بومادران گیاهی گل‌دار است که خواص زیادی دارد. طبق تحقیقات، ترکیبات فعال بومادران خواص آنتی‌بیوتیکی، آنتی‌اکسیدانی و ضدتکثیری (کاهش رشد سلولی) دارند. این خواص بومادران را به مکملی مفید برای همه‌چیز تبدیل می‌کنند، از درمان بیماری ام‌اس گرفته تا سرطان. در این مقاله درباره خواص، عوارض جانبی، دوز ایمن، نحوه نگهداری و مصرف بومادران صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.
فواید مصرف بومادران
گرچه گیاه بومادران در طب سنتی بسیاری از فرهنگ‌ها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها استفاده می‌شود، شواهد معتبری برای تأیید خواص این گیاه وجود ندارد. بیشتر آزمایش‌های علمی هم روی حیوانات یا سلول‌ها در آزمایشگاه انجام شده‌اند. بنابراین تحقیقات هنوز در مراحل اولیه‌اند و این یافته‌ها باید در پژوهش‌های گسترده‌تر تکرار شوند.
در این قسمت از مقاله، برخی از خواصی را معرفی می‌کنیم که حاصل آزمایش‌های انسانی هستند.
۱. التیام زخم
سال‌هاست که از برگ‌های بومادران برای التیام و بهبود زخم استفاده می‌شود. در یکی از کارآزمایی‌های کنترل‌شده که ۱۴۰ شرکت‌کننده زن داشت، محققان از پماد بومادران برای بهبود اپیزیوتومی (برش کوچکی در ناحیه پرینه که گاهی پزشک در حین زایمان طبیعی ایجاد می‌کند.) استفاده کردند و شاهد تأثیرات مثبتی بودند.
محققان تأثیر بومادران بر ترک‌خوردگی نوک سینه‌ها در دوران شیردهی را هم بررسی کردند. با بررسی ۱۵۰ شرکت‌کننده مشخص شد که بومادران برای درمان این نوع ترک‌خوردگی‌ها مفید است، البته نه بیشتر از مالیدن شیر مادر یا عسل به نوک سینه‌ها.
۲. تسکین التهاب پوست
افراد زیادی معتقدند که استفاده از بومادران روی پوست اثرات ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی دارد. در یکی از کارآزمایی‌های کنترل‌شده، مشخص شد که بومادران پوست تحریک‌شده را ترمیم می‌کند. البته برای تأیید قطعی خواص بومادران برای پوست، تحقیقات بیشتری لازم است.
۳. کاهش دردهای قاعدگی
یکی از خواص بومادران برای رحم تسکین درد قاعدگی است. این گیاه ضداسپاسم و ضدالتهاب است، یعنی باعث می‌شود عضلات رحم بدون اسپاسم یا گرفتگی کار کنند. معمولا گرفتگی رحم و التهاب علت دردهای قاعدگی زنان هستند. بسیاری از خانم‌ها هم به‌خاطر خواص بومادران برای عفونت زنان از آن استفاده می‌کنند.
گرچه افراد زیادی هم به‌خاطر خواص بومادران برای کیست تخمدان یا کاهش درد پریود از آن استفاده می‌کنند، اطلاعات کمی مبنی بر درستی این ادعا وجود دارد.
طبق نتایج یکی از کارآزمایی‌های تصادفی کنترل‌شده، دمنوش بومادران درد افراد مبتلا به دیسمنوره (سیکل‌های قاعدگی دردناک) را کاهش میدهد. البته شرکت‌کنندگان این پژوهش ۹۱ دانش‌آموز نوجوان بودند، بنابراین ممکن است این اثرات برای سایر گروه‌های سنی متفاوت باشد.
۴. تسکین علائم ام‌اس
در پژوهشی، افراد مبتلا به ام‌اس به‌مدت ۱ سال روزانه ۲۵۰ یا ۵۰۰ میلی‌گرم بومادران مصرف کردند و حملات حادشان کاهش یافت. همچنین افراد مبتلا به ام‌اس که بومادران را همراه با داروهای معمول خود مصرف کرده بودند، عملکرد شناختی بهتری داشتند. البته برای اثبات این خواص نیاز به پژوهش‌های بیشتر است.
