید با شما رفتار کنند. برای نمونه:

• دوستان و اعضای خانواده‌ای که اضافه‌وزن دارند، چه حسی خواهند داشت وقتی می‌بینند که شما وزن‌تان را کم کرده‌اید، ولی آن‌ها همچنان اضافه‌وزن دارند؟
• آیا پایبندی به رژیم غذایی سالم‌تر و وعده‌های غذایی کوچک‌تر موجب می‌شود که غذا خوردن با دیگران برای شما مشکل شود؟
• آیا صمیمیت میان شما و همسرتان تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد؟
• آیا توجه بیشتر دیگران به شما موجب حسادت همسرتان می‌شود؟
• همکاران‌تان چه واکنشی نشان می‌دهند؟ آیا باید به آن‌ها بگویید که عمل جراحی انجام داده‌اید؟
• آیا دوستان یا خانواده‌تان با انتخاب‌های نادرست غذایی، پایبندی به مسیر و شیوه‌ی درست را برای‌تان سخت کرده‌اند؟
• آیا افزایش اعتماد به نفس موجب شده با افرادی که به‌ظاهر «قدیمی» شما عادت داشته‌اند، مشکل پیدا کنید؟

«عینک لاغری» جدیدی که جهان را از پشت آن می‌بینید چطور؟ برای مثال:

• آیا اگر این‌همه وزن کم نکرده بودم، باز هم طرف مقابل همین‌طور با من رفتار می‌کرد؟
• حالا که در «سمت دیگر» قرار گرفته‌ام، چطور باید با تبعیض چاقی برخورد کنم؟

بنابراین باید برای رویارویی با «شوک‌های» خوب و همچنین چالش‌برانگیزِ کاهش وزن چشمگیر پس از جراحی اسلیو معده آماده باشید.

خطرات و جنبه‌های منفی جراحی اسلیو معده

• ریسک محدود عوارض غیرجدی؛
• عوارض جانبی به‌شکل مشکلات گوارشی و افتادگی پوست به‌دلیل کاهش وزن سریع؛
• احتمال افزایش دوباره‌ی وزن.

خطرات احتمالی

عوارض جانبی

نرخ بقای بسیار بالا (۹۹٫۷٪) مانند هر روش دیگری خطرات کلی بی‌هوشی وجود دارد. این ۳ مورد نسبتا نادر هستند و معمولا زمانی که بیمار هنوز در بیمارستان است، ایجاد/ درمان می‌شوند: نشت خط منگنه (۲٪ بیماران)، خون‌ریزی (۱٪ بیماران) و تنگی مجرا (کمتر از ۱٪ بیماران)

بیماری رفلاکس معده (GERD) که در ۲۰٪ بیماران درطول سال اول تجربه می‌شود، پس از ۳ سال به ۳٪ کاهش می‌یابد. تحمل‌نکردن بعضی از موادغذایی می‌تواند موجب حالت‌تهوع، استفراغ یا سوء هاضمه شود که با تغییر رژیم‌غذایی یا عادات غذایی برطرف می‌شود. درصورت عدم مصرف مکمل‌های تجویزشده، احتمال کمبود انواع ویتامین ها و مواد معدنی وجود دارد. درنتیجه‌ی کاهش وزن سریع، در حدود نیمی از تمام بیماران سنگ‌های صفراوی تشکیل می‌شود. افتادگی پوست درنتیجه‌ی کاهش وزن سریع درصورت تغییرندادن رژیم‌غذایی و سبک زندگی پس از برداشتن بالون، افزایش دوباره‌ی وزن امکان‌پذیر است.

فرایند نسبتا ساده‌ی جراحی اسلیو معده موجب نرخ بقای بسیار بالایِ ۹۹٫۷٪ یا ۳۱۹ از هر ۳۲۰ بیمار می‌شود.

ولی در این جراحی خطر عوارض، عوارض جانبی و چالش‌های دیگری وجود دارد که از بعضی از آن‌ها می‌توان پیشگیری کرد.

