منگوستین (Mangosteen) یا ترگیل، با نام علمی گارسینی انبه‌ای (Garcinia Mangostana)، میوهٔ گرمسیری خاصی است که طعم ترش و شیرینی دارد. خاستگاه این میوه جنوب‌شرقی آسیاست، اما در مناطق مختلف گرمسیری سرتاسر جهان هم یافت می‌شود. بعضی‌ها این میوه را منگوستین بنفش می‌نامند، چون وقتی می‌رسد، پوستش رنگ بنفش تیره‌ای به خود می‌گیرد. اما بخش خوراکی آن سفید روشن است. منگوستین برای ما میوهٔ ناشناخته‌ای است، اما نباید آن را نادیده بگیریم، چون به‌خاطر مواد مغذی، فیبر و آنتی اکسیدان های خاص فراوانی که دارد، از خواص فوق‌العاده‌ای برای سلامتی انسان دارد.
در این مقاله، ۱۱ فایدهٔ منگوستین برای سلامت انسان را مرور می‌کنیم.
۱. منگوستین بسیار مغذی است
منگوستین کالری نسبتا کم، اما مواد مغذی فراوانی دارد. یک پیمانه (۱۹۶ گرم) منگوستین خشک کنسروی حاوی این مواد مغذی است:
- کالری: ۱۴۳
- کربوهیدرات: ۳۵ گرم
- فیبر: ۳٫۵ گرم
- چربی: ۱ گرم
- پروتئین: ۱ گرم
- ویتامین C: حدود ۹ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- ویتامین B9 (فولات): حدود ۱۵ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- ویتامین B1 (تیامین): حدود ۷ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- ویتامین B2 (ریبوفلاوین): حدود ۶ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- منگنز: ۱۰ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- مس: ۷ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
- منیزیم: ۶ درصد از مقدار موردنیاز روزانه
ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در منگوستین، برای حفظ روند بسیاری از عملکردهای داخلی بدن انسان ضروری هستند؛ از جمله تولید DNA، انقباض عضلانی، بهبود زخم، ایمنی بدن و عملکرد اعصاب.
علاوه‌براین، یک پیمانه (۱۹۶ گرم) از این میوه، تقریبا ۱۴ درصد از مقدار موردنیاز روزانهٔ بدن به فیبر را هم تأمین می‌کند؛ ماده‌ای مغذی که اغلب در رژیم‌های غذایی جایگاهی ندارد.
۲. سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های قوی است
شاید یکی از مهم‌ترین خواص منگوستین فهرست منحصربه‌فرد آنتی‌اکسیدان‌های آن باشد. آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیب‌هایی هستند که اثرات زیان‌بار مولکول‌های بالقوه مضری به‌نام رادیکال های آزاد را خنثی می‌کنند. رادیکال‌های آزاد، با بیماری‌های مزمن مختلفی در ارتباط هستند.
منگوستین حاوی چندین مادهٔ مغذی است که آنتی‌اکسیدان دارند، مانند ویتامین C و فولات. علاوه بر این، زانتون (Xanthone) هم دارد؛ نوع منحصربه‌فردی از ترکیب‌های گیاهی که خواص آنتی‌اکسیدانی قدرتمندی دارند.
چندین مطالعه حاکی از آن هستند که فعالیت آنتی‌اکسیدانیِ زانتون‌ها، منجر به اثرات ضدالتهابی، ضدسرطانی، ضدپیری و ضددیابتی شده است. زانتون موجود در منگوستین، فواید بالقوهٔ فراوانی برای سلامتی انسان دارد. اما پیش از اعلام نتایج قطعی، باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام بشود.
۳. خواص ضدالتهابی دارد
زانتون‌های موجود در منگوستین، نقش مهمی در کاهش التهاب ایفا می‌کنند. مطالعات آزمایشگاهی و آزمایش روی حیوانات، حاکی از آن هستند که زانتون‌ها اثر ضدالتهابی دارند و می‌توانند ریسک بیماری‌های التهابی، همچون سرطان، بیماری قلبی و دیابت را کاهش دهند.
منگوستین فیبر زیادی دارد. برای نمونه، چندین مطالعه روی حیوانات نشان داده‌اند که رژیم سرشار از فیبر، واکنش‌های التهابی بدن را کاهش می‌دهند.
این داده‌ها امیدبخش هستند، اما برای درک بهتر اثرات منگوستین روی التهاب و بیماری در بدن انسان، تحقیقات بیشتری باید انجام شوند.
