لامسه یکی از اولین زبان‌هایی است که یاد می‌گیریم. زمانی که نوزاد بودیم، تماس فیزیکی محبت‌آمیز والدینمان احساس آرامش را برایمان به ارمغان می‌آورد و اکنون در بزرگ‌سالی، با در آغوش گرفتن محبت‌آمیز خانواده و عزیزانمان عشق و علاقه‌مان را به آنها نشان می‌دهیم. حالا کرونا همه‌چیز را عوض کرده است؛ از ابتدای همه‌‌گیری این ویروس، اوضاع برعکس شده است و با رعایت فاصله اجتماعی به دیگران نشان می‌دهیم که چقدر برای سلامتی‌شان ارزش قائلیم. البته این دوری از تماس فیزیکی می‌تواند آسیب‌زا هم باشد. در ادامه، این مسئله را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
اهمیت تماس فیزیکی
درباره اهمیت تماس فیزیکی مطالعه معروفی در دانشگاه لس‌آنجلس کالیفرنیا انجام شد. بر اساس نتایج این مطالعه، زنان به ۸ تا ۱۰ لمس معنادار در روز برای ارتقای سلامت جسمی و عاطفی نیاز دارند. نتایج مطالعات دیگر نیز نشان می‌دهد که تماس فیزیکی اهمیت بسیار زیادی برای مردان، زنان، کودکان و بزرگ‌سالان دارد چون باعث ترشح اکسیتوسین می‌شود.
در واقع یکی از روش‌های اصلی تولید اکسیتوسین در بدن ما، تماس فیزیکی است. هنگام در آغوش گرفتن، گرفتن دست‌ها، نشستن در کنار یکدیگر و هنگام صمیمیت جنسی این ماده افزایش می‌یابد. این هورمون به ما کمک می‌کند با دیگران ارتباط بیشتری داشته باشیم و احساس صمیمیت عاشقانه، دوستانه و خانوادگی را تقویت کنیم.
متأسفانه وقتی سطح اکسیتوسین بدن ما خیلی پایین می‌آید، می‌تواند بر سلامت جسمانی ما اثر منفی بگذارد. مطالعات نشان می‌دهند که کمبود اکسیتوسین می‌تواند منجر به فشار خون بالا، اضطراب و افزایش استرس شود.
فاصله‌گذاری اجتماعی و افزایش محرومیت از تماس فیزیکی
به‌جرئت می‌توان گفت از زمان شیوع ویروس کرونا همه ما به روش‌های مختلفی با آن دست‌‌وپنجه نرم کرده‌ایم. علاوه بر نگرانی درباره ابتلای خودمان یا عزیزانمان به این ویروس، مجبور شده‌ایم با تغییرات ناگهانی سبک زندگی که بر ما تحمیل شده‌اند نیز کنار بیاییم. فاصله‌گذاری اجتماعی منجر به لغو جشن‌ها و رویدادها و کاهش چشمگیر مدت زمانی شده است که با دیگران می‌گذراندیم.
رویدادهای مجازی سریع بخشی از این فضای خالی را در زندگی ما پر کردند، اما به همان اندازه که برقراری ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی می‌تواند سرگرم‌کننده باشد، جلوی برآورده‌شدن نیاز ما به تماس فیزیکی را می‌گیرد.
این فاصله فیزیکی منجر به چیزی به‌نام «محرومیت لمس» می‌شود که به‌معنی کاهش چشمگیر یا حذف تماس فیزیکی است. در شرایط فعلی با تصویب قوانین فاصله‌گذاری اجتماعی، تأثیرات محرومیت لمس در سطح جهانی گسترش یافته است و شامل افرادی در هر سن و طبقه‌ای می‌شود. این تأثیر به‌ویژه برای بزرگ‌سالانی که تنها زندگی می‌کنند، مانند جوانان مجرد و بسیاری از افراد مسن، بسیار مهم است. زیرا این گروه‌ها برای برآوردن نیاز به لمس فیزیکی، به تعامل اجتماعی خارج از خانه متکی هستند.
اثر محروم‌شدن از تماس فیزیکی بر کودکان
بر اساس پژوهشی در سال ۲۰۰۵، وقتی کودکان از تماس فیزیکی محروم می‌شوند، احتمال بروز خشم یا فکر خودکشی در بزرگ‌سالی آنها افزایش می‌یابد.