عوارض عمل اسلیو معده

۳ مورد از رایج‌ترین عوارض جدی جراحی اسلیو معده عبارت است از:

• نشت خط منگنه: ۲٫۱ درصد از بیماران به‌طور میانگین (بین ۱٫۰۹ درصد تا ۴٫۶۶ درصد بسته‌به مطالعه‌ی انجام شده)؛
• خون‌ریزی: ۱٫۲ درصد از بیماران؛
• تنگی مجرا: ۰٫۶ درصد از بیماران.

مطالعات نرخ نشت خط منگنه، درمورد تکنیک‌های جراحی با کارایی کمتر انجام گرفته است. ممکن است که تکنیک‌های جدیدتر ریسک کمتری داشته باشند.

در تمام جراحی‌ها نگرانی ایجاد لخته خون وجود دارد. جراح شما برای کاهش این خطر اقداماتی انجام خواهد داد، ازجمله استفاده از رقیق‌کننده‌های خون و جوراب‌های واریس پس از جراحی. او همچنین از شما می‌خواهد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن پس از جراحی از تخت‌خواب بلند شوید و حرکت کنید.

عوارض جانبی و چالش‌ها

رایج‌ترین عوارض جانبی و چالش‌های جراحی اسلیو معده عبارت است از:

• مشکلات گوارشی؛
• افتادگی پوست؛
• افزایش دوباره‌ی وزن.

مشکلات گوارشی

مشکلات گوارشی احتمالی ناشی از جراحی اسلیو معده عبارت است از:

• بیماری ریفلاکس معده (GERD)؛
• سوءهاضمه (دیس‌پپسی، Dyspepsia)؛
• سنگ‌های صفراوی؛
• تحمل نکردن بعضی از مواد غذایی؛
• حالت تهوع و استفراغ؛
• کمبود ویتامین و مواد معدنی.

حدود یک نفر از هر ۵ بیمار، بیماری ریفلاکس معده (GERD) را در ۱۲ ماه اول تجربه می‌کند. ولی خوشبختانه این حالت معمولا زمان کمتری طول می‌کشد. پس از ۳ سال، نرخ GERD به حدود ۳٪ کاهش پیدا می‌کند.

GERD بیماری مزمن بسیار متغیری است که با رویدادهای دوره‌ای ریفلاکس معده مشخص شده و معمولا با سوزش معده همراه است. این بیماری می‌تواند به تغییرات هیستوپاتولوژیک (تغییر ساختار میکروسکوپی) در مری منجر شود. همچنین این بیماری اغلب منجربه التهاب مری (ازوفاژیت، esophagitis) می‌شود. GERD خطر بعضی از عوارض جراحی چاقی مانند سندرم دامپینگ و عفونت خون یا سِپسیس (sepsis) را افزایش می‌دهد، ولی این شرایط برای بسیاری، پس از جراحی چاقی بهبود می‌یابد.

بعضی از درمان‌های خانگی برای درمان ریفلاکس معده مفید است، ازجمله پرهیز از مصرف بعضی مواد‌غذایی و نوشیدنی‌ها (الکل، آب مرکبات، غذاهای حاوی گوجه فرنگی و شکلات)، دراز نکشیدن پس از خوردن غذا تا ۳ ساعت، خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و بلند کردن ۸ اینچی سر در زمان دراز کشیدن. اگر این روش‌ها فایده‌ای نداشته باشد، ممکن است که پزشک استفاده از آنتی‌اسیدها، H2 blocker یا حتی مهارکننده‌های پروتون پمپ (PPI) را توصیه یا تجویز کند.

سایر مشکلات گوارشی فهرست‌شده در بالا را اغلب می‌توان با تغییرات رژیم‌غذایی و رفتاری برطرف کرد.

افتادگی پوست

درمورد بیشتر بیماران چاق، پوست برای مدتی طولانی کشیده شده تا وزن اضافه‌ی آن‌ها را در خورد جای دهد؛ به‌همین‌دلیل حالت ارتجاعی خود را ازدست داده است. جراحی اسلیو معده موجب می‌شود که بیشتر بیماران، وزن زیادی را به‌سرعت ازدست بدهند و پوست بدن آن‌ها نمی‌تواند خود را با این تغییر سریع وفق بدهد.