۵. بهبود علائم سندرم روده تحریک‌پذیر
بومادران به‌خاطر خاصیت ضداسپاسمی گاهی برای درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) استفاده می‌شود. البته هیچ مدرک معتبری برای تأیید این فایده وجود ندارد.
۶۰ فرد مبتلا به این سندرم در آزمایشی شرکت و ترکیبی از بومادران و ۲ مکمل گیاهی دیگر را مصرف کردند که سبب کاهش علائم این افراد شد. بااین‌حال، نمی‌توانیم این تأثیرات را به بومادران نسبت بدهیم، چون ۲ مکمل دیگر هم با آن ترکیب شده بودند و ممکن است آنها هم مؤثر بوده باشند.
سایر کاربردها
برخی افراد از بومادران برای موارد زیر هم استفاده می‌کنند، هرچند پژوهش‌های انسانی درباره آنها انجام نشده است:
- درمان عفونت باکتریایی؛
- درمان ویروس‌های تنفسی مانند ویروس کرونا؛
- تنظیم قند خون در دیابت نوع ۲؛
- درمان علائم اضطراب؛
- محافظت از کبد و کیسه صفرا؛
- درمان سرطان؛
- درمان سمیت ناشی از شیمی‌درمانی؛
- مصارف آرایشی.
لازم است تأکید کنیم که بیشتر این تحقیقات روی موش‌ها یا سلول‌های آزمایشگاهی انجام شده‌اند. برای اینکه بتوانیم قاطعانه درباره هریک از این خواص نظر بدهیم، تحقیقات انسانی بیشتری نیاز است.
عوارض بومادران
شاید بگویید بومادران محصولی طبیعی است، پس مصرف آن عوارض ندارد. به خاطر داشته باشید که حتی مواد طبیعی نیز ممکن است عوارض جانبی و تداخل دارویی داشته باشند.
عوارض جانبی رایج
بومادران معمولا برای استفاده دارویی بی‌خطر تلقی می‌شود، اما عوارض جانبی احتمالی عبارت‌اند از:
- تحریک پوست هنگام استفاده موضعی. سزکویی‌ترپن‌های موجود در بومادران ممکن است باعث درماتیت تماسی یا بثورات پوستی شوند.
- افزایش ادرار. طبق آزمایش‌هایی که روی موش‌ها انجام شد، بومادران خاصیت ادرارآوری دارد.
عوارض جانبی شدید
ممکن است برخی افراد با مصرف مکمل‌های بومادران دچار عوارض شدیدتری شوند. طبق گزارشی موردی، زنی که به‌مدت ۱ هفته روزانه ۵ فنجان چای بومادران مصرف کرده بود، با تاری دید، خشکی دهان، خستگی و تپش قلب به اورژانس مراجعه کرد. این علائم با سمیت آنتی‌کولینرژیک مطابقت دارند که در موارد شدید ممکن است شامل توهم، تشنج یا کما نیز بشود.
نکات احتیاطی
ممکن است مصرف بومادران برای برخی از افراد عوارض شدیدتری ایجاد کند. این گروه از افراد باید بومادران را محتاطانه مصرف کنند.
۱. زنان باردار و شیرده
استفاده از بومادران در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمی‌شود. در صورت مصرف بومادران در دوران بارداری، یکی از ترکیبات آن به‌نام توجون (Thujene) ممکن است فرد را در معرض خطر سقط جنین قرار دهد.
در حال حاضر اطلاعاتی درباره خطرناک‌بودن یا نبودن مصرف بومادران در دوران شیردهی در دسترس نیست، بنابراین بهتر است مادران تا بعد از ازشیرگرفتن نوزاد بومادران مصرف نکنند.
۲. نوزادان و کودکان
پژوهشی درباره ایمن‌بودن مصرف بومادران برای کودکان وجود ندارد، پس مصرف آن توصیه نمی‌شود.
۳. افراد مبتلا به آلرژی
اگر به گیاهان خانواده کاسنیان/مرکبیان حساسیت دارید، ممکن است به بومادران نیز حساسیت داشته باشید. سایر گیاهان این خانواده عبارت‌اند از:
- گل داودی؛
- بابونه؛
- گل همیشه بهار؛
- پیر بهار.