۴. اثرات ضدسرطانی دارد
مطالعات نشان داده‌اند که رژیم‌های سرشار از سبزی و میوه‌هایی مانند منگوستین، با کاهش ابتلا به سرطان در ارتباط هستند. بعضی ترکیب‌های گیاهی موجود در منگوستین، مانند زانتون‌ها، اثرات آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی دارند که می‌تواند در مقابله با رشد و گسترش سلول‌های سرطانی مفید باشند.
چندین مطالعهٔ آزمایشگاهی نشان داده‌اند که زانتون‌ها می‌توانند جلوی رشد سلول‌های سرطانی را در بافت‌های سینه، شکم و ریه‌ها بگیرند.
چند مطالعهٔ مختصر هم نشان داده‌اند که این ترکیب می‌تواند سرعت گسترش سرطان کلون و سرطان پستان در موش‌ها را کاهش بدهد.
۵. به کاهش وزن کمک می‌کند
خاصیت منگوستین در کاهش وزن، یکی از بزرگ‌ترین دلایل اهمیت آن در حوزهٔ بهداشت و سلامت است.
طی مطالعه‌ای، به موش‌هایی با رژیم غذایی سرشار از چربی، مقداری منگوستین دادند؛ این موش‌ها نسبت به سایر موش‌ها، به میزان کمی اضافه‌وزن پیدا کردند.
به همین شیوه، در مطالعهٔ ۸ هفته‌ای مختصری، کسانی که دو بار در روز، هر بار به مقدار ۹۰، ۱۸۰ یا ۲۷۰ میلی‌لیتر آب منگوستین مصرف کردند، نسبت به سایرین، شاخص تودهٔ بدنی (BMI) پایین‌تری داشتند.
تحقیقات زیادی روی رابطهٔ منگوستین و اضافه‌وزن انجام نشده، اما کارشناس‌ها معتقدند که اثرات ضدالتهابی این میوه، نقش مهمی در سوخت‌وساز بدن و جلوگیری از افزایش وزن ایفا می‌کنند.
۶. قند خون را کنترل می‌کند
تحقیقات آزمایشگاهی و آزمایش روی حیوانات نشان داده‌اند که ترکیب‌های زانتون موجود در منگوستین می‌توانند به حفظ سطح مناسب قند خون کمک کنند.
مطالعهٔ ۲۶ هفته‌ای جدیدی روی زنان دارای اضافه‌وزن بالا نشان داد، کسانی که روزی ۴۰۰ میلی‌گرم عصارهٔ منگوستین مصرف می‌کنند، نسبت به سایرین، کاهش قابل‌توجهی در مقاومت به انسولین نشان می‌دهند که یکی از عوامل ریسک در دیابت است.
این میوه منبع خوبی هم از فیبر است؛ ماده‌ای مغذی که می‌تواند به تثبیت قند خون و بهبود کنترل دیابت کمک کند. ترکیب زانتون و فیبر موجود در منگوستین می‌تواند برای توازن قند خون مفید باشد؛ البته تحقیقات بیشتری باید انجام بشوند.
۷. سیستم ایمنی را تقویت می‌کند
فیبر و ویتامین C برای سلامت سیستم ایمنی بدن مهم هستند و از قضا، هر دو هم در منگوستین وجود دارند. فیبر برای باکتری‌های ضروری روده مفید است. از سوی دیگر، ویتامین C هم برای عملکرد درست سلول‌های ایمنی مختلف بدن اهمیت داشته و خواص آنتی‌اکسیدانی دارد.
علاوه بر این‌ها، تحقیقات حاکی از آن هستند که بعضی ترکیب‌های گیاهی موجود در منگوستین خواص باکتریایی هم دارند؛ خواصی که می‌توانند با باکتری‌های بالقوه مضر مقابله و ایمنی بدن را تقویت کنند.
در مطالعه‌ای ۳۰ روزه روی ۵۹ نفر، کسانی که مکمل‌های حاوی منگوستین مصرف می‌کردند، کمتر دچار التهاب شدند و تعداد سلول‌های ایمنی بدن‌شان در مقایسه با سایرین، به‌طرز قابل‌توجهی افزایش می‌يافت.
سیستم ایمنی بدن برای عملکرد مناسب، به مواد مغذی مختلف زیادی نیاز دارد. منگوستین می‌تواند در کنار سایر خوراکی‌های مغذی، بخشی از یک رژیم متوازن سالم باشد.
۸. به حفظ سلامت پوست کمک می‌کند
آسیبی که خورشید به پوست می‌زند، در سرتاسر جهان شایع است و یکی از مهم‌ترین دلایل سرطان پوست و پیری زودرس محسوب می‌شود.
مطالعه‌ای روی موش‌هایی که با عصارهٔ منگوستین تغذیه می‌شدند، نشان از اثر حفاظتی آن در مقابل اشعهٔ فرابنفش بی (UVB) روی پوست داشت.