پوست اضافی موجب خجالت زدگی و شرمساری بیمار می‌شود و علاوه‌برآن مشکلاتی را ایجاد می‌کند که گاه کوچک و جزئی و گاهی هم بسیار جدی و شدید هستند، ازجمله:

• ایجاد مشکل در پوشیدن لباس؛
• ایجاد مشکل در ورزش کردن که می‌تواند بر حفظ وزن و سلامتی بلندمدت اثر بگذارد؛
• التهاب‌های ایجادشده در چین‌های پوستی (skinfold rashes) یا تحلیل پوست (breakdown of skin)؛
• عفونت‌های پوستی.

در بعضی موارد، بیماران با استفاده از زیرپوش‌هایی برای فرم‌دهی بدن، در جهت برطرف‌کردن افتادگی پوست خود برمی‌آیند. در موارد جدی‌تر، برای برداشتن پوست اضافه از جراحی پلاستیک استفاده می‌شود.

افزایش دوباره‌ی وزن

پس از ۲ سال، حدود ۱ نفر از هر ۲۰ بیماری که تحت جراحی اسلیو معده قرار گرفته، نسبت‌به پایین‌ترین وزن خود مقداری وزن اضافه می‌کند. این رقم پس از ۶ سال به ۳ نفر از هر ۴ بیمار افزایش می‌یابد.

در سال پنجم، به‌طور میانگین هر بیمار اسلیو معده دست‌کم ۲۵٪ و حتی ۵۰٪ از وزنی را که ازدست داده بود، دوباره به‌دست می‌آورد.

به‌علاوه هرچه بازگشت وزن اضافی شما بیشتر باشد، احتمال اینکه مشکلات سلامتی‌تان دوباره بازگردد نیز بیشتر می‌شود. برای نمونه، مطالعه‌ای درمورد اسلیو معده تفاوت زیر را در درصد بهبود دیابت نوع ۲ پیدا کرد:

• سال اول: ۵۶٪ از بیماران
• سال پنجم: ۲۰٪ از بیماران

بازگشت بیماری دیابت نوع ۲ برای بیمارانی اتفاق افتاد که دوباره دچار اضافه‌وزن شدند.

دلیل افزایش دوباره‌ی وزن چیست؟

بیشتر بیماران به یکی از دلایل زیر دوباره دچار اضافه‌وزن می‌شوند:

• کالری‌هایی را به‌شکل مایع دریافت می‌کنند، مانند شِیک‌های پروتئین، موادغذایی خالص، اسموتی‌ها (نوشیدنی شبیه معجون) و غیره. همان‌طور که در بخش رژیم‌ غذایی در بالا توضیح داده شد، اسلیو معده باعث ایجاد سیری زود در فرد می‌شود. ازآنجاکه مایعات به‌اندازه‌ی غذاهای جامد موجب ایجاد احساس سیری نمی‌شوند، مقدار بیشتری از آنها را مصرف و وزن اضافه می‌کنند (اگر به‌جای جامدات کالری مصرفی خود را از مایعات تأمین کنید).
• در تعهد خود دچار لغزش می‌شوند و شروع به پرخوری یا خوردن غذاهای نامناسب می‌کنند. این مسئله باعث بزرگ شدن معده‌ی آنها (که با عمل جراحی کوچک شده بود) می‌شود.
• حتی اگر به برنامه‌ی رژیم‌ غذایی درست هم پایبند بمانید، باز هم احتمال افزایش وزن وجود دارد. چون ممکن است که با گذشت زمان، معده کشیده شود و موجب افزایش مجدد وزن شود.

درست است که جراحی اسلیو معده یکی از بهترین شیوه‌های کاهش وزن است، ولی این روش فقط ابزار است. برای اجتناب از افزایش وزن دوباره، درست غذا بخورید و سبک زندگی سالم و مناسبی داشته باشید.