چگونه با محرومیت از تماس فیزیکی کنار بیاییم؟
در قسمت قبلی، برخی از عوارض جانبی کاهش اکسیتوسین مانند استرس شدیدتر، تحمل درد کمتر و حتی فشار خون بالاتر را نام بردیم. کارشناسان می‌گویند محرومیت مداوم از تماس فیزیکی می‌تواند منجر به کاهش عزت‌‌نفس، اضطراب، افسردگی و پرخاشگری نیز بشود. در این قسمت، راهکارهایی را معرفی می‌کنیم که تا حدی می‌توانند برای حل این مسئله مفید باشند.
۱. با حیوانات خانگی وقت بگذرانید
حیوانات خانگی می‌توانند گزینه خوبی برای افرادی باشند که تنها زندگی می‌کنند. اگر حیوان خانگی ندارید و قصد به‌سرپرستی‌گرفتن یکی از آنها را داشته‌اید، اکنون زمان خوبی است. گزینه‌های دیگر عبارت‌اند از نگهداری کوتاه‌مدت از حیوانات خانگی یا شرکت در فعالیتی ایمن در فضای باز مانند اسب‌سواری.
۲. گروهی کوچک و ایمن تشکیل بدهید
اگر در تعامل با دیگران احساس راحتی می‌کنید، یک گروه کوچک سه‌چهارنفره را برای وقت‌گذرانی و تعامل انتخاب کنید. این کار فضایی امن از افرادی ایجاد می‌کند که برای تعامل فیزیکی مناسب هستند. اعضای این گروه باید افرادی باشند که به آنها اعتماد دارید و دستور‌العمل‌های توصیه‌شده را رعایت می‌کنند. لزوما مجبور نیستید با این افراد زندگی کنید، اما اگر دوست دارید مدتی را با هم در فضایی مشترک بگذرانید، می‌تواند برای سلامت روان شما مفید باشد.
۳. تجسم فکری را امتحان کنید
بر اساس مطالعه‌ای دیگر، «تجارب ذهنی خوشایند» نیز می‌تواند راهی برای ترشح اکسی توسین باشد. این یعنی می‌توانید یک آلبوم عکس قدیمی را ورق بزنید یا فقط برخی از تجربیات محبوب در کنار هم بودن را تصور کنید و از مزایای این هورمون شفابخش بهره‌مند شوید.
۴. پتویی سنگین روی خودتان بیندازید
شاید این راهکار عجیب به نظر برسد و اثر لمس واقعی را نداشته باشد، اما سنگینی پتو می‌تواند تا حدی لمس واقعی را شبیه‌سازی کند.
۵. خودتان را ماساژ بدهید
می‌دانیم که به خوبی لمس واقعی نیست، اما ماساژ گردن و دست‌ها یا استفاده از دستگاه ماساژور می‌تواند لمس فیزیکی را شبیه‌سازی کند و اکسیتوسین ترشح شود.
۶. ورزش کنید و حرکات کششی انجام بدهید
ورزش‌کردن سبب ترشح اندورفین می‌شود که می‌تواند خلق و خوی شما را بهبود ببخشد. پیاده‌روی کنید، چند دور سریع در حیاط‌خلوت‌تان بزنید، برای دویدن به بیرون بروید یا حرکات کششی انجام دهید. اگر شرایط طوری است که می‌ترسید از خانه خارج شوید، کلاس‌های آنلاین زیادی هستند که به شما امکان می‌دهند در خانه ورزش کنید.
۷. در تعاملات خود با دیگران سنجیده عمل کنید
فرقی نمی‌کند فرد مهم زندگی شما فرزندتان است یا دوست نزدیکتان؛ سعی کنید با او تعامل بیشتری برقرار کنید. قبل از رفتن به رختخواب او را چند لحظه در آغوش بگیرید.
اگر کسی را ندارید که با او تماس فیزیکی داشته باشید، سعی کنید کارهایی را انجام بدهید که به شما حس خوبی می‌دهند. مثلا با دوست‌تان تماس بگیرید و حالش را بپرسید، برای همسایه‌تان دست تکان بدهید یا با پستچی دوستانه سلام و احوالپرسی کنید. اینها جایگزین کاملی برای تماس فیزیکی واقعی نیستند، اما همین تعاملات اجتماعی به‌ظاهر بی‌اهمیت می‌توانند برای سلامت روان شما مفید باشند.
سخن پایانی
می‌دانیم وضعیتی که ماه‌هاست گرفتارش شده‌ایم، وضعیت دشوار و بی‌سابقه‌ای است، اما به این فکر کنید که تنها نیستید و همه مردم جهان در حال تجربه وضعیتی مشابه وضع شما هستند. ناامید نشوید و برای سلامت جسمی و روحی خودتان و عزیزانتان تلاش کنید.
شما بگویید
شما چه پیشنهادی برای گذر از این بحران دارید؟ لطفا راهکارها و نظرهای خود را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