مطالعهٔ مختصر سه ماهه‌ای هم روی انسان انجام شده که نشان می‌دهد افرادی که روزانه ۱۰۰ میلی‌گرم عصارهٔ منگوستین مصرف می‌کنند، پوست‌شان قابلیت ارتجاعی بیشتری دارد و دچار پیری زودرس پوست نمی‌شوند.
محققان اذعان می‌کنند که قابلیت آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی منگوستین، دلیل اصلی این اثرات حفاظتی پوست است؛ اما باید مطالعات بیشتری در این حوزه انجام شوند.
۹. برای سلامت قلب مفید است
منگوستین روی سلامت قلب هم تأثیر دارد. آزمایش روی حیوانات نشان داده که عصارهٔ این میوه، عوامل ریسک بیماری قلبی، همچون کلسترول بد (LDL) و تری‌گلیسید (Triglyceride) را کاهش و در مقابل، کلسترول خوب (HDL) را افزایش می‌دهد.
۱۰. برای سلامت مغز مفید است
تأثیر منگوستین روی سلامت مغز هم موردتوجه است. مطالعات حاکی از آن هستند که عصارهٔ منگوستین در جلوگیری از زوال عقل، کاهش التهاب مغزی و بهبود عوارض افسردگی در موش‌ها مؤثر است. با این حال، باید در این حوزه، مطالعات بیشتری روی انسان انجام شوند.
۱۱. برای سلامت دستگاه گوارش مفید است
این میوه پُر از فیبر است. یک پیمانه (۱۹۶ گرم) منگوستین، ۱۴ درصد از مقدار فیبر موردنیاز روزانهٔ بدن را تأمین می‌کند. فیبر برای سلامت گوارش ضروری است و رژیم‌های سرشار از فیبر، برای کارکرد منظم روده مفید هستند.
همان‌طور که گفته شد، نتایج این تحقیقات در مورد منگوستین بسیار نویدبخش هستند، اما بیشتر آن‌ها تحقیقات آزمایشگاهی و آزمایش روی حیوانات هستند؛ بنابراین برای اثبات قطعی تأثیر منگوستین روی مغز، قلب و دستگاه گوارش، باید تحقیقات بیشتری روی انسان انجام شود.
چگونگی مصرف منگوستین
پوست کَندن و خوردن منگوستین خیلی آسان است، اما سختی کار، در پیدا کردن این میوه است! فصل این میوه کوتاه است و در هر جایی هم یافت نمی‌شود. کنسرو منگوستین راحت‌تر پیدا می‌شود، اما باید به خاطر داشته باشید که به کنسروها، اغلب شکر اضافه می‌کنند. آب منگوستین یا پودر مکمل آن هم در بعضی فروشگاه‌ها وجود دارند.
اگر شانس پیدا کردن منگوستین تازه را داشتید، آن میوه‌هایی را جدا کنید که پوست نرم‌تر و تیره‌تری دارند. پوست این میوه خوردنی نیست و با چاقو به‌راحتی کَنده می‌شود.
قسمت خوراکی منگوستین سفید و آبدار است. این قسمت میوه را می‌توان به‌صورت خام خورد، یا به اسموتی و سالاد میوه اضافه کرد؛ چون طعم فوق‌العاده‌ای به آن‌ها می‌دهد.
عوارض احتمالیِ مصرف منگوستین
عوارض بد بسیار اندکی از مصرف میوهٔ منگوستین گزارش شده و به احتمال زیاد، برای بیشتر افراد مضر نیست، اما انواع فراوری‌شدهٔ آن، مانند مکمل‌ها، آب‌میوه یا پودر، صددرصد هم بدون‌عارضه نیستند.
تحقیقاتی حاکی از آن هستند که زانتون موجود در مکمل‌های گیاهی، ممکن است فرایند لخته‌شدن خون را کاهش دهد. از آنجا که منگوستین سرشار از زانتون است، اگر مشکلی با لختگی خون دارید یا داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنید، بهتر است انواع فراوری‌شدهٔ منگوستین را مصرف نکنید.
هنوز تحقیقات مناسبی روی تأثیر مکمل‌های منگوستین روی خانم‌های باردار یا شیرده انجام نشده، بنابراین بهتر است طی دوران بارداری یا شیردهی، از این مکمل‌ها استفاده نکنید.
همیشه پیش از آنکه تغییری در رژیم غذایی خود بدهید، یا مکمل غذایی جدید مصرف کنید، با پزشک یا کارشناس معتبر بهداشت مشورت کنید.