اگر آلرژی گیاهی دارید اما درباره این گروه خاص از گیاهان مطمئن نیستید، قبل از مصرف بومادران با پزشک مشورت کنید.
مقدار مصرف
همیشه قبل از مصرف هر مکملی با پزشک صحبت کنید تا مطمئن شوید که مکمل و دوز تعیین‌شده آن برای نیازهای فردی شما مناسب باشد.
هیچ دوز استاندارد مشخصی برای مصرف بومادران وجود ندارد، گرچه طبق تحقیق انسانی حداکثر مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم در روز ایمن تلقی می‌شود. همیشه دستورالعمل‌های روی برچسب محصول را مطالعه کنید و با فردی متخصص مشورت کنید.
تداخل دارویی
شواهد بسیار کمی مبنی بر تداخل بومادران با داروهای تجویزی یا سایر مکمل‌های گیاهی وجود دارد. البته ممکن است بومادران با این داروها تداخل داشته باشد:
- داروهای ضدالتهاب، ضدانعقاد و ضدپلاکت: این داروها لخته‌شدن خون را کندتر می‌کنند. خطر خون‌ریزی ممکن است با مصرف بومادران افزایش یابد.
- داروهای کاهش‌دهنده اسید معده: بومادران ممکن است اسید معده را افزایش دهد. با افزایش اسید معده، بومادران ممکن است اثربخشی داروهایی را کاهش دهد که برای کاهش اسید معده استفاده می‌شوند. برخی از این داروها عبارت‌اند از سایمتیدین، رانیتیدین، نیزاتیدین و فاموتیدین.
- داروهای آرام‌بخش: اگر این داروها هم‌زمان با بومادران مصرف شوند، ممکن است باعث خواب‌آلودگی مفرط شوند.
- لیتیوم: بومادران ممکن است توانایی بدن شما برای دفع لیتیوم را کاهش دهد و خطر تجمع لیتیوم و عوارض جانبی شدید را افزایش دهد.
- مکمل‌های گیاهی حاوی توجون: توجون یکی از اجزای بومادران است که در دوزهای بالا برای مغز سمی است و ممکن است باعث تشنج شود.
نحوه نگهداری بومادران
بیشتر محصولات تجاری بومادران را می‌توان با خیال راحت در دمای اتاق نگهداری کرد. همیشه به تاریخ انقضای محصولات توجه کنید. اگر از برگ خشک‌شده بومادران استفاده می‌کنید، زمانی که احساس کردید عطر آن کم شده است، آن را دور بریزید.
طرز استفاده بومادران
برخی افراد ریشه بومادران را آسیاب و از آن مثل ادویه استفاده می‌کنند. برخی هم از گل و برگ این گیاه به‌جای چاشنی سوپ یا سالاد استفاده می‌کنند.
بومادران در اشکال مختلف از جمله دمنوش گیاهی، کپسول، اسانس، پماد و تنتور (عصاره غلیظی که از خیساندن گیاه در الکل تهیه می‌شود) موجود است.
سؤالات رایج درباره مصرف بومادران
– آیا بومادران برای درمان اضطراب مفید است؟
ممکن است مفید باشد، اما شواهد معتبر مبنی بر اینکه بومادران اضطراب افراد را کاهش میدهد، وجود ندارد. البته موش‌هایی که بومادران مصرف کرده بودند، علائم اضطراب کمتری داشتند.
– آیا ممکن است بومادران وضعیت پوست و مو را بهبود بخشد؟
احتمالا. اسانس بومادران مادهای محبوب برای مراقبت از پوست و مو است. بومادران قابض پوست است و رشد مو را افزایش و تحریکات پوست سر را تسکین میدهد.
– آیا بومادران بر باروری اثر می‌گذارد؟
هیچ اطلاعاتی درباره اثر بومادران بر باروری انسان در دسترس نیست. زنان باردار یا کسانی که در حال اقدام برای باردارشدن هستند نباید از این گیاه استفاده کنند، چون ممکن است مصرف آن باعث سقط جنین شود.
شما بگویید
تا‌به‌حال از گیاه یا عرق بومادران استفاده کرده‌اید؟ نظرتان درباره خواص دمنوش بومادران چیست؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.