مقایسه‌ی جراحی اسلیو معده با سایر روش‌های کاهش وزن

• یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش وزن و افزایش سلامتی؛
• یکی از ۳ روش موجود برای ایجاد احساس گرسنگی کمتر در بیمار؛
• خطر پایین‌تر درمقایسه با سایر روش‌های منجربه کاهش وزن زیاد؛
• یکی از ۳ روش موجود که بازگشت‌پذیر نیست.

جراحی اسلیو معده محبوب‌ترین روش جراحی کاهش وزن تا به امروز بوده است. اکنون این روش در ایالات‌متحده، بیش از ۶۰٪ تمام روش‌های جراحی کاهش وزن انجام‌شده را تشکیل می‌دهد؛ درحالی‌که در سال ۲۰۱۱ این رقم ۲۴٪ بوده است. درطول همین دوره‌ی زمانی:

• بای‌پس معده از ۶۲٪ به ۳۷٪ کاهش یافته است.
• حلقه‌گذاری تنظیم‌شدنی معده (برای نمونه LAP-BAND) از ۷٫۵٪ به ۰٫۸٪ کاهش یافته است.

البته روش‌های جدیدتری مانند بالون معده، vBloc درمانی و دستگاه AspireAssist (دستگاهی که معده را خالی می‌کند) طرفداران بیشتری پیدا می‌کنند، ولی محبوبیت آنها به‌هیچ‌وجه به‌اندازه‌ی جراحی اسلیو معده نیست.

نکات مثبت و مزایای جراحی اسلیو معده

جراحی اسلیو معده به چند دلیل زیر، جایگاه محبوب‌ترین روش را به‌دست آورده است:

• کاهش وزن به خوبیِ یا بهتر از بای‌پس معده است. اسلیو معده بسیار بهتر از جراحی lap band، بالون معده و vBloc درمانی است.
• افزایش سلامتی پس از جراحی اسلیو معده بهتر از هر روش دیگری به‌جز جابه‌جایی دوازدهه است.
• کاهش گرسنگی: فقط روش‌های اسلیو معده، جابه‌جایی دوازدهه و vBloc درمانی موجب می‌شوند که احساس گرسنگی کمتری داشته باشید.
• خطرات کوتاه‌مدت اسلیو معده مشابه بای‌پس معده و کمتر از جابه‌جایی دوازدهه است.
• خطرات بلندمت اسلیو معده کمتر از بای‌پس معده، جابه‌جایی دوازدهه و جراحی lap band است.
• نبود هر گونه دستگاه خارجی: پس از جراحی اسلیو معده هیچ دستگاه خارجی‌ای درون بدن باقی نمی‌ماند. درحالی‌که در روش‌های Lap-Band، بالون معده، vBloc درمانی و AspireAssist این‌گونه نیست. بنابراین در روش جراحی اسلیو معده خطر عوارض ناشی از دستگاه خارجی وجود ندارد. گرچه خطر عوارض مرتبط با دستگاه درمورد vBloc درمانی، بالون معده و AspireAssist نسبتا پایین است، این مسئله یکی از نگرانی‌های روش Lap Band بوده و باید به آن توجه شود.

در مقایسه با بای‌پس معده و جابه‌جایی دوازدهه (DS)

• بهبود مقایسه‌شدنی درمورد مشکلات سلامتی مرتبط با چاقی؛
• بازیابی و ریکاوری سریع‌تر درمقایسه با بای‌پس معده یا DS؛
• میزان عوارض کمتر نسبت‌به بای‌پس معده یا DS؛
• خطر کمبود ویتامین کمتر نسبت‌به روش‌های بای‌پس معده یا DS؛
• ریسک سندرم دامپینگ بسیار کم یا صفر (برخلاف بای‌پس معده)؛
• احتمال بروز عوارض جانبی مانند حالت تهوع، استفراغ یا اسهال کمتر از بای‌پس معده یا DS. درصورت وجود این عوارض هم، معمولا شدت آنها کمتر از عوارض ایجادشده پس از بای‌پس معده است؛
• به‌طورکلی هزینه‌های آن کمتر از بای‌پس معده یا DS است. اگر بیمه شما هزینه‌ی جراحی‌های کاهش وزن را تأمین می‌کند، هزینه‌ها مشابه است؛
• اگر از داروهای ضدانعقادی (رقیق‌کننده‌ی خون) استفاده می‌کنید، برای کاهش خطر زخم‌های حاشیه‌دار (marginal ulcer)، جراحی اسلیو معده انتخاب بهتری نسبت‌به بای‌پاس معده است.

درمقایسه با جراحی Lap-Band

• خطر بیماری ریفلاکس معده‌ی بلندمدت با جراحی اسلیو معده کاهش می‌یابد؛
• خطر اتساع (گشادشدگی) مری (esophageal dilation)، گشادی کیسه (pouch dilation) و به دام افتادن موادغذایی در جراحی اسلیو معده بسیار کمتر است؛
• خطرهای مشکلات مربوط به دستگاه، مانند فرسایش lap band، لغزش band یا مشکلات پورت در جراحی lap band، در اسلیو معده وجود ندارد؛
• خطرات بسیار کمتر عوارض بلندمدت درمقایسه با جراحی lap band؛
• نیاز به ویزیت‌های بعد از جراحی کمتر درمقایسه با جراحی lap band؛
• به‌طورکلی گران‌تر از جراحی lap band است. اگر بیمه‌ای دارید که هزینه‌ی جراحی‌های کاهش وزن را نیز تأمین می‌کند، هزینه‌ها مشابه است.
• نبود سندرم دامپینگ: سندرم دامپینگ در حداکثر ۷ نفر از هر ۱۰ بیمار بای‌پس معده تجربه می‌شود، گرچه بسیاری از بیماران این مسئله را ویژگی خوبی می‌دانند، چون به آنها کمک می‌کند تا رژیم‌غذایی خود را در مسیر درست نگه دارند. سندرم دامپینگ پس از جراحی اسلیو معده معمول نیست.

نکات منفی جراحی اسلیو معده

جراحی اسلیو معده درمقایسه با بعضی از انواع دیگر جراحی‌های چاقی نکات منفی‌ای هم دارد:

۱. برگشت‌ناپذیری: جراحی اسلیو معده برخلاف lap band، بالون معده، vBloc درمانی و AspireAssist برگشت‌ناپذیر است، چون نمی‌توانید معده‌ای را که کوچک شده به اندازه‌ی قبلی برگردانید. البته این لزوما نکته‌ای منفی نیست، ولی باید به آن توجه داشته باشید. در ادامه بیشتر درمورد این مسئله توضیح می‌دهیم؛

۲. کاهش وزن (به‌طور میانگین) معمولا کمتر از جابه‌جایی دوازدهه است.

۳. میزان بهبود سلامتی به‌طورکلی، به‌خوبیِ بای‌پس معده یا جابه‌جایی دوازدهه نیست.

۴. خطرات کوتاه‌مدت آن از روش‌های lap band، بالون معده، vBloc درمانی و AspireAssist بالاتر است.

آیا برگشت‌ناپذیر بودن اسلیو معده ویژگی بدی است؟

شاید این حقیقت که اسلیو معده (یا گاسترکتومی آستینی عمودی) برگشت‌پذیر نیست، ویژگی بدی نباشد. برای نمونه، معمولا حالت تهوع، اسهال یا استفراغ، مشکلاتی کوتاه‌مدت هستند. حدود یک نفر از هر ۵ بیمار اسلیو معده دچار بیماری ریفلاکس معده (GERD) می‌شود که آن هم با گذشت زمان بهبود می‌یابد و نرخ GERD پس از ۳ سال به حدود ۳٪ کاهش می‌یابد.

بدن بیماران هم معمولا اسلیو معده را بهتر از روش‌هایی مانند lap band یا بای‌پس معده تحمل می‌کند. برای مثال، اسلیو معده در موارد زیر خطر بسیار کمتری درمقایسه با روش lap band دارد:

• اتساع مری؛
• اتساع کیسه؛
• به‌دام افتادن موادغذایی؛
• مشکلات پورت (چون در جراحی اسلیو معده پورت یا هر دستگاه دیگری در بدن بیمار کار گذاشته نمی‌شود.)